W poniedziałek mija 77 lat od śmierci sanitariuszki i łączniczki V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej Danuty Siedzikówny „Inki" - symbolu wierności ideałom niepodległej Polski, za co 28 sierpnia 1946 roku komuniści rozstrzelali ją w gdańskim więzieniu. Z racji rocznicy śmierci jak i 95. rocznicy urodzin w niedzielę 3 września o godz. 11.00 zostanie odprawiona Msza Święta w jej intencji. Naszą modlitwą obejmiemy również Żołnierzy Niezłomnych, którzy swoją patriotyczną postawą i bohaterskim czynem zbrojnym wytyczyli drogę do naszej Wolności.

Po Mszy Świętej będzie możliwość złożenia wiązanek i kwiatów przy tablicy pamiątkowej „Serce dla Inki".

Także 3 września w Warszawie w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej 37 podczas Mszy św. o godz. 12 zostanie poświęcone kolejne, już osiemnaste „Serce dla Inki", zaś w dniach 3 - 5 września w Pile odbędzie się Ogólnopolski Kongres „Dekada Wyklętych".

Ogólnopolski Kongres „Dekada Wyklętych”

W 95 rocznicę urodzin Danuty Siedzikówny „Inki”

Warszawa – Piła 3-5 września 2023

W 2010 Prezydent RP prof. Lech Kaczyński podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia nowego państwowego święta pod nazwą Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Uzasadnienie dołączone do projektu ustawy głosiło, że ustanowienie święta „jest wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji patriotycznych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny (…). Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to także wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość do ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata”. Inicjatywa Pana Prezydenta była odpowiedzią na apel wystosowany w 2009 przez organizacje kombatanckie, skupione wokół Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych, reprezentującego takie organizacje, jak: Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej o ustalenie dnia 1 marca Dniem Żołnierzy Antykomunistycznego Podziemia. Ostatecznie uchwała w tym względzie została przegłosowana przez Sejm 5 lutego 2011 i podpisana przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego 9 lutego 2011.

Od inicjatywy Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego minęło ponad dziesięć lat. To była bardzo dobra dekada dla przywracania pamięci o antykomunistycznej konspiracji i ludziach, którzy sprzeciwili się sowietyzacji Polski po roku 1945. Sukcesów na tym polu można odnotować dużo. Żołnierze Wyklęci na pewno zaistnieli w świadomości współczesnych Polaków. Ich historia na nowo zadziwia i wzrusza wielu, podnosi na duchu i ugruntowuje w sercach przesłanie o nieprzemijalności odwiecznych wartości, którym Polacy starali się w różnych doświadczeniach pokoleniowych być wiernymi, a są nimi Bóg, Honor, Ojczyzna. Stali się symbolem pragnienia wolności pielęgnowanego w polskiej tradycji od stuleci.

Wyklęta przez komunistów podziemna armia powróciła na nasze place, ronda, ulice, które nazwane zostały imionami najwybitniejszych jej przedstawicieli. Wiele szkół, drużyn harcerskich, grup rekonstrukcyjnych czy wreszcie jednostek wojskowych obrało sobie za patronów chociażby takie postaci, jak rotmistrza Witolda Pileckiego, majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”, pułkownika Łukasza Cieplińskiego „Pługa”, czy sanitariuszki 5 Wileńskiej Brygady AK Danuty Siedzikówny „Inki”. Historia antykomunistycznego podziemia powoli pojawia się na akademickich wykładach i szkolnych lekcjach, rozbrzmiewa z patriotycznych ambon naszych kościołów, po latach zapomnienia bohaterski czyn Żołnierzy Wyklętych wznosimy na cokołach należnych im pomników. Powstały muzea dedykowane Wyklętym w Warszawie i Ostrołęce, czy też w Ostrowi Mazowieckiej. Podziemna armia zaistniała w popkulturze. Powstały o niej płyty muzyczne, komiksy, wybitni żołnierze uwiecznieni zostali na muralach. Wielką popularności cieszy się coroczny bieg Tropem Wilczym, który jest organizowany nie tylko w Polsce, ale także wśród rodaków poza granicami kraju. Warto podkreślić, że znakomita większość tych dokonań, to dzieło społecznych inicjatyw, dziesiątek zapaleńców, którzy nieraz wbrew wszystkiemu i wszystkim, poświęcając swój czas i środki materialne, dokonali wielkich rzeczy, które pozostaną dla potomnych. Trudo byłoby w tym miejscu wymienić chociażby najważniejsze dokonania społeczników w dziele upamiętniania Żołnierzy Niezłomnych.

W dziele przywracania pamięci narodowym bohaterom antykomunistycznej krucjaty zrobiliśmy już wiele, ciągle jeszcze staje przed nami wiele wyzwań. Stąd zrodził się pomysł na Kongres „Dekada Wyklętych”, który odbędzie się w dniach 3-5 września 2023 w Warszawie i Pile. W niedzielę 3 wrześnie chcielibyśmy odsłonić w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL kolejne „Serce dla Inki”, z ziemią z grobu sanitariuszki 5 Wileńskiej Brygady AK. Data jest nieprzypadkowa. W tym dniu przypada 95. rocznica urodzin Siedzikówny, która w ostatnich latach stała się jedną z ikon pokolenia walczącego z sowietyzacją Polski. Kolejne dwa dni Kongresu odbędą się w Pile. W programie przewidziane zostały wkłady, debaty i panele dyskusyjne z udziałem naukowców, regionalistów, społeczników, artystów zaangażowanych w upamiętnianie niepodległościowego podziemia po 1945 r. Chcemy w tym czasie zorganizować także koncerty dla młodzieży szkolnej oraz dla mieszkańców Piły.

Główny organizator: Stowarzyszenie Pilskich Patriotów

Partnerzy Projektu:

Instytut Pamięci Narodowej o. Poznań

Instytut Dziedzictwa Narodowego im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego

Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie

Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce

Stowarzyszenie „Odra – Niemen”.

Stowarzyszenie Brygada „Inki” z Czarnego

Fundacja „Łączka”

Fundacja „Kwartalnika Wyklęci”

Patronat Honorowy

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki

Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk

Wojewoda Wielkopolski

Przełożony salezjańskiej Inspektorii pw. św. Wojciecha w Pile ks. inspektor Tadeusz Itrych SDB

Patronat Medialny

Radio Poznań, TV Republika, „Gazeta Polska”, Niezależna.pl, Telewizja Trwam, Magazyn Kurier Wileński, Głos Wielkopolski, Nasza Historia; W Sieci Historii; Kwartalnik „Wyklęci”; „Glaukopis”

Koordynatorzy projektu: ks. dr Jarosław Wąsowicz SDB (Archiwum Salezjańskie Inspektorii Pilskiej), mgr Jarosław Wróblewski (Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL), dr hab. Rafał Łatka (UKSW, BBH IPN), dr hab. Rafał Reczek (dyrektor IPN o. Poznań)

Logistyka kongresu: Stowarzyszenie Pilscy Patrioci - Dorota Lewandowska, Joanna Leniec, Przemysław Leniec

Obsługa medialna Kongresu: ks. Maciej Sarbinowski SDB

Ogólnopolski Kongres „Dekada Wyklętych”

Program

Niedziela 3 września 2023

Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL

ul. Rakowiecka 37 w Warszawie

Godz. 12.00

Odsłonięcie i poświęcenie „Serca dla Inki” podczas Mszy św. w 95 rocznicę urodzin śp. Danuty Siedzikówny „Inki”.

poniedziałek 4 września

Piła - Rozpoczęcie Kongresu

Godz. 10.00 - otwarcie Kongresu: ks. dr Jarosław Wąsowicz SDB

Przemówienie prezesa IPN dr Karola Nawrockiego

Przemówienie ministra Jana Kasprzyka

Odczytanie okolicznościowych adresów

Wręczenie medali „Pro Patria” organizatorom dziesięciu edycji Pilskich Dni Żołnierzy Wyklętych – minister Jan Kasprzyk

Panel 1

Godz. 11.00-12.00

Danuta Siedzikówna „Inka”. Pamięć i tożsamość

Moderator: ks. dr Jarosław Wąsowicz SDB – pomysłodawca akcji „Serce dla Inki”

dr Karol Nawrocki - prezes IPN

dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk – wiceprezes IPN, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN

dr Paweł Piotr Warot - dyrektor TVP Olsztyn

Piotr Szubarczyk – publicysta, emerytowany pracownik IPN Gdańsk

Bogusław Łabędzki – IPN Białystok, Stowarzyszenie Historyczne im. Danuty Siedzikówny „Inki”

Panel 2

Godz. 12.00 – 13.00

Wyklęci w badaniach naukowych

Moderator: dr hab. Filip Musiał, dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL

dr. hab. Piotr Niwiński - prof. Uniwersytetu Gdańskiego, oddział IPN w Gdańsku

dr Wojciech Muszyński – oddział IPN Warszawa

dr Tomasz Łabuszewski - dyrektor oddziału IPN Warszawa

dr Wojciech Frazik – oddział IPN Kraków

Panel 3

Godz. 13.00-14.00

Wracamy po swoich. Sukcesy i porażki w poszukiwaniach miejsc pochówków Żołnierzy Wyklętych

Moderator: Tadeusz Płużański, historyk, publicysta

dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk - wiceprezes IPN, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN

ks. Tomasz Trzaska - Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN

Jarosław Wróblewski - wolontariusz na Łączce, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL

Krzysztof Bukowski - syn Edmunda Bukowskiego „Zbyszka”

Marek Franczak - syn Józefa Franczaka „Lalka”

Godz. 14.00 - 15.00 Przerwa obiadowa

Panel 4

Godz. 15.00-16.00

Propaganda komunistyczna i postkomunistyczna wobec niepodległościowego podziemia

Moderator: Kajetan Rajski

Leszek Żebrowski - historyk

Dr Maciej Korkuć - Oddział IPN w Krakowie

Michał Ostapiuk – Delegatura IPN w Olsztynie

Maciej Kopeć – nauczyciel historii, wiceminister edukacji 2016-2021, twórca obecnej podstawy programowej obowiązującej w szkołach

Panel 5

Godz. 16.00-17.00

Kościół wobec podziemia niepodległościowego

Moderator: dr hab. Rafał Łatka - UKSW, BBH IPN

prof. Jan Żaryn - UKSW, Instytut Dziedzictwa i Myśli Narodowej

ks. dr Jarosław Wąsowicz SDB

o. Krzysztof Dorosz SJ – historyk, dyrektor archiwum oo. Jezuitów w Warszawa

dr Krzysztof Andrzej Kierski (IPN Olsztyn)

Godz. 18.00 Kościół pw. Świętej Rodziny w Pile

Wręczenie medalu przez Wojewodę Wielkopolskiego majorowi Zenonowi Wechmanowi

Uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny pod przewodnictwem bp Zbigniewa Zielińskiego

Poświęcenie i odsłonięcie pamiątkowego epitafium dedykowanego bł. kard. Stefanowi Wyszyńskiemu

Godz. 20.00

Uroczysta kolacja dla uczestników debat i zaproszonych gości

wtorek 5 września

Imprezy towarzyszące

godz. 9.00-14.00 Koncerty Pawła Piekarczyka i Tadka Polkowskiego w szkołach w Pile i Trzciance

godz. 17.00. Promocja albumu Romualda Rzeszutka w Bibliotece Powiatowej

Panel 1

Godz. 9.00-10.00

Ogólnopolskie i regionalne periodyki popularyzujące tematykę niepodległościowego podziemia

Moderator: dr Jarosław Wąsowicz – red. „Zeszytów Historycznych Pilskich Dni Pamięci Żołnierzy Wyklętych”.

1. Kajetan Rajski - red. naczelny „Kwartalnika Wyklęci”

2. Jarosław Wróblewski - red. naczelny biuletynu „Rakowiecka 37”

3. dr. Wojciech Frazik – red. naczelny „Zeszyty Historyczne WiN”

4. Jan Ruman – red. naczelny „Biuletyn IPN”

Panel 2

Godz. 10.00-11.00

Regionalny wymiar popularyzacji historii Żołnierzy Wyklętych. Przykład Wielkopolski

Moderator: dr hab. Rafał Reczek –dyrektor oddziału IPN w Poznaniu

1. dr hab. Waldemar Handke - Leszno

2. ks. dr Michał Sołomieniuk - Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie

3. dr Rafał Sierchuła – oddział IPN w Poznaniu

4. Przemysław Leniec – prezes Stowarzyszenia Pilscy Patrioci

5. Bartosz Tomczak - Związek Narodowych Sił Zbrojnych - Okręg Wielkopolska

Panel 3

Godz. 11.00-12.00

Upamiętnianie niepodległościowego podziemia w przestrzeni społecznej (pomniki, tablice pamiątkowe, nazewnictwo ulic, szkół, drużyn harcerskich, działania grup rekonstrukcyjnych)

Moderator: Jarosław Wróblewski

1. Romuald Rzeszutek – inicjator budowy pomnika Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych w Mielcu

2. Kazimierz Cholewa – prezes Parku Jordana w Krakowie

3. Marcin Marciszak – prezes Stowarzyszenia Patriotyczny Głogów

4. Marcin Krzysztofik – oddział IPN w Lublinie

5. Rafał Dobrowolski – Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław”, twórca dziesięciu Rajdów mjr Hieronima Dekutowskiego „Zapory” w Bełżycach

Panel 4

Godz. 12.00-13.00

Instytucje pielęgnujące pamięć o Żołnierzach Wyklętych

Moderator: red. Jan Ruman

1. prof. Przemysław Czarnek – Minister Edukacji i Nauki

2. dr. hab. Filip Musiał – dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie

3. Janusz Kotowski – dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce

4. Karolina Imianowska - dyrektor Wydawnictwa IPN

5. Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN

Panel 5

Godz. 13.00-14.00

Stowarzyszenia pozarządowe na rzecz upamiętniania Żołnierzy Wyklętych

Moderator: Tadeusz Płużański – Fundacja „Łączka”

Uczestnicy:

1. Ilona Gosiewska – Stowarzyszenie Odra-Niemen

2. Anna Szczepańska - Stowarzyszenie im. gen. bryg. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego

3. Mariusz Birosz – Stowarzyszenie „Brygada Inki”

4. Andrzej Przemyłski – Stowarzyszenie Historyczne im. „11 Grupy Operacyjnej NSZ”

5. Marcin Marciszak – Stowarzyszenie Patriotyczny Głogów

14.00 -15.00 Przerwa obiadowa

Panel 6

15.00 – 16.00

Historia Żołnierzy Wyklętych w przestrzeni kultury (muzyka, film, teatr, popkultura)

Moderator: Jan Ruman, IPN

1. Arkadiusz Gołębiewski – inicjator Festiwalu NNW

2. Paweł Piekarczyk - Kluby Gazety Polskiej

3. Tadeusz Polkowski - Tadek Firma Solo

4. Magdalena Janeczek – Zespół Forteca

5. Rafał Roskowiński – twórca murali patriotycznych

Panel 7

16.00 – 17.00

Upamiętnienie „Żołnierzy Wyklętych” na Kresach

Moderator: Eugeniusz Gosiewski - Stowarzyszenie Odra-Niemen

1. Michał Wołłejko - Instytut św. Maksymiliana Kolbego

2. Ilona Lewandowska - „Kurier Wileński”

3. Rajmund Klonowski - „Kurier Wileński”

Panel 8 - Debata podsumowująca

17.00 - 19.00

Dekada „Wyklętych – sukcesy, porażki, wyzwania na przyszłość”.

Moderator: dr Paweł Piotr Warot, dyrektor IPN oddział w Gdańsku

1. dr hab. Filip Musiał

2. dr Tomasz Łabuszewski

3. dr hab. Piotr Niwiński

4. dr Rafała Sierchuła

5. Leszek Żebrowski

6. Tadeusz Płużański

7. Michał Ostapiuk

8. Dr Maciej Korkuć

9. Adam Siwek

Godz. 19.00 Koncert zespołu Forteca

Plac przed kościołem pw. św. Rodziny

Godz. 20.00 – Kolacja dla uczestników Kongresu i zaproszonych gości