Konkurs "Na śladach Powstania Styczniowego" - praca pokonkursowa
data:13 marca 2023     Redaktor: Redakcja

Pani Bożennie Korzińskiej dziękujemy za nadesłane zdjęcia i informacje. Przyjmujemy nadal wszelkie informacje na temat upamiętnień Powstania Styczniowego.
Zwracamy uwagę na zbliżającą się w kwietniu 160. rocznicę Bitwy pod Waliłami. Osoby dysponujące informacjami o planowanych obchodach lub o ich przebiegu - prosimy o nadsyłanie na adres redakcja@solidarni2010.pl
Pod linkiem http://www.ciekawepodlasie.pl/ znajduje się wiele zdjęć z rekonstrukcji bitwy, jaka odbyła się w 150 rocznicę bitry.
Polecamy!

Miejsce Bitwy pod Waliłami (Wzgórza Piereciosy)
29 kwietnia 1863 roku w ostępie Komotowszczyzna, uroczysku Piereciosy w Puszczy Knyszyńskiej rozegrała się jedna z większych na Białostocczyźnie bitwa pod Waliłami.
 
Był to chrzest bojowy nowo powstałego oddziału powstańczego dowodzonego przez Onufrego Duchyńskiego. Szefem sztabu był kapitan Walery Wróblewski. Młodą  partię powstańczą zasilali ochotnicy z Sokółki, Świsłoczy i Białegostoku. Byli też Polacy służący wcześniej w carskim wojsku.
 
Miejsce Bitwy pod WaliłamiZ tej to okazji w 150 rocznicę tego wydarzenia 27.04.2013r  niemal w tym samym dniu odbyły się obchody tej jednej z ważniejszych bitew Powstania styczniowego. Całodniowa uroczystość zakończyła się rekonstrukcją bitwy, w której udział wzięły liczne grupy rekonstrukcyjne.
 
Oto krótka historia tego wydarzenia:
 
W niedzielę 26 kwietnia 1863 grupa doszła do wsi Sokołda. Następnego dnia  dokonano przeglądu pierwszego oddziału powstańczego, odczytano manifest Rządu Narodowego - po polsku i białorusku i ruszono na południe w kierunku Lipowego Mostu.
 
Dowódca O. Duczyński chciał za wszelką cenę uniknąć spotkania z oddziałami rosyjskimi, które musiałoby się zakończyć starciem zbrojnym. W tym wypadku działał zgodnie z rozkazami Komitetu Wileńskiego, który zalecał, aby oddziały powstańcze nie podejmowały walki, lecz ograniczyły się, jedynie do przyjęcia pozycji wyczekującej i raczej obronnej.
 
Powstańcy szli całą noc i wreszcie rankiem 29 kwietnia 1863 r. zatrzymali się w ostępie Komotowszczyzna w Puszczy Sokólskiej, w pobliżu wsi Waliły, oddalonej od Białegostoku o 22 km. Tu na wzgórzu Piereciosy rozbito obóz. Wróblewski celowo wybrał to właśnie miejsce na postój. Licząc się z możliwością spotkania z wojskami carskimi, których w Puszczy Sokólskiej było coraz więcej, musiał wybrać teren stosunkowo najdogodniejszy do obrony. A takie warunki spełniał ostęp Komotowszczyzna.
 
Po południu straże doniosły o krążących w pobliżu wojskach nieprzyjaciela. Wróblewski zdawał sobie sprawę, że dalsza ucieczka przed przeciwnikiem jest bezcelowa, ponieważ cała puszcza zapełniała się oddziałami rosyjskimi. Zresztą uważał, że tak dobrze wybrany teren do obrony może się okazać bardzo cenny dla powstańców. Zdecydował więc, że właśnie tutaj, pod Waliłami, jego oddział przejdzie chrzest bojowy. Trzeba więc było przygotować ludzi do tej ważnej, bo przecież pierwszej potyczki.
 
Po określeniu powstańcom zadań i ustawieniu strzelców w strategicznych miejscach oczekiwano w napięciu pojawienia się Rosjan. Po wielogodzinnym wyczekiwaniu około 4 po południu pokazali się carscy żołnierze. Nie spodziewając się zapewne silnej obrony, z  potężnym okrzykiem „huraaa" rzucili się na powstańców. Rosjanie coraz bardziej zbliżali się, a kiedy podbiegli na bardzo małą odległość, Wróblewski wydał rozkaz otwarcia ognia. Padły pierwsze strzały, oddane przez powstańców. Rosjanie zaskoczeni, bo dotychczas powstańcy unikali walki, zatrzymali się, a po chwili zaczęli się wycofywać. Przez moment uradowanym ludziom z oddziału Wróblewskiego zdawało się, że Rosjanie nie dadzą im rady, że odejdą zdumieni niespodziewanym oporem. Ale tylko chwilę trwała radość, bo oto nieprzyjaciel ponowił atak. Tym razem Rosjanie zaatakowali front i oba skrzydła. Gdy Moskale zbliżyli się do linii obrony, na rozkaz szefa sztabu otworzono ogień. Wywiązała się ostra walka. Powstańcy bronili się z pełną zaciekłością. Wróblewski zdawał sobie sprawę, że wojska nieprzyjacielskie są liczniejsze i lepiej uzbrojone, ale nie upadał na duchu. Generał Maniukin do tej walki skierował cztery roty piechoty, dwa szwadrony jazdy, sotnię Kozaków i trzy armaty. Kilkakrotnie dochodziło do walki wręcz w gęstym lesie. Walka toczyła się ze zmiennym szczęściem, jednak w miarę upływu czasu i pod naporem przeważającej siły szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę Rosjan. Po rozerwaniu prawego skrzydła oporu a następnie lewego, Wróblewski nakazał odwrót co było jedynym ruchem w tej sytuacji.  Walka stoczona pod Waliłami trwała tylko godzinę, ale powstańcy ponieśli w niej duże straty. W sumie śmierć poniosły 32 osoby a wielu było rannych.  Poza tym cały obóz przeszedł w ręce wroga. Były tam wozy załadowane odzieżą i żywnością. Nieprzyjaciel zarekwirował także około 1800 rubli w srebrze i pieczęć wojenną guberni. Po stronie rosyjskiej straty wynosiły ponoć 300 zabitych i rannych.
 
 
Bitwa z 29 kwietnia zakończyła się właściwie porażką powstańców. Jednakże chrzest bojowy pod Waliłami grupy Wróblewskiego miał zasadnicze znaczenie. Przyczyny niepowodzenia tkwiły wyłącznie w niekompletnym i niesprawnym uzbrojeniu. Wojska carskie były pod tym względem o wiele lepiej przygotowane do zbrojnego starcia. Ale Wróblewski mógł wyciągnąć z tej bitwy dla siebie pozytywne wnioski. Powstańcy okazali się zdecydowani do podjęcia walki w razie spotkania z nieprzyjacielem, a przy tym wykazali duży hart bojowy.
 
Opis bitwy pod Waliłami możemy znaleźć w książce "Generał Walery Wróblewski"  wydanej w 1973 roku z której zaczerpnęliśmy powyższy tekst, którego obszerniejsze fragmenty można przeczytać na stronie Nadleśnictwa Waliły.
 
za:
http://www.ciekawepodlasie.pl/
Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.