…w latach 1917—1918 wybuchły niezwykle zaciekłe, mordercze konflikty. Jednym z nich był konflikt między Polakami a Ukraińcami. Jego przedmiotem była ziemia. Wołyń, Galicja Wschodnia, Bieszczady i wschodnia Lubelszczyzna. Zmagania o te terytoria trwały blisko trzy dekady—od 1918 do 1945 roku. Obfitowały w wojny, represje i obopólne mordy, których apogeum było ludobójstwo na Wołyniu. Ostateczny kres polsko-ukraińskim zapasom położył „ten trzeci”. Józef Stalin. (Piotr Zychowicz Ukraińcy)
Podczas zmagań o te terytoria Prezydent Rzeczypospolitej 11 listopada 1936 roku nadał Politechnice Lwowskiej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za działalność naukową i wybitny udział w walce o zjednoczenie Ziem Polskich w latach 1918-1920.
Czyżby autor brał przykład z publicystów Ukrainy Radzieckiej zrzeszonych we Lwowie w 1939 r., o których pisał Jacek Trznadel :
17 października ukazał się na łamach „Czerwonego Sztandaru" apel pt. Pisarze Ukrainy Radzieckiej do pisarzy Zachodniej Ukrainy. Miał on charakter określonej dyrektywy, której treść daleko odbiegała od deklaracji Kornijczuka:
Miliony czekają na wasze utwory o straszliwej przeszłości z czasów panowania polsko-szlacheckiego, o powszechnym, radosnym spotkaniu mas pracujących Zachodniej Ukrainy z bohaterską Czerwoną Armią, o nowym życiu, które zaczyna się budować na Zachodniej Ukrainie.
(…)Stało się bowiem w ostatnim okresie tak, że troska o „polityczną poprawność” prowadziła także do zatarcia faktu, że epizod lwowski był kontynuowany w powojennej literaturze, „importującej'' socrealizm. Okres lwowski przygotowywał przecież literackich politruków na tę chwilę dziejową, gdy trzeba będzie utrwalić zdobycze Armii Czerwonej i walczyć propagandowo z oporem narodu polskiego. Ta propagandowa, bolszewicka literatura wzięła udział w zwalczaniu ostatniego powstania narodu polskiego, które trwało nieprzerwanie od roku 1944, przedłużając jakby Powstanie Warszawskie, aż po rok 1950, a w niektórych wypadkach i dłużej. Trwało to powstanie poprzez opór zbrojny nielicznych heroicznych oddziałów, poprzez organizacje WiN a także konspiracje tworzone spontanicznie przez młodzież szkolną.
Literaccy politrucy czuwali jednak i pisali hymny na cześć Armii Czerwonej, dławiącej to powstanie narodu polskiego, na cześć wojsk NKWD, KBW i UB, torturujących i rozstrzeliwujących po więzieniach ostatnich bohaterów ruchu oporu i ludzi po prostu niezależnie i po polsku myślących. Opiewano także Stalina i rodzimych aktywistów PPR. A wszystko zaczęło się właśnie we Lwowie, w latach 1939-1941. od nikczemnej krytyki II Rzeczypospolitej. Tam ich początek! (Jacek Trznadel Kolaboranci)
Jerzy Janicki też pisał o Lwowie pod okupacją rosyjską:
Miał Masełko głowę, jak to się po lwowski mówi, pośrodku szyi, o czym już sama lokalizacja lokalu zaświadczała - idealnie na wprost Politechniki. Od razu stał się Masełko ulubionym miejscem spotkań i bankietów profesorów i studentów. Cała progenitura Masełków chodziła jak jeden mąż do szkoły Marii Magdaleny, bo najbliżej, a Mariańciu dodatkowo jeszcze śpiewał w chórze w kościele tej samej patronki razem z Wiktorem Kolankowskim, znanym po wojnie muzykiem i kompozytorem, co teraz mieszka pięćdziesiąt metrów od mojego domu i drugie tyle od kompozytora nad kompozytory Dudusia Matuszkiewicza.
W 1937 roku interes tak się rozwijał, że pan Masełko, nie mogąc już wszystkiemu podołać, puścił w dzierżawę część gastronomiczną w ręce swego pracownika i sąsiada zarazem z tego samego piętra - Gąsiorowskiego, pozostawiwszy sobie tylko delikatesy.
Wszystko to się nagle skończyło w wiadomym roku (1939). Czerwona armia jakoś nie gustowała w rakach ani w przepiórkach księcia Sanguszki i lokal znacjonalizowali. To z tego właśnie okresu datuje się przepyszna opowiastka śp. profesora Matusiaka, który niedawno jeszcze opowiadał jak to prorektor Politechniki, jakiś Ukrainiec przybyły ze wschodu, przybrany nagle w gronostaje i rektorskie insygnia, nie był w stanie powściągnąć wrodzonych skłonności i łańcuch rektorski ukradł, czyli mówiąc po lwowsku, zasmytrał. Tego już nawet władzy sowieckiej było za wiele, więc go z funkcji rektorskiej zwolniono, przydzielając mu posadę kelnera w dawnej knajpie Masełki. Studenci, w tej liczbie i Matusiak, z lubością chodzili odtąd na drugą stronę Sapiehy, siadali przy stoliku i wołali na całą salę: „Joho Magnificencjo, odno pywo!".(Jerzy Janicki Krakidały)
Skład osobowy grona profesorskiego Politechniki Lwowskiej na rok akademicki 1938/1939, którym kres zapasom z nauką również położył „ten trzeci” Józef Stalin oraz Hitler przy wydatnej ukraińskiej pomocy:
Profesorowie honorowi:
Ignacy Mościcki, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, doktor honorowy nauk technicznych Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej, b. profesor Politechniki Lwowskiej, prof. zw. Politechniki Warszawskiej, członek czynny Akademii Umiejętności w Krakowie, członek czynny Akad. Nauk Techn. w Warszawie, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie.
Jerzy Michalski, doktor praw, tyt. prof. Uniw. Jana Kazimierza, b. Minister Skarbu, b. poseł na Sejm.
Maksymilian Thullie, inżynier, doktor nauk technicznych, doktor honorowy nauk technicznych Politechniki Warszawskiej, emer. prof. zw. budowy mostów w Politechnice Lwowskiej, członek Akad. Nauk Techn. w Warszawie, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, Komandor Orderu Odrodzeni Polski, rektor w latach 1894/5 i 1910/11.
Karol Malsburg, doktor agronomii, emer. prof. zw. Hodowli zwierząt użytkowych w Politechnice Lwowskiej, doktor honorowy nauk rolniczych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, członek czynny Akad. Nauk Techn. w Warszawie, honorowy prezes Polsk. Tow. Zootechnicznego w Warszawie, członek czynny Warszawskiego Tow. Nauk. Komandor Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Wawrzyniec Teisseyre, doktor filozofii, em. prof. zw. Geologii i paleontologii w Politechnice Lwowskiej, b. wicedyrektor Państw. Instytutu Geolog, w Warszawie, tyt. prof. Uniw. Jana Kazimierza, członek honorowy Polsk. Tow. Przyrodników im. Kopernika, członek czynny Polskiego Tow. Nauk. we Lwowie, członek-korespondent Polsk. Akad. Umiejętności w Krakowie i członek Komisji fizjograficznej, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, Oficer Orderu Korony Rumunii.
Julian Fabiański, inżynier, em. prof. zw. wiertnictwa i wydobywania nafty, rektor w latach 1922/23 i 1923/24, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Profesorowie emerytowani:
Adam Maurizio, doktor filozofii, prof. zw. botaniki i towaroznawstwa.
Zygmunt Sochacki, inżynier, prof. zw. budowy maszyn kolejowych.
Adam Karpiński, prof. zw. rolnictwa.
Cyryl Kochanowski, inżynier, prof. zw. użytkowania lasu.
Władysław Sadłowski, inżynier, prof. rysunków zdobniczych i dekoracji wnętrz, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Leopold Caro, doktor praw. prof. zw. ekonomii społecznej i nauk prawniczych, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Jan Bogucki, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. statyki budowli i budownictwa żelaznego, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Edwin Hauswald, inżynier, prof. zw. budowy maszyn, członek czynny Akad. Nauk Techn. w Warszawie, członek zwycz. Warszawskiego Tow. Naukowego, członek Instytutu Naukowej
Organizacji i Kierownictwa w Warszawie, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, rektor w r. ak. 1912/13.
Profesorowie zwyczajni:
Maksymilian Matakiewicz, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budownictwa wodnego, członek czynny Akad. Nauk. Techn. w Warszawie, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek zagraniczny Masarykowej Akademii Pracy w Pradze, członek czynny Towarzystwa Naukowego w Warszawie, członek Rady Technicznej Ministerstwa Komunikacji w Warszawie, b. Minister Robót Publicznych, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Lucjan Grabowski, doktor filozofii, prof. zw. Astronomii sferycznej i geodezji wyższej, członek czynny i wiceprezes Wydziału Nauk Matematyczno-Fizycznych Akademii Nauk Techn.
w Warszawie, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek Państw. Rady Mierniczej, członek Polskiego Komitetu Astronomicznego Międzynarodowej Rady Badań Naukowych, członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek Komitetu Naukowego Astronomicznego Rady Nauk Ścisłych i Stosowanych, korespondent Państwowego Instytutu Meteorologicznego w Warszawie, współpracownik Komisji Fizjograficznej Pol. Akad. Umiej, w Krakowie, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Karol Wątorek, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budowy kolei żelaznych, członek korespondent Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, członek Rady Technicznej Ministerstwa Komunikacji w Warszawie, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, rektor w r. ak. 1924/25.
Zygmunt Ciechanowski, inżynier, prof. zw. pomp i silników wodnych, rząd. upoważ. cywilny inżynier budowy maszyn, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, prorektor w latach 1935/38,
Kasper Weigel, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. miernictwa, prezes Komitetu Naukowego Geodezyjno - Geofizycznego, członek Rady Nauk Ścisłych i Stosowanych, członek czynny Tow. Naukowego Warszawskiego, członek czynny Akad. Nauk Techn. w Warszawie, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej Asocjacji Geodezyjnej, prezes Polsk. Tow. Fotogrametr., członek Państw. Rady Mierniczej, rząd. upoważ. cywilny inżynier budowy i mierniczy przysięgły, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, rektor w r. ak. 1929/30.
Kazimierz Bartel, doktor nauk technicznych, oraz doktor honorowy nauk technicznych Politechniki Lwowskiej, prof. zw. geometrii wykreślnej, członek czynny Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek przybrany Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie.
Otto Nadolski, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budownictwa wodnego, rząd. upoważ. cywilny inżynier budownictwa, techniki kultury rolnej i miernictwa, honorowy obywatel miasta Krynicy-Zdroju, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, rektor w r. ak. 1926/27 i w latach 1933/34—1935/36.
Ludwik Eberman, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budowy silników cieplnych, rząd. upoważ. Cywilny inżynier budowy maszyn.
Antoni Łomnicki, doktor filozofii, prof. zw. matematyki, członek czynny Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek Tow. Nauk. w Warszawie, .prorektor w latach 1938/39, 1939/40.
Kazimierz Zipser, inżynier, prof. zw. kolejnictwa, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, rektor w r. ak. 1928/29 i 1932/33
Benedykt Fuliński, doktor filozofii, prof. zw. Zoologii i anatomii porównawczej zwierząt użytkowych, docent Uniw. Jana Kazimierza, kierownik Instytutu Zoologicznego Politechniki
Lwowskiej, członek - korespondent Polskiej Akad. Umiejętności i współpracownik Komisji fizjograficznej i geograficznej tejże Akademii, członek czynny Polsk. Tow. Naukowego we Lwowie, sekretarz Wydziału matemat. - przy rod. Towarzystwa Naukowego we Lwowie, członek Komisji matem. - przyrod. Tow. Przyjaciół Nauk w Poznaniu, odznaczony Krzyżem Walecznych.
Zygmunt Klemensiewicz, doktor filozofii, prof. zw. fizyki
Witold Minkiewicz, inżynier-architekt, prof. zw. architektury, rząd. upoważ. cywilny inżynier architektury i budownictwa lądowego, rektor w r. ak. 1930/31.
Edward Sucharda, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. chemii organicznej, członek przybrany Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek-korespondent Akad. Nauk. Techn. w Warszawie, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Komandor Orderu Odrodzenia Polski, rektor w latach 1937/38 i 1938/39.
Edward Geisler, inżynier, prof. zw. obróbki metali, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Stanisław Pilat , doktor filozofii, prof. zw. Technologii nafty i gazów ziemnych. Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Władysław Derdacki, inżynier-architekt, prof. zw. Budownictwa utylitarnego, rząd. upoważ. cywilny inżynier architektury i budownictwa lądowego.
Gabriel Sokolnicki, inżynier, prof. zw. urządzeń elektrycznych, rząd. upoważ. cywilny inżynier elektrotechniki, rektor w r. ak. 1931/32
Karol Różycki, inżynier, prof. zw. hodowli zwierząt użytkowych.
Włodzimierz Stożek, doktor filozofii, prof. zw. matematyki.
Kazimierz Idaszewski, doktor-inżynier, prof. zw. Maszyn elektrycznych.
Szymon Wierdak, doktor filozofii, prof. zw. botaniki lasowej, członek Komisji fizjograficznej Polsk. Akad. Umiejętności w Krakowie.
Wacław Leśniański, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. technologii chemicznej organicznej.
Emil Bratro, inżynier, prof. zw. robót ziemnych, budowy dróg i tunelów, członek korespondent Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, członek przybrany Polsk. Tow. Nauk. We Lwowie, członek Rady Technicznej przy Min. Komunikacji, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Adam Kuryłło , inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budowy mostów, członek-korespondent Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, rząd. upoważ. cywilny inżynier budowy.
Adolf Joszt, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. technologii chemicznej przemysłu rolniczego i mikrobiologii technicznej, Komandor Orderu Odrodzenia Poiski, rektor w roku
1936/37 i 1937/38.
Antoni Plamitzer , doktor nauk technicznych, prof. zw. geometrii wykreślnej.
Roman Witkiewicz, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. pomiarów maszynowych, członek-korespondent Akad.Nauk Techn. w Warszawie.
Wilhelm Mozer, inżynier, prof. zw. budowy maszyn kolejowych.
Aleksander Kozikowski, inżynier, prof. zw. ochrony lasu i entomologii lasowej, członek Komisji fizjograficznej i geograficznej Polsk. Akad. Umiejętności w Krakowie, członek Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, członek Państw. Rady Ochrony Przyrody, prezes Kuratorium Zakładów Nauk. - Rolniczych im. Z. i W. Suszyckich w Boguchwale.
Włodzimierz Krukowski, doktor-inżynier, prof. zw. p o miarów elektrotechnicznych, członek czynny Akad. Nauk Technicznych w Warszawie, członek przvbrany Polsk. Tow. Naukowego
we Lwowie.
Antoni Wereszczyński, doktor praw, prof. zw. nauk prawniczych, wiceprezes Pol. Tow. Prawniczego we Lwowie, członek Polskiego Instytutu Prawa Publicznego, Komandor Orderu Odrodzenia Polski.
Stanisław Fryze, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. elektrotechniki ogólnej.
Wilhelm Borowicz, doktor-inżynier, doktor filozofii h. c. Uniwersytetu w Tartu w Estonii, kandydat nauk matematycznych, prof. zw. budowy turbin parowych i turbokompresorów.
Stanisław Brzozowski, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. teorii i budowy mostów.
Dezydery Szymkiewicz, doktor filozofii, prof. zw. Botaniki ogólnej i fizjologii roślin, docent Uniwersytetu Jana Kazimierza, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika.
Wiktor Jakób, doktor filozofii, prof. zw. chemii nieorganicznej.
Tadeusz Malarski, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. fizyki.
Tadeusz Kuczyński, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. technologii chemicznej nieorganicznej i elektrochemii technicznej.
Stanisław Łukasiewicz, inżynier, prof. zw. budowy maszyn dźwigowych i urządzeń transportowych, Oficer Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Romuald Rosłoński, inżynier, doktor nauk technicznych, prof. zw. budownictwa wodnego, b. naczelnik Wydziału Hydrogeologicznego w Państw. Instytucie Geologicznym w Warszawie,
członek-korespondent Akademii Nauk. Techn. w Warszawie, członek Polsk. Tow. Nauk. we Lwowie, współpracownik Komisji Fizjograficznej Polsk. Akad. Umiej, w Krakowie, rząd. upoważn. cywilny inżynier budownictwa, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Profesorowie nadzwyczajni, docenci i pozostali pracownicy zostaną również wymienieni dla upamiętnienia . To nasza elita z polskich ziem o 600 letniej historii, wśród wymienionych powyżej są nazwiska Polaków straconych przez Niemców na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie.
Bożena Ratter