Wraz z przełomem politycznym 1989 roku nastąpiło żywe zainteresowanie organizacji ponadnarodowych kondycją polskiej oświaty. W maju 1990 r. Komisja Wspólnot Europejskich podpisała z Rządem RP umowę, która umożliwiła korzystanie z zaoferowanej nam bezzwrotnej pomocy ekonomicznej w wysokości miliarda ECU w ramach programu PHARE. Mimo, iż program ten dotyczyć miał głównie restrukturyzacji gospodarki, to objął swym działaniem także edukację i naukę. W konsekwencji, na edukację i naukę Komisja Wspólnot Europejskich przyznała w pierwszych dwóch latach 70 milionów ECU, podczas gdy restrukturyzacja przedsiębiorstw pochłonęła zaledwie 50 milionów ECU. Ujawniły się tym samym priorytety europejskiej strategii politycznej, tak różne od naszych. Edukacji przyznano wiodącą rolą w przekształcaniu państw i społeczeństw. Rozpoczęła się nasza przygoda z obcym kapitałem i obcymi programami.
Prace nad polską reformą edukacyjną lat 90. uzyskały bazę merytoryczną nie tylko w ramach struktur europejskich. Druga nić współpracy prowadzi do ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Opracowany przez nich Raport na temat polityki edukacyjnej w Polsce zawierał zalecenia dla naszej oświaty. W reformie ministra Handke zalecenia te zostały uwzględnione w 80%, zaś pozostałe 20% odłożono do realizacji w niedalekiej przyszłości. Pod okiem organizacji międzynarodowej polskie szkolnictwo wkraczało na drogę przeobrażeń od nauczania poznawczego do nauczania operacyjnego, czyli realizowanego na wybiórczym materiale programowym, formułowanego w postaci wymagań egzaminacyjnych i sprawdzanego metodą testową. Poziom wiedzy i umiejętności uczniów systematycznie spadał.
Przez następne dwie dekady oświatą wstrząsały kolejne reformy, czerpane z obcych wzorów i wspierane funduszami Banku Światowego – likwidowano przedmioty nauczania, integrowano wiedzę z różnych dziedzin nauki, obniżono obowiązek szkolny do 6. roku życia. Niektóre z tych reform wycofane zostały z czasem Dobrą Zmianą. Niestabilność polskiego systemu szkolnego zachwiała jednak ciągłością kształcenia, a w konsekwencji też jego poziomem.
Obecnie Polska wkracza w zmianę najpoważniejszą – nie w kolejną z reform, ale w rewolucję oświatowo-społeczną o zasięgu globalnym.

Jolanta Dobrzyńska: Jak ukraść społeczeństwu rozum
Źródło: ARCANA nr 168, Kraków (6/2022)