Niech więc gazyfikacja Polski, tak w głębi kraju, jak i eksportująca energię Górnego Śląska czy Podkarpacia, nie idzie tym torem! Niech nie będzie dalszą bramą wjazdową dla obcych, ale niech będzie mrówczą rozbudową własnymi siłami, jako jedno z wyzwoleń istniejącego już najazdu obcego kapitału- zakończył referat profesor Roman Witkiewicz.
Lwów został zajęty przez armię niemiecką 30 czerwca 1941 r., gorąco witaną przez część Ukraińców. Nocą z 3 na 4 lipca 1941 r. między godziną 22 a 2 członkowie SS, policji i polowej żandarmerii pod dowództwem oficerów SS przeprowadzili aresztowania profesorów wyższych uczelni we Lwowie. Profesora Romana Witkiewicza, 55-letniego kierownika Katedry Pomiarów Maszynowych zabrano wraz z jego sublokatorem, woźnym Politechniki, Józefem Wojtyną. Tejże nocy inna ekipa aresztowała brata żony prof. Witkiewicza, 43-letniego kierownika Katedry Chorób Zakaźnych Zwierząt Małych Akademii Medycyny Weterynaryjnej, prof. Edwarda Hamerskiego. Listy przygotowane zostały przez studentów ukraińskich. Zaaresztowani zostali rozstrzelani na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie.
„NIE POZOSTAŁ PO TYCH LUDZIACH ANI ŚLAD, ANI GRÓB”. (Zygmunt Albert)
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej – nr 13648 Opis Patentowy
Roman Witkiewicz (Lwów Polska) 1931, Sposób regulacji silnika sprzężonego bezkorbowo ze sprężarką.
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej – nr 14072 Opis Patentowy
Roman Witkiewicz (Lwów Polska) 1931, Sposób wyrównania działania ruchomej masy tłoka na fundament bezkorbowej silniko-sprężarki i urządzenie do tego celu.
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej – nr 16033 Opis Patentowy
Roman Witkiewicz (Lwów Polska) 1932, Sposób katalitycznego rozkładu węglowodorów parą wodną oraz urządzenie do przeprowadzenia tego sposobu przy ruchu ciągłym.
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej – nr 20555 Opis Patentowy
Roman Witkiewicz (Lwów Polska) 1934, Wehikuł napędzany mechanicznie (lokomotywa, samochód, statek morski lub rzeczny
W Albumie Inżynierów i Techników w Polsce w części IV czytamy: W r. 1929 zawarła Gmina m. Lwowa z „Gazoliną“ S. A. we Lwowie kontrakt na dostawę gazu ziemnego dla tutejszego zakładu i od dnia 2 grudnia 1929 r. wytwarza się w tutejszej gazowni gaz mieszany, złożony ze słabego gazu węglowego względnie wodnego, nawęglany gazem ziemnym. Ten system produkcji roztwiera nowy okres w rozwoju gazowni lwowskiej. Prócz gazu mieszanego oddaje Zakład za pomocą osobnych rurociągów czysty gaz ziemny do centralnych ogrzewań, przemysłu i innych celów opałowych.
Według sprawozdania za r. 1931/32 gazownia oddała ogółem 12,412.783 m3 gazu, zaś w szczególności gazu ziemnego 1,742.801 m3. Doprowadzenie gazu ziemnego wymagało wykonania całego szeregu inwestycyj, a gdy po dokonanych próbach okazało się, że gaz mieszany najlepiej da się wytworzyć przy połączeniu gazu wodnego z gazem ziemnym, częściowo w drodze chemicznego rozkładu, a częściowo w sposób mechaniczny, wybudowano urządzenie dla fabrykacji gazu wodnego ze sprawnością dzienną 22.000 m3. Urządzenie to może być w ruchu nawet przy chwilowem wstrzymaniu dopływu gazu ziemnego, gdyż na węglanie może się odbywać także za pomocą oleju niebieskiego, względnie gazolu.
Cały szereg inwestycyj wykonano dla rozdziału i mierzenia gazu ziemnego, wybudowano dwie stacje pomiarowe z urządzeniami do nawadniania gazu, a to w Zakładzie Gazowym i w Elektrowni na Persenkówce. Wybudowano sieć rurociągów wysokiego ciśnienia dla gazu ziemnego o-długości około 12 km. Z sieci tej pobierało w sezonie zimowym 1931/32 gaz ziemny 42 centralnych ogrzewań, a obecnie pozyskano cały szereg dalszych odbiorców.
Wszystkie urządzenia zostały wykonane w ten sposób, że w razie zaniku dopływu gazu ziemnego dadzą się użyć do wyrobu gazu sztucznego, wybudowane zaś rurociągi mogą służyć do zasilenia sieci miejskiej gazem sztucznym.
Zakład Gazowy, przedstawiający wartość około 20 miljonów zł, składa się z właściwego zakładu przy ul. GazowejL. 28 i fabryki chemicznej, mieszczącej się obok Rzeźni Miejskiej; posiada około 12.300 odbiorców na gaz mieszany, zatrudnia 230 robotników, dostarcza gazu mieszanego do rozmaitych celów i do oświetlenia miasta.
Fabryka chemiczna wyrabia obecnie najlepszą w Polsce smołę drogową, a to smołę nawierzchniową i wgłębną, ściśle według przepisów Ministerstwa Robót Publicznych, a oprócz tego cały szereg destylatów smołowych, znajdujących zbyt w handlu.
Zakład prowadzi szeroko rozwiniętą propagandę gazu i urządza kursy gotowania dla Pań i kucharek, cieszące się zawsze dużą frekwencją.
Bożena Ratter
Zdjęcie, net, „Dziennik Rozporządzeń Gminy Król. Wolnego Miasta Stanisławowa”