Lwów "Zawsze wierny - Tobie Polsko"
data:25 maja 2022     Redaktor: Redakcja

20 maja 2022 r. odsłonięto lwy na Cmentarzu Orląt Lwowskich.

 
Nie wszyscy wiedzą, iż trzeci bliźniaczy lew - pomnik „Symbol Lwowa” (związków ze Lwowem) znajduje się w Lublinie na północno-zachodnim stoku wzgórza zamkowego. Po likwidacji na, ponownie odsłoniętych, lwach we Lwowie znamiennych napisów Zawsze wierny - Tobie Polsko oraz godła Polski na jednej z tarcz, to właśnie ten lubelski lew jest świadectwem prawdy historycznej o polskiej tożsamości Lwowa, i to na naszej ziemi. Dbajmy o tę historyczną pamiątkę!



Do realizacji lubelskiego pomnika doprowadził lubelski oddział Towarzystwa Przyjaciół Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w 75 rocznicę odzyskania niepodległości i obrony Lwowa, wówczas gdy oryginalnych  lwów nie było na Cmentarzu Orląt. Monument odsłonięto 10 czerwca 1995 roku na północno-zachodnim stoku wzgórza zamkowego, na specjalnie uformowanym plateau. Figurę według wzoru z Cmentarza Orląt we Lwowie wykonał Witold Marcewicz. Lubliniacy zawsze odbierali samotnego lwa na wzgórzu, patrzącego w dal, jako symbol tęsknoty za polskim Lwowem.
 
Na cokole (1,6 m) umieszczono posąg siedzącego lwa (1,9 m) z łbem zwróconym w lewo, trzymającego w lewej łapie opartą o ziemię tarczę z herbem Lwowa. Pomnik jest różniącą się w niewielkich szczegółach kopią rzeźby sprzed Panteonu Chwały na Cmentarzu Łyczakowskim. Z trzech stron postumentu wyryto napisy:
 
Od frontu:
 
W 75 ROCZNICĘ
ODZYSKANIA
NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI
I OBRONY LWOWA
RODACY
 
Z prawej:
 
TOBIE WIELKA ŚWIĘTA PRZESZŁOŚCI
I TOBIE KRWI OFIARNA
NIECH BĘDZIE CHWAŁA I CZEŚĆ
PO WSZYSTKIE CZASY
HENRYK SIENKIEWICZ
 
Z lewej:
 
POMNIK – SYMBOL LWOWA
WZNIESIONO STARANIEM
LWOWIAKÓW – KRESOWIAKÓW
– MIŁOŚNIKÓW LWOWA
Z KRAJU I ZA GRANICĄ
WEDŁUG ORYGINAŁU Z 1930 R.
ART. JÓZEFA SARZYŃSKIEGO
RZEŹBIŁ MISTRZ RZEM. ARTYST.
WITOLD MARCEWICZ
PROJEKT ARCHITEKTONICZNY
WYKONANIE I NADZÓR
ARCH. JEREMI ŻURAWIECKI
ARCH. WACŁAW KONDZIOŁA
 
 
Poniżej lwowskie oryginały, stan sprzed II wojny światowej:
 
Brak dostępnego opisu zdjęcia.
Brak dostępnego opisu zdjęcia.
 

Cmentarz Obrońców Lwowa, znany jako Cmentarz Orląt Lwowskich, stanowi wydzieloną część cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie. Spoczywają tam Polacy polegli w wojnie o Lwów i Galicję Wschodnią oraz w wojnie polsko-bolszewickiej. Polsko-ukraiński konflikt zbrojny o Lwów, trwał od 1 listopada 1918 do 22 maja 1919 roku, zakończony został zniesieniem ukraińskiego okrążenia. Obrona Lwowa w 1918 była częścią wojny polsko-ukraińskiej (1918–1919).

Najważniejszą dla Polaków częścią ogromnej nekropolii cmentarza Łyczakowskiego  jest Cmentarz Obrońców Lwowa. Pochowanych jest tutaj ok. 3 tys. żołnierzy. Spora ich część to Orlęta Lwowskie, czyli młodzież szkół średnich i wyższych, która w listopadzie 1918 r. stanęła w obronie polskiego Lwowa przed Ukraińcami. Poległych polskich obrońców najpierw chowano w prowizorycznych mogiłach. Później ich ciała ekshumowano i zwożono na specjalnie wydzielony obszar, przylegający do Cmentarza Łyczakowskiego. Prace koordynowała Straż Mogił Polskich Bohaterów, powołana z inicjatywy matki jednego z poległych gimnazjalistów.

W 1921 r. rozpisany został konkurs na mauzoleum obrońców Lwowa. Jego laureatem został student Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej Rudolf Indruch, uczestnik walk o Lwów.

W latach 30. XX wieku na terenie nekropolii odsłonięto Pomnik Chwały, którego strzegły dwa kamienne lwy. Na jednym z posągów znajdował się napis "Zawsze wierny", na drugim "Tobie Polsko". W czasach sowieckich napisy zostały usunięte, a posągi lwów przeniesione, zaś w latach 70. całkiem wywiezione z cmentarza. Jeden lew trafił przed klinikę psychiatryczną na Kulparkowie. Drugi strzegł wjazdu do Lwowa od strony Winnik. Ogołocono je z oryginalnych tarcz i napisów.

Powodem ostrych sporów był również szczerbiec i napis na płycie Pięciu z Persenówki. Przed II wojną brzmiał „Nieznanym bohaterom poległym w obronie Lwowa i Ziem Południowo--Wschodnich”.[...]W 1999 r. cmentarz odwiedzili prezydenci Polski i Ukrainy. Tuż przed wizytą Ukraińcy na własną rękę, bez uzgodnień ze stroną polską, umieścili napis „Nieznanym polskim wojakam poległym w wojnie polsko-ukraińskiej”, wywołując kolejną burzę. Ostatecznie napis brzmi „Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę”. [za: https://nowiny24.pl/]

16 grudnia 2015 roku lwy powróciły przed Pomnik Chwały. W styczniu 2016 roku - czyli w kilka tygodniu po odsłonięciu! - Lwowska Rada Obwodowa zwróciła się do ukraińskiej policji o sprawdzenie, czy ustawione na powrót przed Łukiem Chwały posągi lwów nie posiadają „antypaństwowego charakteru”. Po tej interwencji lwy obudowano skrzyniami z płyt OSB.

Obawy radnych nie mogły dotyczyć  wymowy historycznych napisów: „Zawsze wierny” i „Tobie Polsko”, widniejących niegdyś na tarczach trzymanych przez lwy, gdyż zostały one zlikwidowane przez władze sowieckie jeszcze w latach 40. XX wieku, a strona polska - podobno - nie planowała ich przywrócenia. Ta manifestacja antypolska trwała przez ponad 6 lat.

"Cieszę się, że wspólnie dbamy o zabytki związane z naszą wspólną historią. To również symboliczna, czytelna i jasna wiadomość dla wszystkich wrogów Polski i Ukrainy. Nic nas nie podzieli - jesteśmy zjednoczeni jak nigdy dotąd!" - czytamy we wpisie premiera Morawieckiego po odsłonięciu lwów kilka dni temu, 20 maja.

Obecnie na obu tarczach znajduje się herb Lwowa, znikły historyczne napisy „Zawsze wierny” i „Tobie Polsko”, znikło i godło Polski, pojęcie "obrony Lwowa" wytarto już dawno.

To rzeczywiście "symboliczna wiadomość"...


oprac. HD






Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.