Przypominamy w dzisiejszą rocznicę Rzezi Woli - 5.08.2022 r. - artykuł sprzed roku. Jest jeszcze boleśniej aktualny...
5 sierpnia 2021 r. Główne obchody 77. rocznicy Rzezi Woli rozpoczną się dopiero wieczorem. Pokonuję niewielki fragment wolskiego szlaku pamięci o tych, którzy ginęli rozstrzelani, wyrzucani przez okna, rozbijani o mury, paleni żywcem i po śmierci - na stosach ciał sięgających pięter domów.
Cztery przystanki na tym szlaku, tylko cztery.
Rzeź to więcej niż zbrodnia, niż mord. To bestialska eksterminacja i odurzenie masowym mordowaniem bezbronnych. To niemieccy żołnierze z karabinami i działkami przeciw niemowlętom z matkami, starcom, kobietom w ciąży, całym rodzinom i mężczyznom, zawsze zabijanym jako pierwsi, na oczach ich żon i dzieci. Było ich ... nie ustalono tego do dziś. Niektóre źródła podają, iż nawet 65 tysięcy. W ciągu dwóch krwawych dni 5-6. sierpnia 1944.
Była to największa jednostkowa masakra ludności cywilnej dokonana w Europie w czasie II wojny światowej, a zarazem prawdopodobnie największa w historii jednostkowa zbrodnia popełniona na narodzie polskim.
1. Wolski Szpital na Płockiej. Zamordowani wszyscy - lekarze, pielęgniarki, chorzy, pracownicy szpitala.Dyrektor placówki, dr Józef Piasecki, a wraz z nim kapelan ks. Kazimierz Ciecierski zostali zamordowani jako pierwsi strzałami w głowę. Wśród zamordowanych znalazło się 60 pracowników szpitala, w tym sześciu lekarzy oraz 300 pacjentów.
Pomnik na skrzyżowaniu ulic Górczewskiej i Płockiej został tak oznaczony przez "zieloną stolicę":
Nie do wiary! Tu przy pomniku jako jedyna informacja - historia głazu narzutowego? Narzuconego na Ofiary niemieckiego mordu ... które krzyczą spod niego do nas.
Pora na informację o liczbie zamordowanych - TU na tym miejscu oraz na ścianie szpitala przy wejściu głównym, gdzie ruch jest największy.
2. Kapliczka przy Górczewskiej - przy niej modlili się w ostatnich modlitwach pędzeni na Rzeż Woli; dała ocalenie tym nielicznym, którzy w okalające ją krzewy wrzucali powstańcze opaski, by zmylić Niemców.
Obecnie przesunięta na ul. Syreny - pod pretekstem budowy stacji metra - jest niemal niewidoczna spoza gęstych drzew i krzewów. Bez tabliczki o powstańczej historii, bez biało-czerwonych oznaczeń, które kiedyś zostawiali tu Ocaleni i rodziny zamordowanych. Nawet krzyż na drzewie, zawieszony ręką Pamiętających, przed laty - już bez biało-czerwonej szarfy...
3. Pomnik przy Górczewskiej - miejsce zamordowania 12 tysięcy Polaków.
Pomnik, na szczęście zadbany i obsadzony kwiatami, jest dobrze widoczny z każdej perspektywy. Tylko epitafium prof. Jana Zielińskiego - umieszczone na szczycie - bez którego pamięć o ofierze pacjentów i służby zdrowia ze szpitala na Płockiej nie przetrwałaby do dziś, porasta trawą, kto wie, że tam jest...? A to Postać, która "śpieszyła się, by upamiętnić", ścigała czas; bez Niego poza kamieniem byłby tu tylko salon samochodowy...
Już przyzwyczailiśmy się do sąsiedztwa parkingu salonu samochodowego, do ścieżki rowerowej, po której śmigają warszawiacy - nieświadomi, że przemykają po pierwszym zbiorowym grobie Ofiar , do braku muzeum, o które walczyli społecznicy, gdyż jest i miejsce, i powody, by je zlokalizować tu właśnie. Do czego jeszcze mamy się przyzwyczaić?
Wspominam... Tak uroczyście było tu przed laty:
4. Cmentarz Wolski
Oficjalna data utworzenia nekropolii to 25 listopada 1945 r.. Przy ul. Wolskiej i J. Sowińskiego spoczywają przede wszytkim cywile (ok. 80%) oraz żołnierze Armii Krajowej i innych formacji wojskowych zabici przez Niemców w czasie i po upadku powstania. Po masowych egzekucjach zwłoki palono. Latem 1946 r. na cmentarzu pochowano 4 tony prochów tj. szczątki ok. 15 tysięcy ludzi zamordowanych w pierwszych dniach powstania. W sumie wolska ziemia przyjęła szczątki 104 tysięcy 105 osób, w większości byli to cywile polegli w 1944 r.. Warto przy tym pamiętać, iż oprócz 12-20 tysięcy żołnierzy w powstaniu zginęło ok. 150 tysięcy mieszkańców stolicy.
- Aleja Pamięci - w oczekiwaniu na Ścianę Pamięci. Prowizoryczne plastikowe kolumny-świece po raz pierwszy wydobyły z niepamięci nazwiska ofiar. Dobrze, że powstały, ale co roku drżymy, czy deweloperka nie obejmie tego terenu, i nie znajdujemy odpowiedzi - dlaczego nie można wznieść tu stałego upamiętnienia?
Warto jednak, zanim wykute zostaną nazwiska, spojrzeć tu i uzupełnić wykaz Ofiar o znane nam informacje:
- Wejście na Cmentarz Powstańczy od strony ulicy Wolskiej, parkingu i Caritas na tyle nieoznaczone, iż stało się trasą spacerowiczów z ...psami. Nowi lokatorzy powstających osiedli na Woli ze zdziwieniem dostrzegają odnowione groby i pomnik Polegli Niepokonani. Czy tu wrócą z lampkami, a bez smyczy w dłoniach?
- Izba pamięci - w budowie, jest w gestii władz stolicy, nie MKiDN. Czy i kiedy zakończy się budowa? Jaka będzie wymowa wystawy? Kto stworzył jej założenia i zgromadził - i jakie - dokumenty? Pytania można mnożyć.... ale projekt widoczny na planszy niestety nie wygląda okazale.
Obok ukryty pomnik Matce. Szkoda, że na co dzień tak zmarginalizowany. Teraz wyróżniają go złożone wieńce, ale po ich sprzątnięciu znów zniknie w zieleni parku ...
Spieszmy się upamiętnić... filmami z nagraniami Ocalałych [ por. nagrania G.Kutermankiewicza poniżej oraz art. powiązane], listami i apelami do władz, konferencjami [art. powiązane], stawiając krzyże i znicze, kładąc mieczyki z braku prawdziwych i dobrze naostrzonych mieczy w dłoniach. Modlitwą i mszami zamawianymi w parafiach, których intencje usłyszą nowi mieszkańcy stolicy.
Deszczowe godziny w ciągu dnia, leniwy wakacyjny ruch.
Zapomnienie lubi naszą bierność, panoszy się wtedy nieuchronnie, więc zachowajmy żywą pamięć i spieszmy się, spieszmy, zanim inni napiszą naszą historię ....
Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.
