Zb.Żak: Myśli, 18/2021
data:05 maja 2021     Redaktor: Redakcja

Myśli, 18/2021, 05 maja 2021
Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie, kto zamieszka na Twojej świętej górze? Ten, który postępuje bez skazy, działa sprawiedliwie, a mówi prawdę w swoim sercu. (Ps 15, 1-2).
Jeżeli trwacie w nauce mojej, jesteście prawdziwie moimi uczniami i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli (J 8, 31-32)

 
Feliks Koneczny w swych badaniach uznał za czynnik cywilizacjotwórczy pięć kategorii: dobro, prawdę, zdrowie, dobrobyt i piękno (quincunx – pięciomian bytu). Proponuję przyjrzeć się tej „piątce dla człowieka".
Feliks Koneczny w swoich badaniach poszukiwał formuły lub czynnika opisującego wszystko, co ogólnoludzkie, łączącego dzieła bytu materialnego i moralnego, istniejącego we wszystkich cywilizacjach i kulturach we wszystkich epokach. Wyróżnił pięć kategorii bytu - w sferze duchowej (wewnętrznej) to dobro i prawda (przyrodzona i nadprzyrodzona), w sferze cielesnej (zewnętrznej) to zdrowie i dobrobyt. Za sferę łączącą kwestie ducha i ciała uznał piękno. Łącznie tym pięciu kategoriom bytu nadał miano quincunx.
 
Normalny rozwój cywilizacji i kultury wymaga jednakowego uwzględniania dwóch dziedzin życia - duchowej i fizycznej. Między pięcioma kategoriami quincunxa winna panować współmierność i harmonia, nie może zachodzić sprzeczność. Jeśli takowa się pojawia decydującą rolę powinno odgrywać dobro (hegemonia kategorii etycznej).
Zdaniem Konecznego różne podejście do quincunxa jest źródłem różnorodności cywilizacyjnej. Każda z cywilizacji jest odrębną, swoistą metodą życia zbiorowego..
 
Cywilizacja łacińska, w której wciąż funkcjonujemy (choć władze UE robią wszystko by ją porzucić), kształtowała się w okresie średniowiecza, a najważniejszym czynnikiem ją tworzącym był Kościół katolicki. Obejmuje ona społeczeństwa Europy zachodniej i środkowej oraz Ameryki, dominuje wszędzie tam, gdzie religią dominującą jest katolicyzm lub wywodzące się z niego wyznania protestanckie. Jej etyką jest etyka katolicka. Cywilizacja łacińska przejęła greckie pojęcia prawdy (nauki) i piękna (literatura i sztuka) oraz znaczną część rzymskiego prawa, rozwijając je w duchu chrześcijaństwa. W polityce narzuca rządzącym te same prawa moralne, które obowiązują poddanych ich władzy. Uznaje dualizm prawa (prawo prywatne i publiczne) i wyższość etyki nad prawem (prawo ma wywodzić się z etyki i podlega ocenie moralnej). W ekonomii najwyżej ceni własność nieruchomą, zwłaszcza ziemską. Jej ideałem w tej dziedzinie jest zapewnienie jak największej liczbie ludzi samodzielności ekonomicznej, tj. posiadania własnego warsztatu pracy, będącego w stanie zapewnić utrzymanie rodzinie. W prawie rodzinnym i małżeńskim uznaje tylko małżeństwo monogamiczne oraz emancypację rodziny spod władzy rodu.
 
Unia Europejska przypomina raczej cywilizację bizantyjską z potężną biurokracją i prawem bardzo szczegółowo regulującym wszystkie dziedziny życia. Rozrośnięty do przesady aparat państwowy powoduje niedorozwój społeczeństwa, upadek nauki, sztuki i literatury. I wydaje się, że tego jesteśmy świadkami. Następuje też eliminacja etyki z życia zbiorowego.
 
Jakie znaczenia dla współczesnych Polaków ma te pięć kategorii, które wyróżnia F. Koneczny? Czy dobro ma znaczenie? Czy prawda ma znaczenie? Czy piękno ma znaczenie? W sztuce odrzucono piękno i zapanowała brzydota. Odrzucono prawdę i brzydotę nazywano to pięknem. I dobro też zostało porzucone.
 
Wydaje się, że jeszcze znaczenie mają dwie materialne kategorie: zdrowie i dobrobyt. Choć i te kategorie zmieniają znaczenie (skoro prawdę się odrzuca). Zdrowie uzależnione jest od wielu specyfików, które reklamują koncerny. Nie promuje się zdrowego stylu życia, ale raczej różnorakie, kosztowne zabiegi, które wg reklamy mają przywrócić zdrowie. Chętnie przyjmujemy specyfiki, które przynoszą doraźną ulgę (by nic nie bolało), ale które mają szkodliwe działanie. I gotowi jesteśmy przyjmować różne substancje byle tylko odsunąć lęk potencjalnego zagrożenia, które to substancje mogą szkodzić zdrowiu. I tak rozumiane zdrowie uznaje się za coś najważniejszego nie odnosząc tego do dobra, które człowiek może świadczyć (czyli nie uznaje się współmierności i harmonii owej „piątki dla człowieka”), a raczej promuje postawy egoistyczne.
 
Dobrobyt to „ dobre warunki materialne”- bytu, czyli „życia, istnienia, egzystencji”. I dobrobyt również traktowany jest w kategoriach indywidualnych, a nie jako zabezpieczenie rozwoju rodziny. Obecnie większość młodego pokolenia oczekuje dobrobytu natychmiast, bez żadnego swojego wysiłku. Władze gotowe są się zadłużać, by spełnić te oczekiwania, a spłatą zadłużeń niech zajmą się następcy.
 
Warto spojrzeć na dwa artykuły na pch24.pl:
Marcin Austyn
Odbudowa i Nowy Ład. Bardziej zielony, czerwony, czy tęczowy?
Marcin Jendrzejczak
Nakręcanie kontroli i konsumpcjonizmu – szaleńcze pomysły władz finansowych
 
Wprowadza się zupełnie nieodpowiednio pojęcie dobrostanu w stosunku do zwierząt, starając się uhumanizować zwierzęta, a jednocześnie sprowadzić człowieka do poziomu zwierząt. A dobrostan to poczucie szczęścia, pomyślności, zadowolenia ze stanu życia.
 
Czy taka cywilizacja może przetrwać? Czy nasi przywódcy prowadzą nas do przepaści? Co jest potrzebne, by powrócić do cywilizacji łacińskiej? Wydaje się oczywiste: powrócić do prawdy, dobra i piękna. Zasadnicze jednak pytanie: jak to zrobić? Oby nie wygrała cywilizacja bizantyńska z łacińską, w starciu cywilizacji na polskim terytorium.
 
 
Zb.
Zdjęcia do artykułu :
Zdjęcia do artykułu :
Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.