Decyzję o wybudowaniu pomnika w 1917 roku podjęła Rada Miejska. Związane było to z setną rocznicą śmierci naczelnika. Jednocześnie zadecydowano o nazwaniu jego imieniem równoległej do ul. Piotrkowskiej i drugiej reprezentacyjnej ulicy Łodzi.

Kościuszko miał stanąć u zbiegu al. Kościuszki i ul. świętego Andrzeja, ale planów nie udało się zrealizować. Wrócono do nich po odzyskaniu niepodległości. Postanowiono, że pomnik generała stanie przy Placu Wolności.

Zrealizowano projekt rzeźbiarza Mieczysława Lubelskiego. Prace nad dziełem zajęły mu ponad 3 lata. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 14 grudnia 1930 roku.

Burzenie pomnika rozpoczęło się 11 listopada 1939 roku. Początkowo planowano usunąć samą figurę, ale spiłowanie jej i ściągnięcie ciężarówkami okazało się niemożliwe. Za słabe były też ładunki wybuchowe, które podkładano pod pomnik kilkukrotnie.

Ostatecznie pomnik zburzyli młotami łódzcy Żydzi, których Niemcy zmusili do wykonywania najcięższych prac.

Konkurs na odbudowę pomnika ogłoszono po II wojnie światowej 1946 roku. Przedstawiony wtedy projekt nie spodobał się władzom miasta. Wątpliwości budziło też umiejscowienie go na węźle komunikacyjnym, który miał miejsce na wybranym placu.

Prace wciąż odkładano w czasie, aż porzucono je zupełnie wraz z postępującą stalinizacją kraju. Plany odbudowy wróciły pod wpływem tzw. poznańskiego czerwca w 1956 roku. Wtedy w dzienniku „Głos Robotniczy” ukazał się artykułu Henryka Rudnickiego o tytule „Kościuszko z pl. Wolności i jego twórca”.

Redaktor Rudnicki stał się twarzą Komitetu Odbudowy Pomnika Tadeusza Kościuszki. Zadanie zlecono ponownie przedwojennemu twórcy, Mieczysławowi Lubelskiemu, któremu pomagali łódzcy artyści: Elwira i Jerzy Mazurczykowie oraz Antoni Biłas. Koniec odnowienia pomnika miał miejsce w 1960 rku.

za: lodz.tvp.pl