Bożena Ratter: XV rocznica Odzyskania Niepodległości Państwa i Obrony Lwowa
data:10 listopada 2019     Redaktor: ArekN

 

W 1933 roku obchody XV rocznicy Odzyskania Niepodległości Państwa i Obrony Lwowa prorektoratem objął Prezydent Rzeczypospolitej prof. dr Ignacy Mościcki i Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski. W Prezydium Honorowym znaleźli się m.in. Prymas Polski kardynał August Hlond, Prezes Rady Ministrów Janusz Jędrzejewicz, Minister Spraw Wewnętrznych Bronisław Pieracki, Marszałek Senatu Władysław Raczkiewicz, Wiceminister Spraw Wojskowych dr Felicjan Sławoj Składkowski, generałowie Kazimierz Sosnkowski, Michał Tokarzewski – Karasiewicz, Juliusz Romml, Biskup Polowy dr Józef Gawlina i wielu innych przedstawicieli polityki, duchowieństwa i polskiej elity intelektualnej.

 
Z pamiętnika „ Dni grozy we Lwowie (od 1-22 listopada 1918 R.)" Franciszka Salezego Krysiaka:

Poniedziałek, 11. listopada 1918 r.
W śródmieściu Lwów przedstawia widok umarłego. Ulice  puste, tylko gdzieniegdzie snują się ludzie szukający sklepów z żywnością, tu i ówdzie  nieśmiało otwartych ze spuszczoną do połowy drzwi roletą. Sporadycznie  słyszy się strzały z karabinów zwyczajnych i maszynowych, od czasu do czasu huknie armata, zresztą na  ulicach pustka i cisza, a w domach trwoga. Bo i w domach nikt nie jest pewien przed zbłąkanymi kulami. Wczoraj na. ul. Wałowej, tuż przy placu Bernardyńskim kula wpadła  do mieszkania prywatnego, ugodziła pana domu w krtań i utkwiła w kręgosłupie. Lekarz kulę wyjął, lecz od porażenia nerwu ranny jest sparaliżowany. Wczoraj wieczorem zaś kula zabłąkana wpadła do mieszkania adwokata Czernego przy tymże placu Bernardyńskim i rozpłatała nos jego żonie. Na klasztor Bernardyński skierowana jest specyalna baczność Ukraińców, bo ciągle ku niemu strzelają  a jako powód podają, że z klasztoru do nich strzelają. Urządzili rewizyę w klasztorze, która, jak to się zwykle praktykuje przy tego rodzaju ukraińskich rewizyach, zakończyła się zrabowaniem 120 kilo mąki, oczywiście bez wystawienia jakiego kwitu. Dopiero na żądanie jednego z odważnych ojców, który udał się z użaleniem do „Narodowego Domu", kwit na ową mąkę wystawili…

Lwów został wyzwolony z rąk żołnierzy ukraińskich 22 listopada 1918 r. Walka o odzyskanie polskich Ziem Wschodnich utraconych wskutek zaborów  i zaanektowanych przez Ukraińców 1 listopada 1918 roku,  trwała do połowy roku 1919.  

W 1933 roku obchody XV rocznicy Odzyskania Niepodległości Państwa i Obrony Lwowa prorektoratem objął Prezydent Rzeczypospolitej prof. dr Ignacy Mościcki i Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski. W Prezydium Honorowym znaleźli się m.in. Prymas Polski kardynał August Hlond, Prezes Rady Ministrów Janusz Jędrzejewicz, Minister Spraw Wewnętrznych Bronisław Pieracki, Marszałek Senatu Władysław Raczkiewicz, Wiceminister Spraw Wojskowych dr Felicjan Sławoj Składkowski, generałowie Kazimierz Sosnkowski, Michał Tokarzewski – Karasiewicz, Juliusz Romml, Biskup Polowy dr Józef Gawlina i wielu innych przedstawicieli polityki, duchowieństwa i polskiej elity intelektualnej.

W wydanej z tej okazji pracy „Lwów 1918 -1933” prezydent m. Lwowa, Wacław Drojanowski pisał:
Polska święci swoje doroczne, państwowe święto Odzyskania Niepodległości.
Lwów – specjalnie - obok święta ogólnopaństwowego - obchodzi w listopadzie swoją wielką rocznicę lokalną , rocznicę krwi i chwały trzech tygodni listopadowych 1918 roku. Jeśli na Obronę Lwowa patrzymy z perspektywy kilkunastu choćby lat, które nas dzielą od wypadków 1918 roku, to coraz jaśniej uwypukla się nam jeden moment dominujący: Obrona Lwowa - to nie tylko triumf oręża, dzieła brawury i junactwa, żołnierski odruch niezrównanych Lwowczyków.
Obrona Lwowa - to także, a powiedziałbym  nawet - to przede wszystkiem zwycięstwo człowieka nad sobą samym , zwycięstwo najpiękniejszych instynktów  wielkiego poświęcenia, nie oglądającej się na nic ofiary, radości, poświęcania się - jednem słowem zwycięstwo pierwiastków bohaterskich duszy ludzkiej nad własną słabością i zalęknieniem , nad bojaźliwem i ostrożnem ważeniem szans, nad głodem osobistego spokoju i wygody po kilkuletniej wojnie światowej.

Obrona Lwowa poczęła się więc z tych samych sił duchowych narodu, które dźwignęły Polskę do Niepodległości, a których ucieleśnieniem i symbolem jest Józef Piłsudski. I to jest moment, który wymaga silniejszego, niż dotychczas, podkreślenia łączności istniejącej między datami lwowskiego Listopada i Świętem Niepodległości.

W tym roku obchodzimy 100. rocznicę odzyskania Kresów Rzeczypospolitej. Dlaczego wciąż tkwimy w komunistycznej (ukraińskiej) narracji, która nie pozwala o tym mówić ? Podczas zapowiedzi koncertu dla upamiętnienia Orląt Lwowskich organizator oznajmił, iż nie będzie to koncert martyrologiczny bo Orlęta walczyły o taką Polskę, jak jest obecnie. Nie o taką walczyli, nie ma w Niej Lwowa.

W księgarni Muzeum Narodowego książeczka dla dzieci Marty Gaj pt. „Galicyjska kraina przygód” . O podróży pociągiem na trasie Przemyśl Lwów.
Dlaczego dla autorki jest to podróż po Galicji (termin zaborcy austriackiego i ukraińskiej narracji historycznej usuwającej ślady polskości na terenie Ukrainy) a dla Raorta Wilhelma 1887-1941), dziennikarza, literata, dramaturga, pedagoga, urodzonego w Mostach Wielkich, w rodzinie żydowskiej, pracującego i tworzącego we Lwowie obywatela polskiego,  jest to podróż po Polsce?  
On Polski się nie wyparł, po zajęciu Lwowa przez sowietów został zaaresztowany przez NKWD w 1940 r.  i skazany na więzienie, ślad po nim zaginął. Za napisaną dla dzieci baśń otrzymał nagrodę literacką.
Ze wstępu Na karuzelu – kartki z wesołej podróży po Polsce , z rysunkami Kamila Mackiewicza, wydanej w drukarni Goldmana we Lwowie w 1925 roku  relacji Raorta Wilhelma z podróży pociągiem ze Lwowa nie tylko do Przemyśla a także do Wilna, Grodna, Stryja, Kut, Truskawca, Trembowli, Krakowa , Gdyni, Gdańska, Torunia, Poznania  itp.
Ci nieliczni z czytelników , którzy zechcą ze mną odbyć podróż po całej prawie Polsce, bez pieniędzy, bez potrzeby i głębszych wzruszeń, ale za to „na wesoło“, przeczytają zapewne „Na karuzelu“ i odszukają w tej książce pewne wartości, choćby i z tego względu, że dotychczas nikt nie napisał powieści podróżniczej, której akcja rozgrywa się na ziemiach polskich. W prawdzie ja także takiej powieści nie napisałem, bo „Na karuzelu“ nie ma nic wspólnego z powieścią podróżniczą, a jest raczej szeregiem luźnych lub powiązanych ze sobą szkiców , obrazków i wrażeń z podróży, którą odbyłem w ciągu trzech letnich miesięcy, po całym kraju — niemniej cieszyć się będę, jeśli dam komuś impuls do napisania polskiej powieści podróżniczej, której braku nikt  dotychczas nie zdążył zauważyć na rynku księgarskim.

W 1919 roku Kazimierza Bukowski  wydał  „Lwów w pieśni poetów lwowskich“ z wierszami m. in. Jana Kasprowicza, Maryli Wolskiej, Kornela Makuszyńskiego, Kazimierza Bukowskiego, Henryka Zwierzchowskiego, Artura Schredra. Z tego zbioru pochodzi poniższy wiersz ks. biskupa Władysława Bandurskiego

Ziemia Obiecana.

Ziemia, zwilżona zdrojem łez i krwi,
W której siew krwawy wzniosłych czynów tkwi,
Ten upragniony na wygnaniu raj
I po tułaczce odzyskany kraj.

Po dniach niedoli, Bóg pozwolił nam
Z wrogiej obczyzny znów powrócić tam,
Gdzie łan użyźnić winien skroni pot
I dłoni naszych p racą zwarty splot.

Ten nieprzerwany dróg powrotnych szlak,
To dziś spełniony serc nadziei znak,
Powrót radosny, chociaż czeka znój,
Gdy ziemia własna wita Naród swój.

Tęsknych uchodźców powracają rzesze,
Łaknące pracy na ojczystej ziemi,
Gotowe chwycić brony i lemiesze,
Żeby odrodzić zbożny posiew niemi.

I magdeburski Więzień też po w raca
I w wiekopomnych cudów jasnej dobie,
Sztandry polskie w blask triumfu zwraca,
Dając im Zbawcę w naczelnej osobie.

Wracają liczne Hallera szeregi
I z syberyjskiej katorgi zastępy,
Niosąc Ojczyźnie waleczne zabiegi,
Krwiożerczych wrogów rozpędzając sępy.

O! niech Ojczyzna krwawo odzyskana,
Gdy dzisiaj chwałą oręża w dal słynie,
Ziemia w tęsknocie łzawej obiecana,
Mlekiem i miodem Synom swoim płynie!

Grudzień 1918 r.


Bożena Ratter





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.