ŚLADAMI RZEZI WOLI - BLOK ŚWIADECTW
data:26 października 2019     Redaktor: GKut

Relacja z pierwszej części konferencji, która odbyła się 28 września 2019 w Kościele św. Wojciecha.

Blok poprowadziła red. Hanna Dobrowolska.

autor: Mirosław Bujwid

Blok świadectw rozpoczęła premiera  filmu dokumentalnego  w reżyserii Grzegorza Kutermankiewicza  „Śladami Rzezi Woli” . Jest to obszerny zwiastun filmu, który ma w swoim zamierzeniu objąć wszystkie miejsca kaźni na Woli w sierpniu 1944 r. Film stanowił istotne faktograficzne wprowadzenie do całej Konferencji.

Reżyser filmu Grzegorz Kutermankiewicz – z zawodu fizyk i programista- z zamiłowania –  filmowiec, reporter i dokumentalista, dziennikarz mediów społecznościowych, a także wydawca,  laureat nagród m.in. na Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów w Niepokalanowie . W okresie PRL  był działaczem podziemnej Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”.  Za tę działalność został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Złotym Krzyżem Zasługi. W 2016 r. uhonorowany został medalem „Zło dobrem zwyciężaj”.

Następnie rozpoczął się blok świadectw. Jako pierwsza wystąpiła Pani Jadwiga Łukasik.

Jadwiga Łukasik

W czasie Powstania Warszawskiego miała 9 lat. Mieszkała wraz z rodzicami na ul. Płockiej 23, w kamienicy położonej blisko skrzyżowania z ul Wolską. Ostrzeżone przez ojca, żołnierza Zgrupowania Waligury, przeniosły się do mieszkania ciotki – posesji przy Wolskiej 31. 2 sierpnia 1944 wyprowadzona wraz z matka i ciotką do kościoła św. Wojciecha. Była świadkiem traumy uwięzionych i stłoczonych tam ludzi. Dzięki znajomości języka niemieckiego, matce udało się namówić strażnika, by je wypuścił. W trakcie ucieczki widziały jak żołdak niemiecki wyrwał z rąk mężczyzny małą dziewczynkę i wrzucił ją do płonącej kamienicy. Ukrywały się wraz innymi mieszkańcami w piwnicy kamienicy przy ul. Płockiej 31. 5 sierpnia z rana mieszkańców uratowała dozorczyni, która powiedziała przybyłym oddziałom, że wszyscy lokatorzy zostali już wyprowadzeni do kościoła św. Wojciecha. Dzielna kobieta przypłaciła to życiem – została zamordowana z całą swoją rodziną.

Andrzej Kowarsz

Mieszkał w domu przy ul. Górczewskiej 15. 5 sierpnia wyprowadzony wraz z matką na ulicę Działdowską oczekiwał wraz z tłumem mieszkańców na egzekucję. Następnie wraz z innymi został doprowadzony przez płonącą ulicę Górczewską do hali na Moczydle.

Wiesław Kępiński

Jedenastolatek, któremu udało się zbiec z miejsca egzekucji przy Cerkwi św. Jana Klimaka. W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego schroniło się w niej 61 mieszkańców okolicznych domów. Wśród nich była rodzina Kępińskich – ojciec , matka z maleńkim Sylwkiem na ręku oraz Wiesio. Po latach opisał swoją historię w książce „Sześćdziesiąty pierwszy”.

Wiesław Kępiński opowiedział o cudownym odnalezieniu książeczki zdrowia, którą w trakcie rozstrzelania miał przy sobie jego ojciec.

Barbara Czerwiec

Jako 4,5 roczne dziecko mieszkała wraz z rodzicami w domu przy ul. Ordona 21. Na podwórku sąsiedniej posesji (Ordona 23) widziała trupy kilkunastu osób, wśród nich ciała swej rówieśniczki Basi i młodszej Bożenki, częstych towarzyszek wspólnych zabaw na podwórku. Ten widok był na tyle wstrząsający, że wrył się w pamięć dziecka i do dzisiaj ma go w swoich oczach.

Elżbieta Gutowska-Niedziałek

W sierpniu 1944 r. jako 4-letnie dziecko mieszkała wraz rodzicami i babcia w domu przy ul. Leszno 73. Zapamiętała, że z okien mieszkania widać było teren zburzonego getta żydowskiego. Gdy wybuchło powstanie rodzina opuściła mieszkanie i udała się do schronu przy Placu Bankowym. Do schronu wkroczyli Niemcy i zabrali z niego mężczyzn, w tym jej ojca Jana Stawiskiego i krewnych: Aurelego Domańskiego, Zdzisława Domańskiego i Edmunda Pawłowskiego. Jan Stawiski został rozstrzelany 8 sierpnia w drugim budynku Hal Mirowskich. Podczas powojennej ekshumacji znaleziono przy nim fotografie, przedstawiające jego rodzinę podczas wakacyjnego letniska w Radości w 1944 roku. Elżbieta Gutowska-Niedziałek przechowuje je do dziś wraz z krawatem, który jej ojciec zdjął w chwili, kiedy niemieccy oprawcy wyprowadzili go na miejsce straceń.

autor: Mirosław Bujwid

Po wystąpieniach świadków widzowie obejrzeli przejmujący dokument filmowy o wydarzeniach z udziałem Ojców Redemptorystów z domu zakonnego przy ulicy Karolkowej. Ich tragiczną śmierć podczas Rzezi Woli upamiętnia obelisk znajdujący się na wprost kościoła św.Wojciecha po przeciwnej stronie ulicy Wolskiej.

Pomysłodawcą obrazu i narratorem w filmie jest redemptorysta, ksiądz profesor Paweł Mazanka. Od lat związany z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, kieruje Sekcją Filozofii Bytu, Boga i Religii oraz Katedrą Metafizyki na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej. Ksiądz Profesor jest członkiem licznych polskich i międzynarodowych Towarzystw Naukowych i redakcji pism naukowych; odznaczony został Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność naukowo-dydaktyczną.

Reżyserem, scenarzystą i autorem zdjęć do filmu pt. „Masakra Redemptorystów Woli” jest Krzysztof Żurowski, polski reżyser, scenarzysta, członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Zrealizował kilkadziesiąt obrazów; w większości na podstawie własnych scenariuszy. Współpracował przez wiele lat z redakcją katolicką Telewizji Polskiej, mi.n zrealizował niezwykle popularny program dla dzieci „Ziarno”. Jego filmy wielokrotnie były nagradzana na festiwalach filmowych; dwukrotnie zdobył Grand Prix na Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów Niepokalanowie. Tematykę wielu filmów związał z życiem kościoła, wiarą, duchowością.

autor: Mirosław Bujwid

Na koniec bloku świadectw miała miejsce unikalna prezentacja „Rzeź Woli w niemieckiej dokumentacji lotniczej” , którą opracował  Zygmunt Walkowski. Autor jest także twórcą i interpretatorem wielkoformatowych zdjęć prezentowanych na wystawie towarzyszącej Konferencji w bocznych nawach kościoła świętego Wojciecha.            

autor: Mirosław Bujwid

Zygmunt Walkowski jest fotografem, archiwistą , badaczem historii najnowszej Polski, znawcą ikonografii (zwłaszcza fotograficznej i filmowej) Warszawy czasu wojny. Działacz NSZZ „Solidarność”. W 1990 r. został odznaczony przez Prezydenta RP na uchodźstwie Złotym Krzyżem Zasługi za działalność niepodległościową. Pracował jako konsultant do spraw ikonografii Muzeum Powstania Warszawskiego. W Archiwum Narodowym Stanów Zjednoczonych pod Waszyngtonem odnalazł, zbadał i pozyskał olbrzymi zbiór wojskowych niemieckich zdjęć lotniczych Warszawy wykonanych podczas II wojny światowej. Za wybitne osiągnięcia w dokumentowaniu i upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest także laureatem nagrody Kustosza Pamięci Narodowej.

autor: Mirosław Bujwid

Na zakończenie tej części konferencji miała miejsce uroczystość złożenia wieńców przed kościołem, w miejscu upamiętnionym tablicą.

Wieniec od Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego złożyła Wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska.

Wieniec od Dzielnicy Wola złożyli wiceburmistrz Dzielnicy Wola Robert Rafałowski oraz wiceprzewodnicząca Rady Dzielnicy Wola radna PiS Agata Pruszczyńska.

Wieniec od uczestników Konferencji „Osądzić Rzeź Woli” złożył Komitet Organizacyjny Konferencji z Przewodniczącym prof. Piotrem Witakowskim.

autor: Mirosław Bujwid,
Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.