Warszawa: Uroczystości 188. rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską - 24.02 - nasza relacja
data:22 lutego 2019     Redaktor: Redakcja

W niedzielę 24 lutego od mszy świętej pod przewodnictwem Jego Ekscelencji ks. Biskupa Romualda Kamińskiego w kościele pw. Najczystszego Serca Maryi na warszawskim placu Szembeka rozpoczęły się uroczystości 188. rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską.

 
Radował dziś widok kilkunastu szkolnych pocztów sztandarowych praskich szkół, liczne oddziały Wojska Polskiego z wartą w mundurach z czasów powstania listopadowego oraz orkiestrą wojskową,  i licznie zgromadzeni politycy z posłem Andrzejem Melakiem, jako tradycyjnym gospodarzem tej pięknej i zorganizowanej z wielkim rozmachem uroczystości oraz  Janem Szyszką wraz z leśnikami.
 
Dopisali licznie także prascy samorządowcy i wierni przybyli w pieszej pielgrzymce po uroczystej Mszy świętej w intencji bohaterskich Ofiar powstania ze swym Pasterzem, biskupem Jego Ekscelencją ks. Biskupem Romualdem Kamińskim. Nie zabrakło także licznych delegacji z wieńcami, w tym od Prezydenta RP, oraz obecności przedstawicieli Stowarzyszenia Solidarni2010.
 
Przypomnijmy kontekst tego wydarzenia historycznego, które obok bohaterskiej obrony Woli stało się ikoną powstania listopadowego i zostało bogato odnotowane w naszej literaturze narodowej. Bitwa ta była m.in. inspiracją dla Stanisława Wyspiańskiego do napisania w 1898 roku dramatu Warszawianka.
 
W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. wybucha powstanie listopadowe. Do tłumienia powstania oddelegowany został rosyjski korpus interwencyjny. Powstanie nasila się, a sejm uchwala detronizację Mikołaja I. Na tereny Królestwa wkracza 115 tysięczna armia gen. Iwana Dybicza. Następują starcia pod Stoczkiem, Dobrem, Wawrem, Białołęką. Ważnym momentem staje się zacięta bitwa pod Grochowem 25 lutego 1831 r., w wyniku której wstrzymany zostaje pochód Dybicza na Warszawę, ale ranny w wybuchu pocisku gen. Chłopicki wycofuje się z powstania.
Bitwa o Olszynkę Grochowską to najbardziej krwawa bitwa całego powstania. W bitwie poległo ok. 6800 żołnierzy polskich i 9400 rosyjskich. Polskie wojska zmusiły Rosjan od odstąpienia z przedpola Warszawy.
 
 
Po Bitwie pod Olszynką Grochowską w wielu polskich rodzinach uczestników wydarzenia tradycją stało się noszenie na pamiątkę krzyżyków z drzewa olchowego ze złotą tabliczką, na której wygrawerowana była data: Olszynka – 25 lutego 1831.
 
Po Chłopickim dowództwo powstania obejmuje gen. Jan Skrzynecki. Z udziałem gen. Prądzyńskiego realizowany jest plan działań zaczepnych, czego wynikiem są zwycięstwa pod Dębem Wielkim i Iganiami - marzec/kwiecień 1831 r. Jednak brak inicjatywy gen. Skrzyneckiego, mimo bohaterstwa gen. Bema, doprowadził do pogromu armii powstańczej w maju pod Ostrołęką.
 
Spóźnione działania wojenne na Litwie i Ukrainie na wiosnę 1831 r. przybrały formę walk partyzanckich, które trwały do lipca 1831 r.. W wyniku bezczynności Skrzyneckiego siły rosyjskie ponownie docierają do Warszawy. Dowództwo obejmuje gen. Jan Krukowiecki.
 
Symbolem powstania stała się obrona Woli na początku września 1831 r. i bohaterska postać weterana wojen napoleońskich gen. Józefa Sowińskiego. W atmosferze trwających walk i negocjacji z Rosją zapada decyzja o poddaniu Warszawy. Wojska polskie wycofują sie do Modlina. Brak dalszej woli walki ze strony dowództwa doprowadza w październiku 1831 r. do upadku powstania.
 
Obchody kolejnych rocznic bitwy pod Olszynką Grochowską rozpoczynają się na początku Alei Chwały, której uroczyste przejście z asystą wojskową i pocztami sztandarowymi doprowadza uczestników do Pomnika Bitwy pod Olszynką Grochowskiej u zbiegu ulic Szerokiej i Traczy. Tam miało miejsce złozenie wieńców oraz uroczyste odczytenie listow od Prezydenta RP oraz m.innymi od min. M. Błaszczaka. W swym przemówieniu poseł Andrzej Melak zaapelował o wzniesienie monumentu w postaci kopca w miejscu pamięci o bitwie.
 
Po upadku powstania listopadowego i w latach późniejszych władze rosyjskie nie zezwalały na jakiekolwiek upamiętnianie miejsca bitwy. Las olchowy niemy świadek wydarzeń, który mocno ucierpiał w trakcie bitwy, został wycięty. Do lat międzywojennych szczęśliwie dotrwała tylko jedna olcha, na której wisiała tabliczka z napisem o treści: „Jestem jedyną wnuczką bohaterów z 1831 r. Mam w sobie krew praojców, którzy tu padli. Ludzie nie rańcie mnie! Dajcie żyć jeszcze radością, że Polska wolna!”
 
12 lipca 1916 roku Towarzystwo Przyjaciół Grochowa postawiło na jednej z wydm drewniany krzyż upamiętniający bohaterów najkrwawszej bitwy powstania listopadowe. Został on poświęcony 13.07.1916 w obecności 100 tys. rodaków. W setną rocznicę zmagań krzyż wymieniono na metalowy i zdecydowano, iż w tym miejscu powstanie pomnik – mauzoleum; projekt do dnia dzisiejszego nie został zrealizowany, jednak pamiątkowy krzyż trwa na swoim miejscu, kryjąc prochy ofiar bitwy.
 
W 1936 roku trakcie prowadzenia robót melioracyjnych znaleziono broń, resztki umundurowania, oraz kości poległych w walce żołnierzy i koni. Ludzkie szczątki złożono do krypty wybudowanej przy metalowym krzyżu. Na krypcie znajduje się tablica wmurowana z okazji 105. rocznicy bitwy, ze słowami nawiązującymi do pomnika bohaterów bitwy pod Termopilami:
„Przechodniu powiedz współbraciom,
Że walczyliśmy mężnie i umierali bez trwogi
Ale z troską w sercu o losy Polski,
O losy przyszłych pokoleń, o Wasze losy”
 
 
Kolejna tablica znajdująca się na poziomej płycie pomnika zawiera napis: „Krwawy posiew na polach Grochowa, przeradzający się w potężny prąd siły odrodzeńczej Narodu w naszym pokoleniu wyda plon Niepodleglości Ojczyzny [...] Zrzeszenie Własności Nieruchomości Koła Grochów 1937.”
 
 
W roku 1974 czterech braci Melaków wraz z byłym kapelanem Powstania Warszawskiego księdzem W. Karłowiczem założyli konspiracyjny Krąg Pamięci Narodowej. Pierwsze głazy pamięci - menhiry ustawiono w 1999 r. ; są one poświęcone pamięci bohaterom powstania listopadowego.  Aleja Chwały w postaci głazów stanowi oś całego założenia, wiodącą do pomnika na skraju lasu olszynowego.
 
 
W 2006 r. zakończono opracowywanie koncepcji, w jej skład wchodzi istniejący Pomnik - zabytek, najważniejszy element, do którego będzie prowadzić 600 metrowej długości Aleja Chwały.
 
 
Przewiduje się 101 głazów, obecnie ustawiono 33, dziewięciu obelisków upamiętniających bitwy powstania listopadowego, Izbę Pamięci z funkcją sakralną, oraz placem zgromadzeń u stóp Pomnika. Koordynatorem tej wizji jest Krąg Pamięci Narodowej.
Szczegóły dotyczące każdego z pamiątkowych kamieni znajdują się na stronie:
https://www.twoja-praga.pl/praga/pomniki/1165.html
 
oprac. HD
Zdjęcia do artykułu :
Zdjęcia do artykułu :
Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.