Janusz Andryszak: Czy sukces Pracowniczych Planów Kapita³owych zale¿y od zmian innych ustaw?  
data:28 pa¼dziernika 2018     Redaktor: GKut

 

   Przyjêcie w g³osowaniu przez Senat RP ustawy o Pracowniczych Planach Kapita³owych bez wniesienia ¿adnych poprawek, nadaje ostateczny kszta³t dla projektu, który w po³owie 2019 r. obejmie oko³o 11,5 mln pracowników. Skala uczestnictwa, jak i rezygnacji z tego programu, zweryfikuje wtedy jego atrakcyjno¶æ, wskazuj±c kierunki koniecznych zmian.

 

W moim artykule z czerwca 2018 r. zatytu³owanym Czy PPK zrealizuj± cel emerytalny i u³atwi± nabywanie mieszkañ? wskaza³em na sze¶æ zasadniczych ró¿nic pomiêdzy PPK, a pracowniczym programem emerytalnym 401(k), stosowanym w Stanach Zjednoczonych. Spo¶ród sugerowanych przeze mnie zmian, wykorzystano w projekcie tylko zwiêkszenie limitu wewnêtrznej po¿yczki z PPK na udzia³ w³asny przy aplikowaniu w banku o kredyt hipoteczny, który podwy¿szono z 25 % do 100 % zgromadzonych w programie ¶rodków. Aby oceniæ, czy zmiana ta wystarczaj±co uatrakcyjni³a program, powoduj±c zwiêkszenie zainteresowania trwa³ym uczestnictwem, jak i wskazaæ dzia³ania wspieraj±ce osi±gniêcie tego celu, nale¿y dokonaæ analizy kilku aspektów nowej ustawy, uwzglêdniaj±cej wp³yw mo¿liwo¶ci znowelizowania innych ustaw, na zwiêkszenie popularno¶ci tego programu.

 

Banki oferuj± kredyty hipoteczne na okres sp³at do 30 lat, który zazwyczaj nie przekracza osi±gniêcia przez kredytobiorcê wieku emerytalnego. Przywrócenie od pa¼dziernika 2017 roku dawnego wieku emerytalnego spowodowa³o, ¿e uzyskanie kredytu z okresem sp³at przez 30 lat, jest mo¿liwe dla mê¿czyzn do wieku 35 lat, a wymagany przez banki wk³ad w³asny musi byæ zgromadzony przez kredytobiorcê równie¿ do osi±gniêcia tego wieku. Warto wiêc dokonaæ analizy jakie szanse na zgromadzenie wk³adu w³asnego bêdzie mia³ uczestnik PPK, którego zarobki wynosz± 120 % minimalnego wynagrodzenia, planuj±cy staraæ siê o kredyt hipoteczny na 30 lat. Uwzglêdniaj±c, ¿e 40 % pracowników objêtych programem PPK nie zarabia wiêcej, to mo¿liwo¶æ zgromadzenia wk³adu w³asnego mo¿e zawa¿yæ na decyzji o trwa³ym uczestnictwie w programie przez m³odych pracowników.

 

Ustawa o PPK przewiduje, ¿e pracownicy zarabiaj±cy do 120 % minimalnej p³acy, bêd± mogli wp³acaæ w³asne kontrybucje obni¿one do poziomu 0,5 % zarobków, podczas gdy pracodawcy bêd± zobowi±zani dokonaæ pe³nej wp³aty, w kwocie 1,5 % tych zarobków. W 2019 roku 120 % minimalnego wynagrodzenia bêdzie wynosiæ 2700 z³. wiêc ³±czne wp³aty pracodawcy i pracownika, stanowi±ce razem 2 % zarobków, zgromadz± przez 10 lat, przy rentowno¶ci inwestycji kapita³owej wynosz±cej 5 %, oszczêdno¶ci w wysoko¶ci  oko³o 11,5 tys. z³. które nie wystarcz± na wk³ad w³asny w kwocie wymaganej w bankach. Je¿eli jednak pracownik ten bêdzie wp³aca³ do PPK dodatkowo 2 % swoich zarobków, do których pracodawca dop³aci 2,5 % tych zarobków, to w tym samym okresie wp³at i takiej samej rentowno¶ci inwestycji, zgromadzi oszczêdno¶ci w kwocie oko³o 30 tys. z³. która mo¿e ju¿ wystarczyæ na wk³ad w³asny, przy zakupie mieszkania na kredyt hipoteczny.

 

Powy¿sza kalkulacja nie uwzglêdni³a wprawdzie przysz³ych podwy¿ek najni¿szej p³acy, lecz tak¿e przyjê³a jako sta³e ceny nieruchomo¶ci mieszkalnych przez 10 lat gromadzenia ¶rodków. Z kalkulacji tej wynika jednoznacznie, ze osoby zarabiaj±ce 120 % minimalnej p³acy, bêd± mog³y zgromadziæ w PPK ¶rodki na wk³ad w³asny wymagany przez banki do przyznania kredytu hipotecznego na 30 lat, tylko wtedy, gdy pracownik przyst±pi do PPK nie pó¼niej ni¿ w 25 roku ¿ycia i bêdzie wp³aca³ dodatkowo 2 % swojego wynagrodzenia do planu, daj±ce ³±czn± kwotê 67,50 z³. miesiêcznie, która bêdzie uiszczana przez 10 lat. Aby pracownicy z ma³ymi zarobkami dokonywali dodatkowych wp³at do PPK, wskazane jest wprowadzenie dodatkowych zachêt, które skutecznie nak³oni± do takich zachowañ.

 

W wieku miedzy 25 a 35 rokiem ¿ycia, wiêkszo¶æ ludzi podejmuje ¿yciowe decyzje które dotycz± zarówno za³o¿enia rodzin oraz posiadania dzieci, jak i zmiany miejsca pobytu na mniej odleg³e w kraju, lub bardziej odleg³e za granic±. Na decyzje te, zasadniczy wp³yw maj± perspektywy osi±gniêcia stabilizacji zawodowej, daj±cej mo¿liwo¶æ zabezpieczenia materialnego nie tylko w zakresie bie¿±cego utrzymania, lecz równie¿ okre¶laj±cej realny harmonogram realizacji kolejnych celów ¿yciowych, a g³ownie zakupienia mieszkania.  M³ody pracownik, który bêdzie musia³ zadecydowaæ o dalszym uczestnictwie w PPK, jak i o wnoszeniu dodatkowych sk³adek do tego planu, musi mieæ perspektywê zgromadzenia w PPK do wieku 35 lat wystarczaj±cej kwoty na udzia³ w³asny, wymagany w bankach do przyznania  kredytu hipotecznego, a nastêpnie realnej mo¿liwo¶ci sp³aty przez kolejne 30 lat zaci±gniêtego kredytu, oraz w okresie 15 lat sp³aty po¿yczki z PPK na wk³ad w³asny. Brak takiej perspektywy sk³aniaæ bêdzie m³odych ludzi do rezygnacji z PPK i emigracji.

 

W celu realizacji powy¿szych za³o¿eñ, konieczne jest zatrzymanie wzrostu cen mieszkañ, co jest mo¿liwe do uzyskania jedynie poprzez wprowadzenie progresywnego podatku od warto¶ci nieruchomo¶ci mieszkalnych, uwzglêdniaj±cego warto¶æ woln± od tego podatku przypadaj±c± ka¿demu domownikowi. Szerzej o zasadno¶ci wprowadzenia tego podatku pisa³em w artykule z lutego 2018 r. pod tytu³em: Czy podatek od warto¶ci nieruchomo¶ci komercyjnych nale¿y uzupe³niæ podatkiem od warto¶ci nieruchomo¶ci rezydencyjnych? Zaproponowa³em tam model tego podatku, w którym ka¿demu doros³emu domownikowi przys³ugiwa³aby warto¶æ nieruchomo¶ci mieszkalnej nie objêta podatkiem w kwocie 500 tys. z³. a dzieciom po 250 tys. z³. Progresja tego podatku natomiast, by³aby zró¿nicowana i wynosi³aby 0,5 % do warto¶ci nieruchomo¶ci równej 1 mln z³., a nastêpnie wzrasta³aby o 1 % w przedzia³ach warto¶ci nieruchomo¶ci powy¿ej kolejnego miliona, tworz±c stopê podatku 1 % dla warto¶ci powy¿ej 1 mln z³., 2 %, od 2 mln. z³., a 3 % powy¿ej 3 mln z³.

 

Podatek taki nie dotyczy³by wiêc posiadaczy zasiedlonych ma³ych i ¶rednich mieszkañ, a obci±¿a³by posiadaczy du¿ych domów, oraz posiadaczy wielu niezasiedlonych mieszkañ. Podatek ten by³by stosowany zarówno wobec osób fizycznych jak i firm deweloperskich, powoduj±c nieop³acalno¶æ przetrzymywania pustych mieszkañ, traktowanych czêsto jako lokata kapita³u. Efektem tego podatku by³oby wystawienie na sprzeda¿ niezasiedlonych nieruchomo¶ci mieszkalnych, co zwiêkszy³oby poda¿ mieszkañ, powoduj±c± spadek cen.

 

Podatek od warto¶ci nieruchomo¶ci rezydencyjnych wp³ywa³by na PPK podwójnie, gdy¿ obni¿enie cen mieszkañ zachêca³oby m³odych pracowników do uczestnictwa w planie i wnoszenia dodatkowych kontrybucji w celu szybszego zgromadzenia wk³adu w³asnego niezbêdnego przy zakupie mieszkania na kredyt, natomiast nieop³acalno¶æ inwestowania w mieszkania, przekierowa³aby czê¶æ lokowanych obecnie w nieruchomo¶ciach ¶rodków, na rynek kapita³owy, który przy wiêkszym popycie na jego walory, powodowa³by wzrost ich cen, daj±c korzy¶ci uczestnikom PPK i zachêcaj±c do ponownej partycypacji w planie pracowników, którzy uprzednio zrezygnowali z uczestnictwa. Ponadto ¶rodki uzyskane z tego podatku mog³yby zostaæ wykorzystane na dalsze uatrakcyjnienie PPK wed³ug wzoru amerykañskiego planu 401(k), na co wskazywa³em w wymienionym na wstêpie artykule.

 

Obok mo¿liwo¶ci realizacji celu mieszkaniowego, m³odzi pracownicy zarabiaj±cy do 120 % najni¿szego wynagrodzenia, oczekuj± od pañstwa programu wspieraj±cego zak³adanie rodzin. Funkcjonuj±cy program Rodzina 500 plus, adresowany jest do rodzin istniej±cych i posiadaj±cych dzieci, natomiast m³ode osoby chc±ce za³o¿yæ rodziny nie mog± liczyæ na wsparcia pañstwa, czego efektem jest zmniejszanie siê liczby urodzeñ pierwszych dzieci. Rozwi±zanie tego problemu przedstawi³em w artykule z wrze¶nia 2018 r. którego tytu³: Czy program Rodzina 500 plus powinien oferowaæ zredukowane ¶wiadczenia?, sugeruje zasadno¶æ wprowadzenia zró¿nicowanych ¶wiadczeñ w stosowanym obecnie programie.

 

Wykazuj±c celowo¶æ wprowadzenia zredukowanych ¶wiadczeñ na pierwsze dziecko, dla osób zarabiaj±cych do 120 % najni¿szego wynagrodzenia, zaproponowa³em ¶wiadczenie w kwocie 400 z³. przy zarobkach do 105 % minimalnej p³acy, ¶wiadczenie w wysoko¶ci 300 z³. przy zarobkach do 110 % najni¿szego wynagrodzenia, oraz ¶wiadczenia w kwocie 200 z³. i 100 z³. przy zarobkach odpowiednio do 115 % oraz do 120 % minimalnej p³acy. Rozwi±zanie takie motywowa³yby m³ode osoby do zak³adania rodzin we wcze¶niejszym wieku, co zwiêksza³oby szansê na wielodzietno¶æ tych rodzin w d³u¿szej perspektywie.

 

Wsparcie m³odych rodzin z ma³ymi zarobkami zredukowanym ¶wiadczeniem z programu Rodzina 500 plus, na pierwsze dziecko, powiêkszy³oby poczucie bezpieczeñstwa dla tych rodzin, zachêcaj±c do skorzystania z oferty zgromadzenia wk³adu w³asnego, niezbêdnego do przyznania przez bank kredytu hipotecznego na zakup mieszkania, w programie PPK. Konieczno¶æ pó¼niejszej sp³aty zarówno kredytu hipotecznego, jak te¿ po¿yczki z PPK, mog³aby powodowaæ powrót do podstawowej sk³adki programu, jednak¿e mniej odleg³a perspektywa uzyskania ¶wiadczenia, sk³ania³aby do kontynuowania uczestnictwa w PPK.

 

Spadek cen mieszkañ, uzyskany w nastêpstwie wprowadzenia progresywnego podatku od warto¶ci nieruchomo¶ci rezydencyjnych, uwzglêdniaj±cego ustalon± warto¶æ mieszkania woln± od tego podatku, przypadaj±c± na ka¿d± osobê, utworzy³by m³odym pracownikom realne perspektywy zakupu w przysz³o¶ci w³asnego mieszkania, wsparte programem PPK przy gromadzeniu w³asnego wk³adu. Zredukowane ¶wiadczenia na pierwsze dziecko przy zarobkach do 120 % najni¿szej p³acy, zachêca³yby natomiast m³ode osoby do zak³adania rodzin wcze¶niej ni¿ obecnie, powiêkszaj±c znacz±co liczbê urodzeñ pierwszych dzieci.

 

Kredyt hipoteczny oraz dzieci w wieku szkolnym najbardziej wi±¿± rodziny z miejscem ich zamieszkania i przeciwdzia³aj± emigracji za granicê. Dlatego te¿, chc±c uzyskaæ du¿e zainteresowanie uczestnictwem w Pracowniczych Planach Kapita³owych w¶ród m³odych pracowników, nale¿y przedstawiæ tej grupie zarówno plany dzia³añ powoduj±cych zni¿kê cen mieszkañ, jak te¿ plany wsparcia dla m³odych rodziców pierwszego dziecka, których  wynagrodzenia nie przekraczaj± 120% minimalnej p³acy, gdy¿ brak jasnej perspektywy uzyskania mieszkania oraz otrzymania wsparcia od pañstwa na pierwsze dziecko, zachêci m³ode osoby bardziej do wyjazdu z Polski na sta³e za granicê ni¿ do uczestnictwa w PPK.

 

                                                                                                          Janusz Andryszak  

 

Zobacz równiez:





Informujemy, i¿ w celu optymalizacji tre¶ci na stronie, dostosowania ich do potrzeb u¿ytkownika, jak równie¿ dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urz±dzeniach koñcowych u¿ytkowników. Pliki cookies mo¿na kontrolowaæ w ustawieniach przegl±darki internetowej. Korzystaj±c z naszej strony, bez zmiany ustawieñ w przegl±darce internetowej oznacza, i¿ u¿ytkownik akceptuje politykê stosowania plików cookies, opisan± w Polityce prywatno¶ci.