Działacze RKW odpowiadają na zarzuty PKW do nowej ustawy o prawie wyborczym
data:29 listopada 2017     Redaktor: Redakcja

Poniżej upubliczniamy przekazane przez dwoje działaczy Ruchu Kontroli Wyborów - wielokrotnych mężów zaufania, w tym w PKW! - uwagi odnoszące się do zarzutów sformułowanych przez Państwową Komisję Wyborczą w odniesieniu do nowych propozycji, zmierzających do pozytywnych zmian organizacji wyborów. Jest to głos w dyskusji toczącej się obecnie, głownie na forum nadzwyczajnej komisji sejmowej. Szczególną uwagę warto zwrócić na pkt.17 oraz 19.

 
 
1. „Wybory samorządowe są najtrudniejsze do zorganizowania. Startuje w nich największa liczba kandydatów i komitetów wyborczych. W praktyce są to cztery różne wybory przeprowadzane w tym samym czasie: wybory rad gmin, wybory rad powiatów, wybory sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Ponadto w Warszawie wybory rad dzielnic. Zmiany zaproponowane w projekcie oznaczają destabilizację systemu wyborczego
i stanowią poważne zagrożenie dla sprawnego przeprowadzenia wyborów samorządowych w 2018 roku.”
Podzielamy stanowisko, że wybory samorządowe są najtrudniejsze do zorganizowania.
Nie uważamy, aby zmiany miały negatywne skutki, w tym destabilizację. Wprowadzenie zmian wymaga mobilizacji i zaangażowania.
Dla prostego zobrazowania można przyrównać zmianę organizacji wyborów do porządków domowych – najpierw trzeba zrobić bałagan, aby w efekcie dom był posprzątany i bardziej przyjazny mieszkańcom. Polski system wyborczy można przyrównać do domu, którego nikt nie sprzątał latami – fasada wygląda ładnie, ale w zakamarkach jest pełno śmieci. Te  śmieci/nieprawidłowości Ruch  Kontroli Wyborów wskazał także PKW w licznych opracowaniach i wystąpieniach.
 
2. „Projekt zakłada, że w ciągu 60 dni od wejścia w życie ustawy Państwowa Komisja Wyborcza powołać ma 16 wojewódzkich komisarzy wyborczych i 380 powiatowych komisarzy wyborczych, którzy będą pełnomocnikami wyborczymi Komisji odpowiednio w województwach oraz powiatach i miastach na prawach powiatów. Powołanie na tak odpowiedzialną funkcję powinno być poprzedzone analizą doświadczenia zawodowego kandydata i spotkaniem z nim. Komisja nie będzie w stanie w tak krótkim czasie dokładnie zweryfikować każdego z kandydatów.”
PKW nie wskazała ile czasu potrzebuje na wypełnienie tego zadania. RKW ze swej strony zwraca uwagę, że PKW w obecnym składzie zazwyczaj nie wiele jest w stanie zrobić – jako dowód wskazujemy nagranie z publicznego skanowania protokołów, zorganizowanego przez RKW. To zadanie także jest nie możliwe do wykonia zdaniem PKW.
 
3. „Zgodnie z projektem komisarze wyborczy mają być powołani spośród osób mających wykształcenie wyższe prawnicze. Dotychczas musieli to być sędziowie. Projekt nie przewiduje ograniczeń co do działalności politycznej tych osób
i ich przynależności do partii politycznych, co może budzić zastrzeżenia co do ich bezstronności. Przewiduje się także, że wygaśnie kadencja dotychczasowych komisarzy wyborczych. Zatem najtrudniejsze wybory mają w całej Polsce przeprowadzać osoby bez żadnej praktyki w tym zakresie.”
Członkowie RKW ciągle nie znają odpowiedzi na pytanie: Dlaczego tylko sędziowie dają gwarancję bezstronności politycznej, rzetelności oraz przygotowania merytorycznego do należytego zorganizowania i przeprowadzenia wyborów? Czy pozostałe grupy zawodowe są zaangażowane politycznie i niedouczone?
Każdy z nas jest zaangażowany politycznie (także sędziowie) tylko dlatego, że oddaje swój głos na określonego kandydata. Uwzględniając stanowisko PKW, organizację i przeprowadzenie wyborów należałoby powierzyć osobom z zewnątrz – nie korzystającym z prawa wyborczego w Rzeczypospolitej.
Apolityczność można uzyskać poprzez zapisy w nowym KW dotyczące urzędników korpusu wyborczego, tzn. komisarze wyborczy "nie mogą należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją".
 
4. „Każdy wojewódzki komisarzy wyborczy będzie miał 3 miesiące na podział swojego województwa na okręgi wyborcze. Po wejściu w życie Kodeksu wyborczego
w 2011 r. każda rada gminy miała na wykonanie tego zadania 15 miesięcy od wejścia w życie ustawy. Podział na okręgi wyborcze powinien być poprzedzony wszechstronną analizą uwarunkowań społecznych w danej jednostce samorządu terytorialnego. Wiedzy w tym zakresie komisarze wyborczy nie będą mieć.
Dla przykładu w województwie wielkopolskim komisarz wyborczy będzie musiał dokonać podziału na okręgi wyborcze: województwa, 4 miast na prawach powiatu, 31 powiatów i 226 gmin.”
Okres wskazany przez PKW jest zdecydowanie za długi. Proponujemy zlecić to zadanie przedstawicielom RKW – zrobimy to znacznie szybciej. Już wykazaliśmy, że przygotowanie skanów protokołów jest możliwe do wykonania w krótkim czasie.
Okręgi istnieją od "zawsze", jedynie podlegają korekcie. Sprawa może mieć większe znaczenie w przypadku wyborów poza Polską, na lądzie i na morzu.
 
5. „Powiatowy komisarz wyborczy będzie miał miesiąc na dokonanie podziału wszystkich jednostek samorządu terytorialnego na obwody głosowania. Po wejściu w życie Kodeksu wyborczego w 2011 r. każda rada gminy miała na wykonanie tego zadania 3 miesiące.”
Okres wskazany przez PKW jest zdecydowanie za długi. Proponujemy zlecić to zadanie przedstawicielom RKW – zrobimy to znacznie szybciej.
 
 
6. „Projekt zakłada, że zawiadomienia o utworzeniu komitetów wyborczych wyborców
i komitetów wyborczych organizacji, zamierzających zgłaszać kandydatów w jednym województwie dokonuje się do wojewódzkiego komisarza wyborczego. To oznacza, że najmniejszy komitet z najdalszej gminy będzie jechał do stolicy województwa, by dokonać rejestracji. Teraz mógł to zrobić u komisarza, działającego na terenie danej delegatury – miał więc do niego znacznie bliżej.”
Obecnie pokonanie odległości 100-150 km nie stanowi większej trudności. Co stoi na przeszkodzie, aby to Komisarz Wyborczy dokonywał regularnego objazdu województwa, podczas którego może także odbierać zgłoszenia komitetów wyborczych?
 
7. „W wyborach samorządowych na obszarze każdego województwa startuje średnio około tysiąca komitetów. Zgodnie z proponowanymi zmianami każdy komitet
w województwie będzie rejestrował jeden komisarz wojewódzki.
Jest praktycznie  niemożliwe, by w ciągu kilku dni jeden komisarz zarejestrował wszystkie komitety.”
Co proponuje PKW? Komisarz ma do pomocy Korpus Urzędników Wyborczych. Analogiczne rozwiązanie funkcjonuje przecież w przypadku przewodniczących komisji okręgowych podczas wyborów. Dla przykładu w Warszawie, podczas ostatnich wyborów Pani Komisarz Tyrała nie zbierała osobiście protokołów z komisji obwodowych. Tę pracę wykonywało 18 pełnomocników, ze wsparciem dodatkowego personelu wyborczego. Wcześniej jeszcze ci sami pełnomocnicy – ze wsparciem urzędników wyborczych prowadzili szkolenia, sprawdzali spisy wyborców, itp.
 
8. „Nierówne traktowanie podmiotów zgłaszających kandydatów do terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych. Uprzywilejowane są komitety wyborcze partii politycznych i koalicyjne komitety wyborcze.”
Pełne poparcie RKW. Ciągle dostrzegamy niewystarczające upodmiotowienie niezwiązanych z żadną partią.
Zapis dotyczący mężów zaufania powinien obowiązywać także w przypadku kandydatów do OKW. Obecnie obowiązujący KW przewiduje taką możliwość WYŁACZNIE w odniesieniu do referendów. Powyższe rozwiązanie powinno dotyczyć także wyborów, zwłaszcza że pracownicy delegowani przez urzędy gminne zostają słusznie wykluczeni z pracy w OKW.
 
9. „Projekt zakłada, że na karcie do głosowania drukuje się symbol graficzny komitetu wyborczego. Nie przewiduje natomiast zgłaszania tych wzorów wraz z zawiadomieniem o utworzeniu komitetu wyborczego.”
Słuszna uwaga. Zapis projektu wymaga dopracowania.
 
10. „Przewidziano, że na stronie tytułowej zbroszurowanej karty do głosowania będzie również spis treści zawierający nazwy komitetów wyborczych. Biorąc pod uwagę, że tytuł karty zajmuje około 1/4, 1/3 jej powierzchni, może nie być miejsca na umieszczenie nazw wszystkich komitetów wyborczych na tej stronie. Rozwiązanie obowiązujące od 2015 r. (spis treści na drugiej stronie jako jedyny jej element) było bezpieczniejsze.”
Karta do głosowania w formie książeczki jest bardzo niebezpieczna, bo umożliwia „produkowanie” głosów nieważnych i fałszowanie.
RKW od zawsze proponuje kartę do głosowania w formie JEDNEJ KARTKI.
Mając na uwadze książeczkowe preferencje PKW oraz autorów projektu zmian w załączeniu przekazujemy wzór książeczkowej karty do głosowania, która może ograniczyć nieprawidłowości.
 
11. „Projekt zakłada zmianę definicji znaku „X” stawianego w kratce obok nazwiska kandydata. W projekcie przez znak „X” rozumie się co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki. Dotychczasowa definicja znaku „X” przewidywała, że są to dwie przecinające się linie w obrębie kratki. Proponowana definicja powoduje, że za znak „X” należy uznać wszelkie znaki, w których, co najmniej dwie linie przecinają się w obrębie kratki – takie jak gwiazdka * czy hasztag #  ale także znaki matematyczne jak np. „±” „≠”.  Przyjęcie proponowanej regulacji będzie przedmiotem wielu wątpliwości i rozbieżności podczas ustalania wyników głosowania.”
Dotychczasowa definicja sposobu zaznaczenia oddanego głosu budziła poważne wątpliwości członków komisji obwodowych, bo nie nadążała za praktyką.
W powszechnym użyciu jest potwierdzenie decyzji „TAK” np. w formie tzw. „ptaszka” (V) – co w ocenie PKW oznaczało nieważność głosu. Mając na uwadze powyższe oraz tradycję swobód obywatelskich należy pochwalić projektodawców za uznanie każdego znaczka, pod warunkiem, że wskazuje on tylko jednego kandydata.
 
12. „Projekt zakłada, że poczynienie znaków lub dopisków na karcie do głosowania w  kratce nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu. Oznacza to, że wszelkie znaki graficzne inne niż „X” w kratce, w tym w szczególności zamazanie kratki, przekreślenie znaku w kratce itp. nie powodują nieważności głosu. Zaproponowana regulacja stwarza ryzyko rozbieżności interpretacyjnych w zakresie ważności głosu, co jest niedopuszczalne. Dotychczas postawienie w kratce jakiegokolwiek znaku poza znakiem „X” powodowało nieważność głosu. Wątpliwe jest także m. in. uznanie głosu za ważny w przypadku zamazania innej kratki, lub postawienia w jednej kratce znaku „X” i dodatkowo w tej kratce innego znaku.”
Popieramy dowolność znaków stawianych w kratce i uznanie ważności głosu – pod warunkiem zaznaczenia jednej kratki. Chodzi przecież o to, aby zaznaczyć jedną kratkę. Trudno nam nie wiązać reżimu krzyżyka w kratce z rygorystycznymi zasadami korespondencji,  obowiązującymi w języku rosyjskim.

13.  „Intencją dotychczasowego przepisu, który zabraniał stawiania jakichkolwiek innych znaków w obrębie kratki było zabezpieczenie przed ewentualnym „dostawieniem” przez inne osoby znaku „X” przy nazwisku innego kandydata
i zamazywania postawionych znaków „X”. W chwili obecnej postawienie znaku „X”,
a następnie zamazanie kratki i postawienie znaku „X” przy innym kandydacie powodować będzie, że głos będzie ważny.”
Zaznaczenie dwóch kratek w taki sam sposób lub różne sposoby oznacza także dla RKW nieważność głosu.
Zaznaczenie jednej kratki w dowolny sposób oznacza dla RKW ważność głosu. Bez znaczenia pozostaje czy jest to: krzyżyk, ptaszek, gwiazdka, słoneczko, zamazanie, itp.
 
14. „Ustalanie wyników głosowania w obwodzie poprzez okazywanie przez przewodniczącego komisji każdej karty do głosowania i odczytywanie, na kogo został oddany głos, wydłuży znacznie czas ustalania wyników wyborów. Tym bardziej
w przypadku wieloszczeblowych wyborów samorządowych. Wyborcy tymczasem oczekują jak najszybszego podania wyników głosowania.”
Obecnie obowiązujący Kodeks Wyborczy także stawiał wymóg udziału wszystkich członków w liczeniu głosów. Praktyka liczenia w podgrupach nie powinna być tolerowana.
Wytyczne PKW (które były dostępne jako materiały szkoleniowa przed ostatnimi wyborami) jedynie zalecały sposób liczenia głosów opisany w propozycji zmiany KW. Obecnie proponowany przepis nakazuje taki sposób działania OKW i jest to krok we właściwym kierunku. Dzięki czemu mąż zaufania lub członek OKW – w razie nieprawidłowości - może zaprotestować i podać podstawę prawną działań sprzecznych z KW.
 
15. „Zmiany w zakresie finansowania kampanii wyborczej. Rozszerzenie katalogu wartości niepieniężnych, które mogą być przyjmowane przez komitety wyborcze stwarza ryzyko zaburzenia jawności finansowania kampanii wyborczej.”
RKW nie zajmuje stanowiska w tej kwestii.
 
16. „Przepis określający rodzaje wydatków komitetu wyborczego wliczane do limitu wydatków nie jest dostatecznie precyzyjny, co może uniemożliwić właściwe zakwalifikowanie kosztów i stwierdzenie, czy limit został zachowany czy przekroczony. Ponadto objęcie limitem tylko części wydatków komitetu pozwalałoby komitetom bogatszym uzyskać przewagę nad mniej zasobnymi, co pozbawiłoby limity funkcji wyrównywania szans.”
RKW nie zajmuje stanowiska w tej kwestii.
 
17. „Projekt rodzi niebezpieczeństwo zablokowania wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej wydanych np. w przeddzień lub w dniu głosowania, co do których wpłynie skarga do Sądu Najwyższego. Zgodnie z projektem złożenie skargi wstrzymuje wykonanie wytycznych do czasu rozstrzygnięcia przez Sąd.”
Dla RKW wątpliwą pozostaje kwestia tworzenia regulacji wyborczych w wytycznych PKW. Dotychczasowa rozwiązania powodują, że PKW łączy w sobie trzy władze:
a.i.1. Sądowniczą – w skład PKW wchodzą wyłącznie sędziowie.
a.i.2. Prawodawczą – wytyczne PKW faktycznie stanowią prawo, które obowiązuje wszystkich obywateli (członków komisji i wyborców).
a.i.3. Wykonawczą – organ organizujący wybory.
Organizacja i przebieg wyborów powinny być uregulowane w ustawie np. pt. „KODEKS POSTĘPOWANIA WYBORCZEGO”. Prawo stanowienia prawa poprzez wytyczne powinno zostać odebrane PKW lub innemu organowi, odpowiedzialnemu za organizację wyborów.
Wydawanie wytycznych przez PKW w ostatniej chwili tj. w okresie krótszym niż 14 dni powinno być zabronione. To są regulacje „pisane na kolanie”, które często pozostają w sprzeczności z Kodeksem Wyborczym – co czyni je nieważnymi z mocy prawa, ale PKW tego nie dostrzega.
Wytyczne wydawane przez PKW powinny wprost wynikać z KW i mieć charakter jedynie porządkowo-techniczny. Podstawowe prawa i obowiązki powinny być ujęte w KW.
 
18. „Znaczny wzrost kosztów przeprowadzenia wyborów:
1) powołanie 16 wojewódzkich i 380 powiatowych komisarzy wyborczych w miejsce obecnych 51 komisarzy;
2) powołanie korpusu urzędników wyborczych;
3) zakup sprzętu do transmisji z lokali wyborczych (kamery, serwery, nośniki) i koszt jej przeprowadzenia;
4) koszt zmiany wyposażenia lokali wyborczych zgodnie z wymogami określonymi w projekcie;
5) podwojenie liczby członków obwodowych komisji wyborczych.”
Porównanie kosztów przedstawionych przez PKW/KBW wymaga jeszcze dopracowania.
Ad. 1, 2
Obecnie 51 Komisarzy Wyborczych wspiera liczna grupa urzędników (np. pełnomocników Komisji Okręgowych). W Warszawie pracuje co najmniej 18 pełnomocników (tj. 1 pełnomocnik w każdej dzielnicy). Rzetelne porównanie składu osobowego oraz kosztów zatrudnienia wymaga uwzględnienia niewymienionych przez PKW urzędników.
Zaplanowana kwota wynagrodzenia 51 komisarzy, tj. 3.000.000,- zł rocznie powinna zostać podzielona na 396 komisarzy. Wskazać należy, że w latach między wyborami komisarze nie są specjalnie obciążeni pracą.
Ad. 3,4
Obecnie sprzęt oraz personel do obsługi komputerowej komisji wyborczych zapewniają urzędy gmin. Nie ma powodu, aby urzędy władz lokalnych i centralnych nie mogły wspierać w tym zakresie komisji wyborczych. Każdorazowy zakup komputerów, czy kamer telewizyjnych do obsługi wszystkich komisji raz na 4 lata jawi się jako czysta rozrzutność wobec krótkiego okresu zużycia technologicznego.
Ad. 5
Nie ma żadnego racjonalnego powodu, aby podzielenie pracy jednej komisji (1. Obsługa wyborów; 2. Liczenie głosów) na dwie komisje: 1 komisja – obsługa wyborów; 2 komisja – liczenie głosów) miała być podwójnie płatna. Kwoty diet przewidziane przez PKW na jedną komisję powinny zostać podzielona na dwie komisje – proporcjonalnie do nakładu wykonanej pracy.
Zaplanowana kwota na diety: 95.000.000,- powinna pozostać bez zmian.
 
19. "Wejście w życie proponowanych zmian spowoduje, że na nowo będą musiały rozpocząć się prace nad informatycznym Systemem Wsparcia Obsługi Wyborów w zakresie modułu obsługującego wybory samorządowe. Prace te nie będą mogły ruszyć do momentu, aż komisarze wojewódzcy nie dokonają podziału na okręgi wyborcze a komisarze powiatowi na obwody głosowania. To oznacza, że na przygotowanie systemu informatycznego może zostać czas niewspółmierny do zakresu niezbędnych prac. Obecny system informatyczny przeszedł pomyślnie dwie fazy testów i jest praktycznie gotowy na to, by wspierać pracę organów wyborczych podczas wyborów samorządowych".
System komputerowy wdrażany przez KBW, jako wsparcie obsługi często stanowił nie pełnił nigdy takiej funkcji, przynajmniej w komisjach obwodowych, gdzie głosy liczone są ręcznie. System komputerowy w komisjach wyższych szczebli pozostaje nadal nieodkrytą dla Polaków kartą. Pomimo tego RKW służy pomocą w zakresie konstrukcji takiego systemu na podstawie doświadczeń ze społecznie zorganizowanym systemem „SIEPOLICZYMY”.
Argument PKW dowodzi, że albo pracują tam osoby nie mające pojęcia o informatyce, albo traktują WSZYSTKICH Polaków - w tym wielu mających wykształcenie informatyczne) - jak idiotów.
 
Podstawowa prawda o dobrym Systemie Wsparcia Obsługi Wyborów brzmi następująco:
 
Dobry bazuje na poprawnym algorytmie i jest przetestowany. Dobry system powinien być elastyczny i napisany w taki sposób, aby była możliwa szybka i niewymagająca wiele czynności relatywnie prosta zmiana w zakresie podziału na okręgi wyborcze i obwody głosowania. Wymaganie elastyczności systemu informatycznego na zmiany danych (w pewnym zakresie) powinno być zapisana w założeniach do systemu. Na podstawie oświadczeń PKW i KBW przypuszczamy,  że obecny system nie spełnia takiego kryterium. Oznacza to nieefektywne wykorzystanie (tj. zmarnowanie)  środków publicznych (tj. podatków i danin zapłaconych przez Polaków) przy realizacji tego zamówienia.
 
Krystyna Łazor
Ireneusz Czmoch
Ruch Kontroli Wyborów
 
-------------
foto: protest  obywatelski w PKW, 2014r.
Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.