W okolicznych lasach polował książę Bolko I Surowy zauważył skromną pustelnię w środku z ładnym obrazem, zachwycony pięknem tego obrazu postanowił ufundować klasztor i sprowadzić zakonników. Budowa ruszyła… Początkowe gotyckie założenie budowy klasztoru zostało nieukończone a do dziś pozostało niewiele z pierwotnych pomieszczeń. Widziałem wcześniej zaawansowaną ruinę… Po rewitalizacji obiekty są dziełem wielkiej siły wyrazu z głęboką myślą teologiczną. Od razu po wejściu do kościoła wpada cudowny obraz Bogurodzicy, skarb XIII wieczny: Cudowna Ikona Matki Bożej Łaskawej w otoczeniu głównego ołtarza, sąsiadują nawy boczne połączone wspaniałą, kunsztowną rzeźbą, sztukaterią i malarstwem scen biblijnych i rodzajowych, wrażenie robi ambona. Perła Baroku ma jeszcze jedno piękne, historyczne miejsce w tylnej części bazyliki pełne symboliki śmierci: Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich.

Mauzoleum ma wyjątkowo ciekawe trzy ołtarze po stronie wschodniej pełne piastowskiej symboliki. W narożnych niszach barokowe cenne nagrobne rzeźby na sarkofagach Bolka I Surowego, małżonki Bolka I – Beatrycze, obok Bolka II – Agnieszki oplecione w alegorii Miłości serca i Opatrzności Bożej biologicznego wygaśnięcia Potężnego - Wielkiego Rodu Piastów. W gotyckich sarkofagach spoczywają szczątki fundatorów krzeszowskiego opactwa. Jednak nie można zwiedzić późnobarokowej Sali biblioteki.

Obok kościół pw. św. Józefa jest monumentalnym pomnikiem. To bardzo prosta jednonawowa świątynia wzniesiona w 1690-1696 po Chr. Zbudowana w stylu barokowym, posiada imponujący wystrój. Świątynia usytuowana jest w obrębie krzeszowskiego opactwa, na północny zachód od kościoła klasztornego. Ufundował ją opat Bernard Rosa założyciel Bractwa św. Józefa. Wnętrze kościoła, oszczędnie ozdobione architektonicznie, za to bogate z myślą dekoracji malarskiej, namalowano liczne biblijne sceny.

Poza murami klasztoru w pięknym okolicznym krajobrazie liczne kaplice Kalwarii Krzeszowskiej z 33 stacjami.

Jak powstało księstwo… W 1290 po Chr. umiera książę wrocławski Henryk IV Probus. Jego brat Bolko I wsparł brata Henryka V o wrocławski tron książęcy. Tym samym uzyskał w nadaniu południowo-zachodni kawałek księstwa wrocławskiego z miastami: Ząbkowice Śląskie, Strzelin, Świdnica, Ziębice z Dzierżoniowem. Tak powstało księstwo świdnicko-jaworskie. Znamienna data 1292 po Chr. Bolko I funduje opactwo oo. Cystersów, niedługo później mauzoleum Piastów świdnicko-jaworskich.

Krzeszowskie opactwo oo. Cystersów zabytek najwyższej klasy „0” przez Prezydenta RP wpisany do Pomników Historii Polski, nazywana też Perłą Baroku to Bazylika pw. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny.

                                                                                                                                           Stefan M