W najbliższą niedzielę, 25 czerwca, przypada 73 rocznica bitwy pod Osuchami, wydarzenia wciąż stosunkowo mało znanego. W czasie naszej wędrówki brzegami roztoczańskiej rzeki Sopot nasz znakomity przewodnik i gospodarz w jednej osobie, p. Marek Marcola zaprowadził nas na niewielką polankę, gdzie została upamiętniona ta bitwa i opowiedział o jej przebiegu.
Tak się przedziwnie złożyło (podobno nie ma przypadków?), że parę dni przed wyjazdem naszej grupy na rajd po Roztoczu spotkałam pod domem mego sąsiada, p. Andrzeja Wiśniewskiego, drobnego, szczupłego mężczyznę, który mimo słusznego wieku (l. 95) zachował świetną kondycję fizyczną i umysłową oraz wyjątkową pogodę ducha i poczucie humoru. Rozmowa zeszła na temat jego lewej dłoni, która – czego dotąd nie zauważyłam – jest zupełnie niesprawna, zaciśnięta w pięść. Pozostaje jego tajemnicą, że potrafi mimo to nadal służyć jako ministrant w kościele Najśw. Zbawiciela, żyć zupełnie samodzielnie, uprawiać działkę. Czy hoduje pan kwiatki? Nie, odparł śmiejąc się. Kwiatków się nie jada, hoduję różne warzywka…
Co się stało w rękę? Jak się okazało, ugodziła go niemiecka kula gdy walczył jako partyzant AK (ps. „Szyszka”) w bitwie pod Osuchami. Gdzie? Pod Osuchami, na Roztoczu. Nie słyszałam… Panie Andrzeju, pana wspomnienia koniecznie trzeba spisać – powiedziałam. Ach, uśmiechnął się i machnął ręką. – A kto to będzie czytał?
Po powrocie z Roztocza poszperałam w internecie i znalazłam sporo informacji dotyczących tej tragicznej bitwy.
Bardzo polecam lekturę poniższego tekstu, traktującego o tym, dlaczego do niej doszło i jak się ona potoczyła:
http://historykon.pl/bitwa-pod-osuchami-najwieksza-bitwa-partyzancka/
„Historycy w latach powojennych nazwali sytuację dosadnie: to, co się działo w czasach wojny na Roztoczu, to było prawdziwe powstanie zamojskie.”
W białej bejsbolówce – p. Andrzej Wiśniewski ps. Szyszka.
http://www.bilgorajska.pl/aktualnosc,6398,0,0,0,Najkrwawsza-partyzancka-bitwa.html
Relacja z obchodów w 2013 r. Mszę św. sprawował ks. prof. Tadeusz Guz.
Zachęcam do obejrzenia galerii świetnych zdjęć z uroczystości w Osuchach, które dają pojęcie o tym, jak pamięć o bohaterach tej bitwy trwa nadal i jest przekazywana młodym. Są też zdjęcia pomnika oraz z cmentarza.
253 krzyże ustawione na cmentarzu w Osuchach powinny zawsze przypominać o bitwie, do której doszło pod Osuchami - największej bitwie partyzanckiej II wojny światowej. Lasy pod Osuchami stały się piekłem na ziemi dla żołnierzy polskiej armii podziemnej. Stały się celem niemieckiej akcji przeciwpartyzanckiej.
http://akzamosc.pl/70-rocznica-bitwy-pod-osuchami/
http://www.zamol.brzyski.pl/foto/osuchy-16/4.jpg
http://www.zamosconline.pl/text.php?id=12266&rodz=wiad
http://historykon.pl/bitwa-pod-osuchami-najwieksza-bitwa-partyzancka/
http://www.lukowa.pl/index.php/uroczystosci-rocznicowe-program 25 czerwca 2017
https://www.youtube.com/watch?v=j4YbJrfBpDA – fragmencik filmu dokumentalnego „Chłopcy z lasu”, premiera była w tym roku.
https://gazetabilgoraj.pl/artykul/ps-36706-film-chlopcy-z-lasu-czyli-nieznane-epizody-walk-partyzantow/127036
http://www.bilgorajska.pl/aktualnosc,11572,0,0,0,Chlopcy-z-lasu-ogolnopolska-premiera-filmu-w-BCK.html
Pamiętajmy o bohaterskich obrońcach Zamojszczyzny, o tych nielicznych jeszcze żyjących i setkach poległych w nierównej walce z niemieckimi hordami.