20.06 Kartka z kalendarza: Zwycięskie Powstanie Śląskie!
data:04 maja 2017     Redaktor: Redakcja

Dzisiaj obchodzimy Narodowy Dzień Powstań Śląskich – polskie święto państwowe niebędące dniem wolnym od pracy, przypadające 20 czerwca w rocznicę wkroczenia wojsk polskich na Górny Śląsk w 1922 roku, po ostatecznych rozstrzygnięciach granicznych w wyniku powstań i plebiscytu. Ustawa ustanawiająca święto została przyjętą przez Sejm 12 maja 2022 (projekt ustawy został złożony przez prezydenta).
Aktualizacja 20.06.2022

 
Na śląskich terenach przyznanych Polsce (łącznie z polską częścią Śląska Cieszyńskiego) utworzone zostało autonomiczne województwo śląskie. Wojska alianckie ostatecznie w czerwcu 1922 roku opuściły Górny Śląsk; na ten teren z jednej strony powróciły wojska niemieckie, a z drugiej strony 20 czerwca uroczyście wkroczyły wojska polskie. Rozpoczęty w Katowicach triumfalny marsz – na którego trasie stanęły setki bram powitalnych i któremu towarzyszyły radosne uroczystości − na długi czas zapisał się w pamięci Górnoślązaków.
 
-------------------------------------------------------------------------------------------------
 
 
III powstanie śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921, gdy Komisja Międzysojusznicza przedstawiła projekt przyznania Niemcom prawie trzech czwartych obszaru objętego plebiscytem.
 
Celem powstania było doprowadzenie do przyłączenia Górnego Śląska do Polski, w związku ze złamaniem ustaleń plebiscytowych dotyczących obliczania wyników. Głównym jego organizatorem była Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska.
 
Faktycznym przywódcą powstania był polski narodowy działacz śląski, polityk i publicysta, Wojciech Korfanty. W nocy z 2 na 3 maja wraz z rozpoczęciem działań specjalny oddział powstańczy pod dowództwem por. Tadeusza Puszczyńskiego-Wawelberga wysadził w powietrze mosty kolejowe na Odrze w ramach akcji "Mosty". W ten sposób przerwano połączenia kolejowe z resztą Niemiec. Powstańcy zajęli prawie cały obszar plebiscytowy.
 
Naczelnym dowódcą powstania został pułkownik Wojska Polskiego Maciej Mielżyński, a następnie od 6 czerwca ppłk Kazimierz Zenkteller. Wielu wyższych oficerów sił powstańczych miało stopnie oficerskie w Wojsku Polskim. Poza częścią kadry dowódczej w powstaniu po stronie polskiej brali udział miejscowi Ślązacy, ok. 700 oficerów, 1300 podoficerów i 7000 szeregowych żołnierzy Wojska Polskiego (w tym oddział marynarzy z Gdyni, stanowiący straż przyboczną W. Korfantego).
 
Największa bitwa powstania odbyła się w dniach 21-26 maja w rejonie Góry Świętej Anny.Rozpoczęła się ona w dniu 21 maja szturmem i zajęciem tego strategicznego wzgórza przez bataliony Freikorpsu "Oberland" z Bawarii. Następnie Niemcy przystąpili do dalszego ataku. Najcięższe walki toczyły się w rejonie Lichyni, Leśnicy, Klucza, Zalesia, Januszkowic, Krasowej i Łąk Kozielskich.
 
Już 5 maja Komisja Międzysojusznicza podjęła rokowania na temat linii demarkacyjnej, rozdzielającej walczące strony, nakazując 7 maja rozejm i wskazując linię demarkacyjną. Podjęta 21 maja niemiecka ofensywa przekreśliła rozejm, jednak wywołało to zdecydowaną interwencję Komisji i nakazanie wojskom niemieckim powrót na linię, z której została podjęta ofensywa, powstańcom nakazano nie zajmować ponownie opuszczonych punktów.Komisja ustanowiła pas neutralny pomiędzy walczącymi stronami. Wojska powstańcze wycofały się na linię demarkacyjną biegnącą wzdłuż dotychczasowego frontu. Opuszczone miejscowości zajęły przybyłe na Śląsk wojska angielskie, natomiast po stronie niemieckiej obsadziły linię wojska francuskie. Zgodnie z żądaniami Komisji obie strony w umowie z 25 czerwca zobowiązały się do wycofania wojsk z terenu plebiscytowego do czasu międzynarodowych ustaleń.
 
W wyniku powstania Liga Narodów podjęła 12 października 1921 decyzję o korzystniejszym dla Polski podziale Górnego Śląska. 20 października 1921 Rada Ambasadorów zaakceptowała tę decyzję. Obszar przyznany Polsce powiększony został do ok. 1/3 spornego terytorium. Polsce przypadło 50% hutnictwa i 76% kopalń węgla. Miało to ogromne znaczenie dla gospodarczego bytu II Rzeczypospolitej. Cel powstania został w dużej mierze osiągnięty.
 
Jak ma się do tego hasło: Autonomia to sprawdzona droga lansowane na stronie Ruchu Autonomii Śląska, na której o rocznicy zwycięstwa III Powstania Śląskiego nie znajduje się nawet najmniejsza wzmianka, zaś mówi się tam o rocznicy jego wybuchu i traktuje je jako polonocentryczne?
 
Dziś oddajemy hołd śląskim patriotom, dla których więź z II Rzeczpospolitą stanowiła rację bytu wolnego Śląska.
 
oprac.HD
 
Katowice - Pomnik Powstańców Śląskich
 
--------------------------------------------------------

Uroczystość odsłonięcia Pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich – Katowice, 20 czerwca 2022

20 czerwca 2022 r. obchodzimy po raz pierwszy Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Święto upamiętnia trzy powstania śląskie oraz rocznicę objęcia części Górnego Śląska przez Rzeczpospolitą w 1922 r. Górny Śląsk - jego część - wracał w granice Polski nie po 123 latach, ale po prawie 600. Nie byłoby tego szczęśliwego finału, gdyby nie było wcześniej powstań śląskich.W poniedziałek, 20 czerwca 2022 r. przy kościele Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach został uroczyście odsłonięty Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich. Wydarzenie rozpoczęło się mszą świętą pod przewodnictwem arcybiskupa metropolity lwowskiego Mieczysława Mokrzyckiego. „Jako metropolita lwowski cieszę się, że w tej drodze ku Polsce mieli swój udział również bohaterscy obrońcy Lwowa – kadeci lwowscy. Cieszę się również, że ta wspólna walka o Polskę zostaje dziś podkreślona odsłonięciem i poświęceniem pomnika, który upamiętni ich bohaterskie czyny i głębokie przywiązanie do Polski jako wspólnego dobra” – powiedział abp M. Mokrzycki.

Po mszy nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie Pomnika Orląt i Kadetów Lwowskich.

Zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma podkreślił, że sukcesu sprzed stu lat nie byłoby bez wytrwałej pracy duchowieństwa i inteligencji w XIX wieku, bez odpowiedzialnych polityków z Wojciechem Korfantym na czele, a przede wszystkim bez trzech powstań śląskich.

„To dzięki samym Ślązakom, mieszkańcom tych ziem, Śląsk stał się częścią Polski. Za to my wszyscy – mieszkańcy Polski i wszyscy rodacy rozsiani na całym świecie – bardzo dziękujemy” – powiedział. Wiceprezes przypomniał, że zryw zbrojny na Śląsku wsparło rodzące się państwo polskie i Polscy z różnych części kraju. Wiceprezes IPN wyraził nadzieję, że nowy pomnik będzie „wezwaniem do jedności”. „Niech łączy nas Polska” – dodał.

https://ipn.gov.pl/

 

Zdjęcia do artykułu :
Zdjęcia do artykułu :





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.