Janusz Andryszak: Zachęta do późniejszej emerytury
data:20 marca 2017     Redaktor: ArekN

 
Artykuł Janusza Andryszaka stanowi krytyczną analizę projektu dopłat po 10.000 zl. osobom, które po przywróceniu poprzedniego wieku emerytalnego od 1 pazdziednika 2017 r. pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego, zdecydują sie pracować dłużej przez dwa lata i powstrzymaja sie w tym czasie z wnioskowaniem o wypłatę emerytury.

 

 

Jak uniknąć wzrostu wypłat z ZUS po przywróceniu dawnego wieku emerytalnego?


Przywrócenie od 1 października 2017 r. poprzedniego wieku emerytalnego 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn na pewno spowoduje wzrost ilości składanych wniosków do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o rozpoczęcie wypłat emerytury, co może doprowadzić do stanu, że w ostatnim kwartale bieżącego roku przejdzie na emeryturę o prawie 250 tyś. osób więcej niż zazwyczaj. Uwzględniając średnią wysokość świadczenia emerytalnego w kwocie około 2.000 zł. można przewidywać, że tylko w 2017 roku ZUS będzie musiał wypłacić dodatkowe świadczenia w wysokości prawie 1,5 miliarda zł. a w latach następnych kwota wypłat dodatkowych świadczeń będzie przewyższać 6 mld. zł.


Aby zmniejszyć te koszty, Ministerstwa Finansów i Rozwoju planują zachęcić finansowo osoby osiągające wiek emerytalny do powstrzymania decyzji o przejściu na emeryturę.
Jako jeden z branych pod uwagę projektów jest wprowadzenie jednorazowej wypłaty w kwocie 10.000 zł. dla osób, które pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego, zdecydują się pracować dwa lata dłużej i dwa lata później przejdą w związku z tym na emeryturę.

Zachęty finansowe do późniejszego wnioskowania o wypłacanie świadczeń emerytalnych stosowane są też w innych krajach i mogą być wykorzystane w planowanym programie.



W Stanach Zjednoczonych wiek emerytalny, który uprawnia do otrzymywania pełnych świadczeń emerytalnych z Social Security Administration (SSA), będącej amerykańskim odpowiednikiem polskiego ZUS, podnoszony jest zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn do 67 roku życia. Jednakże istnieje możliwość przejścia na emeryturę zarówno przed jak i po osiągnięciu tego wieku, co w efekcie może powodować nawet dwukrotne różnice w wysokości świadczenia pomimo wniesienia składkach emerytalnych w podobnej kwocie.

W USA najwcześniej można wnioskować do SSA o rozpoczęcie wypłacania świadczeń emerytalnych mając 62 lata, co jednak powoduje wypłacanie zmniejszonego świadczenia do końca życia pobierającego emeryturę. Późniejsze wnioskowanie o wypłatę emerytury powoduje natomiast trwałe zwiększenie świadczenia o 8% za każdy rok zwłoki, do czasu osiągnięcia wieku 70 lat, w którym emerytura musi być już wypłacana. Rozpoczynając w wieku 70 lat wypłacanie emerytury, można uzyskać kwotę miesięcznego świadczenia w niemal dwukrotnie większej wysokości niż wnioskując o wypłatę emerytury w wieku 62 lat, bez konieczności wnoszenia dodatkowych składek. Emerytura z SSA waloryzowana jest także w każdym roku wskaźnikiem inflacji wyrażanym w procentach, co powiększa jeszcze kwotę świadczenia dla osób, które zdecydowały się na późniejsze wnioskowanie o wypłacanie emerytury, gdyz waloryzacji podlega powiększone za zwłokę świadczenie.
Zachętą do późniejszego wnioskowania o rozpoczęcie wypłacania emerytury z SSA nie jest więc dodatkowa jednorazowa wyplata, lecz trwałe powiększenie kwoty świadczenia.
Należy przy tym zaznaczyć, że powiększenie świadczenia emerytalnego dla osób które później wnioskują o rozpoczęcie wypłaty emerytury ma miejsce zarówno w przypadku dłuższego zatrudnienia, jak też pozostawania bez pracy i utrzymywania z innych źródeł.

 

Ministerstwa Finansów i Rozwoju, stawiając za cel ograniczenie dodatkowych wypłat z ZUS na świadczenia emerytalne po przywróceniu od 1 października poprzedniego wieku emerytalnego, musi brać pod uwagę zarówno osoby pracujące jak i pozostające bez pracy w chwili osiagnięcia wieku emerytalnego. Pomimo malejącego ostatnio bezrobocia, w grupie wiekowej powyżej 55 lat pracuje obecnie mniej niż połowa społeczeństwa, co powoduje, że oferta dodatkowej wypłaty kwoty 10.000 zł. za późniejsze przechodzenie na emeryturę nie będzie dostępna dla osób, które nie są zatrudnione, podczas gdy w USA późniejsze rozpoczecie wypłaty emerytury powoduje zwiększenie świadczenia zarówno dla osób kontynuujących zatrudnienie, jak też dla osób pozostających bez pracy.

Głównym celem przywrócenia poprzedniego wieku emerytalnego, było udostępnienie miejsc pracy, na których zatrudnione są teraz osoby w wieku przedemerytalnym, młodym osobom, co miało zarówno ograniczać bezrobocie i emigrację zarobkową tych osób, jak i stwarzać lepsze warunki w rodzinach wielopokoleniowych do udzielania pomocy przez osoby przechodzące wcześniej na emeryturę, przy wychowywaniu wnuków. Zachęcanie osób w wieku przedemerytalnym do kontynuowania zatrudnienia, ograniczy zwalnianie miejsc pracy, przeznaczonych pierwotnie dla młodych, którzy z braku możliwości pracy w Polsce powstrzymują się z założeniem rodziny w Polsce i wyjeżdżają za granicę. Może to doprowadzić do sytuacji, że dzieci, na które rodzice dostawali świadczenie z programu „Rodzina 500 plus”, po osiągnięciu pełnoletności wyjadą z Polski w poszukiwaniu pracy.

 

Przedstawiany projekt, zachęcający osoby w wieku przedemerytalnym do kontynuacji zatrudnienia przez dwa lata i wstrzymania się z rozpoczęciem wypłat emerytury przez taki sam okres, w zamian za otrzymanie dodatkowej wypłaty w kwocie 10.000 zł., nie tylko nie uwalnia miejsc pracy dla młodych, ale też może być zupelnie nieopłacalny dla przyszłych emerytów. Dodatkowe składki emerytalne wniesione w ciagu dwóch lat pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego nie spowodują znaczącego trwałego wzrostu kwoty świadczenia emerytalnego, który wraz z jednorazową wypłatą kwoty 10.000 zł, mógłby zrekompensować utratę wypłacania emerytury z dwóch lat. Osoby uzyskujące większe wynagrodzenia, a więc również większe przyszłe emeryturury będą mniej zmotywowane do dłuższej pracy, gdyż dodatkowa wypłata kwoty 10.000 zł. zniweluje utratę dziesięciu najniższych emerytur, lecz będzie równoważyć stratę już tylko pięciu średnich emerytur, powodując małe zainteresowanie programem wsród osób uzyskujących lepsze zarobki.
Ponadto rozwiązanie takie pomija całkowicie osoby, które w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego nie są nigdzie zatrudnione, lecz ich sytuacja materialna pozwala przejść na emeryturę później, jeśli świadczenie z tego tytułu byłoby na stałe odpowiednio wyższe.

Wzorując się na rozwiązaniach stosowanych przez Social Security Administration w USA, można byłoby także w Polsce stosować trwałe podwyższanie, o określony procent, kwoty świadczenia emerytalnego bez względu na to czy osoba uprawniona do emerytury jest w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego zatrudniona, czy też pozostaje bez pracy.
Wprowadzając przykładowo wzrost wysokości emerytury, z tytułu opóźnienia pobierania świadczenia, o 12% rocznie czyli o 1% miesięcznie, można byłoby zachęcić osoby, które pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego cieszą się dobrym zdrowiem, oraz perspektywą wielu lat aktywnego życia, do późniejszego wnioskowania do ZUS o rozpoczęcie wypłat emerytury, która z tytułu opóźnienia o każdy miesiąc byłaby trwale odpowiednio wyższa.

Biorąc pod uwagę, że amerykańskie emerytury z SSA nie są mocno zróżnicowane, a maksymalne świadczenie jest niewiele ponad dwa razy większe od emerytury średniej, to procentowe podwyższanie świadczenia emerytalnego, za późniejsze ich pobieranie, nie tworzy tak zwanych kominów emerytalnych. Zróżnicowanie polskich emerytur z ZUS jest znacznie większe i system taki zwiększałby te różnice, jadnakże tylko procentowy trwały wzrost świadczeń mógłby spowodować, że lepiej zarabiające osoby, chciałyby dłużej pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego w zamian za większe świadczenie.

Od 1 października 2016 r. beneficjenci programu „Rodzina 500 plus” mogą kupić 6-cio oraz 12-sto letnie Rodzinne Obligacje Skarbowe, które jednak nie spotkały się z dużym zainteresowaniem i sprzedaż ich pozwala odzyskać tylko około 1.050 tyś zł. miesięcznie co stanowi jedynie 0,5 promila wypłacanych każdego miesiąca środków na ten program. Aby zachęty do późniejszego przechodzenia na emeryturę, po przywróceniu dawnego wieku emerytalnego, spotkały się z większym zainteresowaniem niż powyższe obligacje, planowany program musi być atrakcyjny dla wszystkich osób uprawnionych do przejścia na emeryturę, bez względu na to czy w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego pracują, czy też pozostają bez pracy oraz czy otrzymają emeryturę niską czy też powyżej średniej.
Trwała podwyżka emerytury o określony procent za każdy miesiąc zwłoki w wypłacie świadczenia, jest sprawdzoną metodą stosowaną od wielu lat w Stanach Zjednoczonych i zastosowanie podobnego rozwiązania w Polsce może przynieść oczekiwany efekt, natomiast program kwotowych wypłat za kontynuowanie zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego, może się spotkać z marginalnym zainteresowaniem społecznym.

 

Janusz Andryszak

 

Zobacz równiez:





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.