Już 28 września 1939 roku obaj agresorzy podpisali Traktat o granicach i przyjaźni wraz z tajnymi załącznikami, w którym usankcjonowali „upadek byłego państwa polskiego” i faktyczny IV rozbiór Polski. Wśród dokumentów traktatowych znalazła się słynna mapa z odręcznie zaznaczoną, przebiegającą przez okupowane terytoria Polski, granicą pomiędzy zaprzyjaźnionymi ze sobą dyktaturami i podpisem Stalina. Tajny protokół dodatkowy dołączony do wrześniowej umowy między ZSRR a Niemcami głosił: „Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu”. Ten krótki tekst jest kluczowy dla sprawy. Stanowi on w istocie wyrok przeciw Polakom i stał się on podstawą do obustronnej współpracy aparatów terroru obu okupantów.
Ta zbrodnicza kooperacja wyraziła się między innymi w czterech spotkaniach NKWD i Gestapo, do których doszło na okupowanych terenach Rzeczypospolitej. Już 23 września, a więc przed podpisaniem umowy o przyjaźni i granicy, armie radziecka i niemiecka zorganizowały w Brześciu nad Bugiem tryumfalną defiladę nad pokonanymi Polakami. Cztery dni później, w tym samym mieście, odbyła się pierwsza konferencja Gestapo i NKWD, na której wstępnie zadeklarowano wspólną walkę obu okupantów z polskim ruchem niepodległościowym i omówiono metody tłumienia go w zarodku. Niespełna dwa miesiące później, kierownictwo NKWD i Gestapo spotkało się w Przemyślu, gdzie omawiano sprawę traktowania jeńców wojennych i wspólne metody eksterminacji narodu polskiego. Wkrótce obie strony znów uznały potrzebę spotkania i doszło do niego 20 lutego 1940 roku w Zakopanem.
Podczas tej III Metodycznej Konferencji NKWD i Gestapo, zorganizowanej w zakopiańskich willach „Pan Tadeusz” i „Telimena”, omawiano szczegółowe plany eksterminacji Polaków i starano się je zsynchronizować, by były bardziej skuteczne. Narady pomiędzy Gestapo a NKWD trwały nieprzerwanie aż do kwietnia 1940 roku! Według badaczy to właśnie wtedy skoordynowano masowe ludobójstwo Polaków. Ze strony Niemiec już wcześniej zostało ono wszczęte jako akcja pod kryptonimem AB oraz tzw. Intelligenzaktion, która łącznie, także w szeregu jej regionalnych etapów jak: Sonderaktion Krakau, pochłonęła kilkanaście tysięcy przedstawicieli polskiej inteligencji; ze strony sowieckiej zaś – jako mord na polskich oficerach i jeńcach w Katyniu, Charkowie, Twerze oraz więźniach w Bykowni i Kuropatach pod Mińskiem.
Makabrycznym pokłosiem III Metodycznej Konferencji Gestapo - NKWD był plan zakładający ostateczną likwidację narodu polskiego do roku 1975. Narzędziem w skutecznym zrealizowaniu tego morderczego i ludobójczego założenia miała być w pierwszej kolejności właśnie eksterminacja elit polskich jako czynników najbardziej państwowotwórczych, dalej wykorzystanie Polaków jako niewolniczej siły roboczej oraz – co było stalinowską specjalnością testowaną na większości narodów ZSRR – deportacje. W ich wyniku na dawnym terytorium II Rzeczypospolitej miało ostatecznie pozostać jedynie 5 procent ludności polskiej. Pozostała część, która uniknęłaby wymordowania bądź wyniszczenia w niewolniczych pracach, miała zostać rozproszona po odległych, azjatyckich terytoriach ZSRR, gdzie nie stanowiłaby według założeń Sowietów skoncentrowanej grupy etnicznej, zdolnej do samoorganizacji. Ten stalinowski plan deportacyjno-eksterminacyjny był zaskakująco zgodny z hitlerowskimi rojeniami wyłożonymi w „Mein Kampf”, a zakładającymi na terytoriach II RP i na wschód od nich powstanie „przestrzeni życiowej” dla „rasy panów” i rozrastającej się III Rzeszy.
Co ciekawe, hitlerowskie Niemcy, kreujące się w latach 30. na głównego przeciwnika komunizmu i do Paktu Antykominternowskiego starające się wciągnąć m.in. przedwojenną Polskę, nagle w ciągu zaledwie dwóch miesięcy 1939 roku zapałały silnym afektem do komunistycznej ideologii. Przejawem tego stało się wydanie zgody na działalność na obszarze Generalnej Guberni (a więc na ziemiach polskich okupowanych przez III Rzeszę, ale nie wcielonych bezpośrednio do jej terytorium) organizacji komunistycznych. Takie twory, jak „Sierp i Młot”, Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR czy „Proletariusz”, skupiające działaczy lewicowych, były cicho wspierane przez hitlerowskie władze GG, by pod przykrywką polskiej działalności konspiracyjnej rozpracowywały prawdziwe polskie podziemie.
Choć Niemcy i Rosjanie mieli pełną swobodę w realizowaniu swych zbrodniczych, antypolskich scenariuszy na okupowanych terytoriach RP, a jednocześnie starali się ukryć je w najściślejszej tajemnicy, pewne ich elementy nie uszły uwadze służb wywiadowczych państw zachodnich. Materiały na temat współpracy Gestapo i NKWD zbierał m.in. brytyjski wywiad wojskowy. Niestety premier Margaret Thatcher w czasie swych rządów utajniła je do 2024 roku! Warto wspomnieć, że ustalenia III Konferencji NKWD i Gestapo zostały formalnie ratyfikowane przez Biuro Polityczne KC WKP(b) ze Stalinem na czele, już 5 marca 1940 roku, co dało zbrodniarzom „prawny” asumpt do zbrodni ludobójstwa w Katyniu.
Można żałować, że materiały z ponurej i niesławnej współpracy NKWD z Gestapo nie zostały upublicznione i przypomniane niedawno, kiedy to w Moskwie specjaliści od „historii” pisanej przez służby wywiadu sprzedawali światu swoje „rewelacje” o rzekomej współpracy II RP z hitlerowskimi Niemcami.
