Dom Weteranów Powstania Styczniowego w Warszawie - z naszego archiwum
data:19 grudnia 2016     Redaktor: AK

Zachęcamy do poszukiwaniu w swojej okolicy śladów po Powstańcach Styczniowych - jest ich na terenie Polski centralnej i wschodniej bardzo wiele.
Przy okazji prezentujemy jeden z takich śladów znaleziony w Warszawie przez Wojciecha Dąbrowskiego.

Weteran powstania styczniowego Mamert Wandalli odbiera klucz do domu w Osiedlu Zasłużonych im. Aleksandry Piłsudskiej z rąk sekretarza generalnego Stowarzyszenia Bratniej Pomocy Byłym Uczestnikom Walk
 
Obchody 150. rocznicy Powstania Styczniowego zmobilizowały mnie do rozejrzenia się po Warszawie poszukując pamiątek-pomników związanych z powstaniem.

Znalazłem na ulicy Floriańskiej dom .... ale po kolei. Nazwa ulicy Floriańska obowiązuje od roku 1916r. (choć na planie z tego roku nazwa jest jeszcze nie zmieniona). Pierwotnie nosiła nawę ulicy Konstantynowskiej. Zbiegała się ona z ulicą Petersburską ( od 1916r. Jagiellońską na planie z 1919r. też nazwa jeszcze nie zmieniona). Z inicjatywy Praskiego Komitetu Rosyjskiego Czerwonego Krzyża wzniesiony został tam w latach 1896-1900 budynek, który służył jako schronisko dla wdów po rosyjskich weteranach wojskowych. W 1924r. stał się Domem Weteranów Powstania Styczniowego 1863 r. Znajdowało się w nim 20 miejsc dla byłych powstańców, jednak z biegiem lat pustoszał. Po wybuchu wojny w roku 1939 w Schronisku mieszkało jeszcze pięciu weteranów. Ostatni z nich p. Mamert Wandali zmarł w roku 1942. Na Wojskowym Cmentarzu Powązkowskim urządzono kwaterę C-13, gdzie spoczęły prochy poległych w Powstaniu Styczniowym i gdzie chowano zmarłych mieszkańców schroniska. W 120. rocznicę wybuchu powstania a więc w 1983r. została odsłonięta na Domu Weteranów tablica pamiątkowa.
 
Zanim zakończyła się I wś, żołnierze Piłsudskiego starali się wyszukiwać powstańcze groby oraz odnajdywać żyjących jeszcze weteranów. Po odzyskaniu niepodległości Polski, Józef Piłsudski 21 stycznia 1919r. wydał rozkaz nadający 3644 weteranom Powstania Styczniowego rangę żołnierzy Wojska Polskiego w stopniu podporucznika i przyznający im prawo noszenia mundurów. Przyznano im również dożywotnią pensję. Do roku 1922 wszyscy powstańcy otrzymali jednolite umundurowanie, według kroju nawiązującego w ogólnym zarysie do instrukcji Rządu Narodowego z 1863r. Pojawiły się „czapki rogate” z orłem, surduty granatowe z wyłogami oraz płaszcze o charakterystycznym wyglądzie. Dzięki tym mundurom byli rozpoznawalni w miejscach publicznych. 5 sierpnia 1921r. Józef Piłsudski, na stokach Cytadeli Warszawskiej, dekorował weteranów styczniowych Orderem Virtuti Militari. Z okazji święta 11 Listopada w 1930r. nadano 334 Krzyże Niepodległości z Mieczami, 39 Krzyże Niepodległości oraz 51 Medali Niepodległości.

W całej Polsce działały specjalne „schroniska” dla weteranów 1863 r. Lecz nie tylko państwo polskie zajmowało się nimi. Powstało Towarzystwo Przyjaciół Weteranów 1863 r., na czele którego stała żona marszałka Aleksandra Piłsudska. Także sami weterani założyli prężnie działającą organizację, której celem było pomaganie najbiedniejszym spośród nich. Brali udział w świętach państwowych składając kwiaty, odwiedzali szkoły i jednostki wojskowe a nawet uświetniali swoją obecnością rauty i bale.

Autor tekstu: Wojciech Dąbrowski

Cały tekst dostępny na stronie http://www.dobroni.pl/n/dom-weteranow-1863r/12738

Zdjęcia pochodzą ze strony https://histmag.org/Weterani-powstania-styczniowego-w-II-RP-6794


Zdjęcia do artykułu :
Zdjęcia do artykułu :
Schronisko dla weteranów powstania styczniowego w Warszawie, styczeń 1933 roku. Widoczni od lewej: Walenty Milczarski, Adam Maciejowski, Adolf Schreyer, Franciszek Rzewuski, Henryka Daniłowska, Aleksa
Schronisko dla weteranów powstania styczniowego w Warszawie, styczeń 1933 roku. Widoczni od lewej: Walenty Milczarski, Adam Maciejowski, Adolf Schreyer, Franciszek Rzewuski, Henryka Daniłowska, Aleksa
Schronisko dla weteranów powstania styczniowego w Krakowie. Siedzą od lewej: Jan Nożyczkowski, Józef Nowak, Tomasz Pawłowski, Karol Humowiecki, stoi Walenty Będkowski, styczeń 1932 roku (fot. ze zbior
Schronisko dla weteranów powstania styczniowego w Krakowie. Siedzą od lewej: Jan Nożyczkowski, Józef Nowak, Tomasz Pawłowski, Karol Humowiecki, stoi Walenty Będkowski, styczeń 1932 roku (fot. ze zbior





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.