Zdawało się, że twarze z zabytkowych portretów - zgromadzonych przez państwa Janinę i Zbigniewa Porczyńskich, a stanowiących dziś Kolekcję im. Jana Pawła II -   z zadowoleniem spoglądają na szczelnie wypełnioną tego wieczoru imponującą rotundę -  salę główną zabytkowego gmachu giełdy.

Jako pierwszy wystąpił Piotr Bajor w znakomitej interpretacji  "Opisu powstania polskiego w roku 1863 i 1864 w województwie krakowskim" Ludomira Grzybowskiego. Ten bezcenny materiał pamiętnikarski powstańca, który z oddziałem Langiewicza przeszedł cały szlak bojowy i walczył po upadku macierzystego oddziału do ostatnich dni powstania, zachwycił współczesnych słuchaczy  autentyzmem i kolorytem opowieści.
Dodatkowo wzrusza fakt, iż wyboru tych przejmujących niekiedy tekstów dokonał potomek rodziny Grzybowskich, którzy za swoje powstańcze zaangażowanie i działalność na rzecz powstania zapłacili wielką cenę, autor scenariusza uroczystości -  Piotr Grzybowski.
Dziś słyszymy szczególnie mocno, jak wielka i nie do przecenienia była ówcześnie rola Kościoła i życia parafialnego dla budowy morale i Ducha Narodu w czasach zaborów i jak to, co narodowe, nierozerwalnie łączyło się z tym, co katolickie.

Przerywnikami wieczoru były dwie powstańcze pieśni wykonane solo a’capella przez kilkunastoletnią  Joannę Świrską. Pełną młodzieńczego wdzięku interpretację nagrodziły huczne oklaski. [video 1.]

Wykład Barbary Petrozolin-Skowrońskiej autorki książki „Przed nocą styczniową” wypełnił drugi główny punkt programu powstańczej wieczornicy.[video 2.]
Historyk przez wiele lat związana z Pracownią Dziejów Inteligencji IH PAN, skupiona głównie na historii społecznej XIX i początkach XX w. jest autorką książek, kilkudziesięciu dokumentalnych słuchowisk radiowych, poświęconych sylwetkom ówcześnie żyjących Polaków, wielu artykułów i recenzji. W swoim wykładzie interesująco przedstawiła obraz stanu ducha  społeczeństwa polskiego w latach poprzedzających pamiętny styczeń 1863 r. Zdaniem Barbary Petrozolin-Skowrońskiej wybuch powstania jawił się jako konieczny i wymuszony, przede wszystkim moskiewskim bezwzględnym terrorem, a działanie polskiego Rządu Narodowego stanowiło bezprzykładny dowód na istnienia polskiego „państwa podziemnego” już wówczas.

Kulminację  wieczoru stanowił autorski koncert Jacka Kowalskiego – barda, poety, historyka sztuki, od kilku pokoleń związanego z Kórnikiem i Wielkopolską.[video 3.] Znakomite interpretacje - to liryczne, to rubaszne, to znów bojowe - wielu powstańczych pieśni były osią spektaklu. Wywoływane umiejętnie przez solistę wtórowanie widowni przydawało koncertowi charakteru patriotycznej wieczornicy i umiejętnie nawiązywało klimatem do zgromadzenia patriotów wspominających "polskie sprawy" przy kominku, jak to drzewiej bywało.
Jacek Kowalski – grający i śpiewający tego wieczoru  w tercecie muzycznym -   wystąpił ze znakomitymi aktorami Haliną Łabonarską i Jerzym Zelnikiem. W ich wykonaniu wysłuchaliśmy interpretacji oryginalnych dokumentów – wspomnień i relacji z czasów powstania, ukazujących narodowy zryw z perspektywy...  Wielkopolan.
Ponad godzinny spektakl słowno-muzyczny był hołdem zaledwie dla kilku postaci  historycznych i jednej powstańczej potyczki z marca 1863 r. stoczonej w okolicach Konina. Jeśli wyobrazimy sobie, iż podczas tego narodowego zrywu podobnych walk w ciągu półtora roku stoczono ok. 1200 – uzmysławia nam to skalę wydarzeń i rangę Powstania Styczniowego w toku historii polskich zmagań o niepodległość.
I zarazem  zmusza nas  do stanięcia w prawdzie  - czy jako naród jesteśmy wierni tym ideałom, dziś - po 153 latach od opisanych i wyśpiewanych podczas koncertu zdarzeń? A jeśli im nie dostajemy  - cóż powinniśmy uczynić, by stać się godnymi miana Polaka?
Czy nie do takich jak my, wahających się nad jasną odpowiedzią na takie, jak powyższe pytania,  skierował swój utwór Kornel Ujejski, kilka zaledwie lat po upadku narodowego zrywu?

Ten przejmujący wiersz w wykonaniu Haliny Łabonarskiej zakończył niezwykły „Dzień Powstania” w Galerii Porczyńskich:

Kornel Ujejski
PAMIĘCI TRAUGUTA

Na stoku cytadeli poniósł śmierć okrutną...
Nie ginie, kto za wiarę i wolność umiera;
A jednak grób zarasta pamięć się zaciera,
To smutno!

Ledwie dla własnych potrzeb wystarcza uczucie,
Przestano cześć oddawać żałobnym pamiątkom -
I brakło chleba twoim sierocym dziewczątkom,
Traugucie!

Poskarżę się przed tobą, coś trwał do ostatka:
Upada Polska - z winy nie dzikich Moskali,
Nie chytrych Niemców... na własne dzieci się żali
Ta matka.

Bluźnią jej, urągają, a w każdym bluźmercu
Już jest zatrute ziarno, co w zdradę kiełkuje;
Okropne idą czasy, okropne... och, czuję,
Tu w sercu!

Dokończą pieśń przedzgonną ostatnie łabędzie -
I ścichnie na wiek cały. Powiedz, ta ich Polska,
Ona ewangeliczna, ona apostolska,
Czy będzie?

On rzekł: Jeżeli z wiernych trzech tylko zostanie,
Tylko trzech napełnionych dawnym ideałem,
To Polska z tych trzech wyjdzie, oblecze się ciałem,
I będzie!

- A jeżeli nie znajdzie i trzech, co się stanie?
On rzekł: To duchy zmarłych jeszcze raz powtórzą
Przebyte już żywota i Polskę wysłużą,
I będzie!

1872

Reducie Dobrego Imienia z jej prezesem Maciejem Świrskim dziękujemy na zainicjowanie tego niezwykłego patriotycznego wydarzenia i za nakreślony plan dalszych działań w obronie Dobrego Imienia Polski.
Osobne podziękowania składamy Wykonawcom, a także Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II - współorganizatorowi i sponsorowi wyjątkowego koncertu oraz Piotrowi Grzybowskiemu prowadzącemu wieczór.

Hanna Dobrowolska