Przed wykładem przedstawiciel Polonii Amerykańskiej wręczył profesorowi Nowakowi książkę o Polonii oraz pamiątkę w postaci małego pojemniczka z opiłkami złota z kopalni w Kolorado.

Sama prelekcja zaczęła się nietypowo. Profesor wyraził najpierw głębokie zadowolenie z tego, iż Andrzej Duda został wybrany prezydentem Polski. Powiedział, że budzi to nowe nadzieje. Jeśli jesienne wybory parlamentarne będą równie pomyślne dla obozu patriotycznego, to trzeba będzie przejść od krytykowania władzy do brania odpowiedzialności za Polskę.

Przedstawił potem plan nowego cyklu wykładów poświęconego historii myśli politycznej. Pierwszy z nich omawiał klasyczną myśl chińską /odbył się wczoraj, 16.06/, drugi - opisze poglądy filozofów greckich, w szczególności Platona, trzeci ma mówić o Arystotelesie, czwarty o rzymskiej myśli politycznej, o Cyceronie i św. Augustynie, następny o renesansie i Machiavellim, jeszcze dalszy o Oświeceniu itp. Ostatni wykład ma traktować o polskiej myśli politycznej. Zapytał obecnych, co o tym sądzą?

Publiczność przyjęła ten pomysł życzliwie, tylko przedstawiciel Polonii powiedział, ze należałoby badać historię Polski XVIII wieku. Profesor zapewnił, że badania takie są intensywnie prowadzone. Wymienił m.in. prace prof. Zofii Zielińskiej i jej zespołu.

 

Wygłosił następnie prawie godzinny wykład na temat myśli politycznej starożytnych Chin. Kwitła ona w okresie Walczących Królestw od VII do III wieku przed Chrystusem. Profesor omówił najpierw poglądy Lao Tsy /Laozi/, twórcy taoizmu. Główną jego ideą było niedziałanie, a wyznawanymi wartościami - spokój i brak konfliktów. Nie ma się co zmagać z rzeczywistością, bo ona zawsze zwycięży. Prof. Nowak powiedział, że doskonałym wyznawcą tej szkoły myślenia jest Donald Tusk.

Opisał potem pokrótce poglądy Konfucjusza /Kong Fuzi/, który za najważniejszą uważał tradycje i rytuały służące wychowywaniu człowieka, potępiał zaś spontaniczność oraz uleganie emocjom. Kontynuatorami jego myśli byli Mencjusz /Mengzi/ oraz słynny strateg Sun Tsi /Sun Zi/. Osobne miejsce zajmuje Mocjusz /Mo Zi, Mo Di/, wyznawca skrajnego pragmatyzmu. Uważał on, że te wszystkie tradycje i rytuały nie są potrzebne, wystarczy ludzi karmić i bronić. Profesor porównał to do "ciepłej wody w kranie" Tuska.

Konfucjańscy filozofowie różnili się co do oceny natury człowieka, Konfucjusz uważał, że jest on z natury dobry i wychowanie ma to dobro umacniać, zaś kontynuatorzy jego idei sądzili, iż natura ludzka jest zła, a wychowanie ma spętać demony, jakie w niej tkwią.

Największy wpływ na historię Chin miała szkoła legistów założona przez Mistrza Hang Fei /Hang Fei Zi/. Twierdzili oni, że natura ludzka jest z przyrodzenia egoistyczna, jedynym więc sposobem utrzymania porządku społecznego jest narzucenie kontroli odgórnej – przez ustanowienie i egzekwowanie praw. Prawo rozumieli oni jako zarządzenia władcy.

Doktrynę tę wyznawał Qin Shi Huang, cesarz który w III w. p.n.e. zjednoczył Chiny i zaprowadził tam totalitarne rządy terroru. Legalizm doprowadził do totalitaryzmu i kultu siły. Popularny opis starożytnej filozofii chińskiej można znaleźć /TUTAJ/. Jak podkreślił prof. Nowak, w chińskiej myśli politycznej silnie akcentowana jest godność każdego człowieka, nie ma natomiast mowy o wolności i wolnej woli. Te pojęcia są w Chinach nieznane.

Mimo, iż Chińczycy zajmowali się takimi dylematami znacznie wcześniej niż Grecy to myśl chińską poznano na Zachodzie dopiero w XIX wieku.

Po prelekcji wywiązała się krótka dyskusja. Jeden ze słuchaczy zwrócił uwagę na niedawne demonstracje w Hong Kongu odbywające się właśnie w imię wolności. Profesor odpowiedział, że Hong Kong był przez ponad sto lat pod panowaniem brytyjskim i to Brytyjczycy zaszczepili tam europejskie pojęcia.

Po dwóch godzinach, o 18:00, pani Hanna Dobrowolska wręczyła profesorowi XIX-wieczną rycinę. przedstawiającą Pałac Prezydencki. Potem Andrzej Nowak zaczął podpisywać swe książki.