Uroczystości budujące pamięć o piątej rocznicy tragedii w Smoleńsku rozpoczęły się w Łodzi o godzinie 8.41 zapaleniem 96 białych i czerwonych zniczy pod tablicą poświęconą temu wydarzeniu przy kościele Podwyższenia Krzyża oraz biciem dzwonów archikatedry.

 

W samo południe rozpoczęła się w katedrze Msza Święta w intencji ofiar Katynia i Smoleńska, którą koncelebrował metropolita łódzki ks. abp Marek Jędraszewski. Uroczystość zgromadziła liderów wielu ugrupowań patriotycznych, delegacje władz miasta oraz tysiące łodzian. Mszę zaintonował arcybiskup, przypominając, że tysiącletnia historia Polski brzemienna jest w wiele bolesnych wydarzeń, bez znajomości których nie da się zrozumieć naszej tożsamości, a ucieczka przed prawdą o nich byłaby zdradą wobec bohaterów.

 

Na kwietniowe dni tego roku przypadła 75. rocznica zbrodni sowieckiej w Katyniu i 5. rocznica runięcia polskiej elity w smoleńskie błoto - obie daty stały się mocnym pretekstem do przypomnienia i utrwalania związanych z nimi faktów i okoliczności, co zawarte zostało w homilii. Zanim jednak tok Mszy doszedł do czytań, abp Marek Jędraszewski powiedział: Katyń - Smoleńsk. O 8.41 zabiły dziś dzwony naszej dostojnej katedry. Pozwólmy, by w nas odezwały się one raz jeszcze , gdy usłyszymy nazwiska tych, którzy zginęli. Imiona i nazwiska, wraz z funkcjami społecznymi ofiar katastrofy 10/04/10, odczytał z atencją kanclerz Kurii Metropolitalnej Łódzkiej ks. Zbigniew Tracz.

 

Homilia abpa Marka Jędraszewskiego obfitowała w przypomnienia historycznych faktów o ludobójstwie w Katyniu. Z wielką dociekliwością, w znakomicie skrojonym, rzeczowym skrócie pasterz Kościoła Łódzkiego, wykazując erudycję i społeczną wrażliwość, opowiedział licznie zgromadzonym o motywach i detalach tej okrutnej zbrodni, uporządkował daty i dane, uzmysłowił co współczesna historia wie już na pewno, a co musiała taić przez szereg dekad. Toposem homilii były wyjęte z wiersza Zbigniewa Herberta guziki płaszczy i mundurów, które zakopane głęboko w sowieckiej ziemi i ukryte pod celowo posadzonym lasem, stały się „nieugiętym, potężnym głosem zamilkłych chórów”. Z czasem je „ekshumowano”, wraz z ciałami niewinnych ludzi i ohydną prawdą o morderstwie. Polscy oficerowie, lekarze, urzędnicy, nauczyciele, duchowni - 125 funkcjonariuszy NKWD i 22 tysiące pocisków w tył głowy. Generał Władysław Sikorski, upomnienie się o dokumenty Katynia, a zaraz potem zerwanie stosunków dyplomatycznych Polska - Rosja i do dziś niewyjaśniona katastrofa na Gibraltarze.

 

Winston Churchill stwierdził cynicznie, że „o pewnych rzeczach, choć są karygodne, nie należy mówić.” Dziesiątki prób wyjaśnienia, upominanie, prośby, pielgrzymki do miejsca tragedii… Potędze kłamstwa stanowczo sprzeciwiała się przez lata jedynie „rodzinna”, ustna, zakazana tradycja. Rosja wciąż idzie w zaparte - jej prawo orzekło w roku 2005, że Katyń to „wojskowe przestępstwo służbowe”, a w 2011 w Strasburgu uznano zamordowanych Polaków za „zaginionych”.

 

O tym wszystkim i wielu innych okolicznościach tropienia Katyńskiej prawdy mówił w homilii abp Marek Jędraszewski, po czym przeszedł do dramatu tych, którzy po ową prawdę - by ją głosić i wynieść ponad kłamstwo - lecieli 10 kwietnia 2010 roku rządowym tupolewem. Hierarcha dał wyraźny sygnał, że między cynizmem fałszowania faktów Katynia i Smoleńska dostrzec można łatwo niepokojący paralelizm. Prawda z trudem przebija się przez zasieki kłamstw, których ilość jest przerażająca - powiedział. Wymienił dane techniczne, które – ukrywane lub przeinaczane – ośmieszają oficjalne raporty rządowe i obrażają zdrowy rozsądek, wspomniał o pomyleniu trumien i bezczeszczeniu ciał ofiar katastrofy, wyraził też wysoką ocenę merytoryczną dla publikacji „Zamach na prawdę”, będącej szerokim wywiadem z Małgorzatą Wassermann, córką wybitnego polskiego polityka i wspaniałego człowieka. Niestety, także i w Polsce są ludzie, którym zależy na tym, by nad prawdą o Smoleńsku wciąż wisiała gęsta mgła - powiedział na koniec klarownego wywodu.

 

Ostatnim akcentem łódzkich obchodów 75. rocznicy zbrodni katyńskiej i 5. rocznicy tragedii smoleńskiej było odsłonięcie i pobłogosławienie płaskorzeźby przygotowanej specjalnie na te dwie okoliczności. Jest to spiżowy portret Matki Boskiej, stanowiący kompilację Ostrobramskiej i Kozielskiej- obolała cierpieniem matka tuli w ramionach przestrzeloną od tyłu głowę dziecka. Abp Marek Jędraszewski wyjaśnił ów wybór plastycznej formy dzieła tym, że pieta wyraża ból wszystkich matek świata, które widziały śmierć swoich dzieci (w homilii zawarł też bardzo interesujące dzieje obrazu Anny Danuty Staszewskiej, autorki MB Kozielskiej zwanej Katyńską). Odlew Matki Boskiej Katyńskiej Smoleńskiej, jaki zawisł na tylnej absydzie łódzkiej katedry, wykonała rzeźbiarka Krystyna Fałdyga-Solska, autorka wielu pomników, między innymi monumentów Jana Pawła II. Co ciekawe, po drugiej stronie muru, równolegle w tym samym miejscu na ścianie wewnątrz katedry, znajdujemy od lat obraz Matki Boskiej Jasnogórskiej, miejsce nowej Madonny jest więc na wskroś przemyślane i niezwykle silne Duchem.

 

Jola Sowińska-Gogacz