"Przed 56 rokiem, w Budapeszcie do centrum miasta wyjeżdżały ciężarówki. I one, ... ci kierowcy wyszukiwali starych ludzi i ładowali ich na ciężarówki, bez względu na porę roku, a często było to zimą. Wywozili 100 km od Budapesztu i wyrzucali w szczerym polu. Jak ktoś dotarł do jakichś zabudowań to przeżył, a jak nie to nie.
I o co chodziło w tym bezwzględnym działaniu, morderczym?
Chodziło o to, żeby pozbyć się ludzi, którzy pamietają okres międzywojenny - z jednj strony. Ale dlaczego te ciężarówki jeździły po centrum? Po to, żeby zwolnic mieszkania dla nowych ubeków" (...)
"Do dziś się śpiewa dzieciom na Węgrzech piosenkę o gęsi, która pływa po Czarnym Stawie ... my myślimy, że Czarny Staw jest nasz, prawda? ... a to jest tak, że oni mówią, że "to jest nasz Czarny Staw" ... bo my wiele lat graniczyliśmy z Węgrami, o czym już zapominamy.
To są losy dwóch potężnych krajów, które zostały zredukowane, okrojone, ale zachowały w sobie silne poczucie wolności ... " /R. Kaczmarek/
Opis spotkania na portalu niezalezna.pl: "Warszawski Klub Gazety Polskiej zorganizował prawdziwie węgierski wieczór. Pokaz filmu Roberta Kaczmarka o powstaniu węgierskim w 1956 r. pt. "Z wyciągniętymi rękami" uświetnili pani Małgorzata i Kayan brawurowym wykonaniem czardasza oraz Iza i Dominika, które zaprezentowały tańce cygańskie. Goście wieczoru mieli także okazję porozmawiać z Robertem Kaczmarkiem."
Materiał filmowy Nr 1
Przypominamy również powikłany los węgierskiego przywódcy, którym wtedy był Imre Nagy.
Po wybuchu Rewolucji Węgierskiej 1956, 24 października Imre Nagy ponownie został wyznaczony na stanowisko premiera. Początkowo wynegocjował zawieszenie broni z Sowietami. Podczas krótkotrwałych rządów próbował dokonać reform: m.in. rozwiązał Węgierską Partię Pracujących, tworząc na jej miejsce Węgierską Socjalistyczną Partię Robotniczą (WSPR). Nagy ogłosił neutralność Węgier i wystąpienie kraju z Układu Warszawskiego, podjął rokowania w sprawie całkowitego wycofania Armii Radzieckiej. Był jednak stale pod ostrzałem radykałów nieufających komunistom i odmawiających poparcia rządowi.
Kiedy ambasadorowi ZSRR Jurijowi Andropowowi udało się zmontować nową ekipę popierającą interwencję, los Nagya i jego rządu był przesądzony. Nagy stanął na czele oporu Węgrów przeciw ponownej interwencji, apelując o pomoc do państw zachodnich ? po kilku godzinach schronił się w ambasadzie jugosłowiańskiej. Po przejściowym azylu w ambasadzie został podstępnie aresztowany, skazany po tajnym procesie na karę śmierci i stracony w nocy z 15 na 16 czerwca 1958 r.
Pochowany na śmietniku ze skrępowanymi drutem kolczastym rękami i nogami. Podczas rządów komunistycznych jego grób nie był dostępny dla odwiedzających, natomiast sam Nagy stał się paradoksalnie symbolem oporu antykomunistycznego i antysowieckiego.
Według świadectwa A. Dornbacha, adwokata z powództwa cywilnego, zwłoki Nagya zostały początkowo pochowane pod grubą warstwą betonu na terenie więzienia przy ul. Kozma. W roku 1961 zwłoki zostały ekshumowane i przeniesione w głębokiej tajemnicy na cmentarz komunalny pod fałszywym nazwiskiem. Dopiero w marcu 1989 zostały ponownie ekshumowane i oficjalnie pochowane.
Powstał o nim film Niepochowany, gdzie w rolę głównego bohatera wcielił się polski aktor Jan Nowicki.
/wiki/
foto: IPN
Imre Nagy został formalnie zrehabilitowany w 1989, stracił jednak wiele w oczach Węgrów, kiedy ujawniono jego współpracę z NKWD w latach 30.
Polecamy również znakomitą stronę IPN w Krakowie - BUDAPESZT '56
http://www.ipn.gov.pl/ftp/wystawy/budapeszt56/index.html
a ponadto nasze publikacje:
