Nikomu z odpowiedzialnych za powstałą sytuację nie śpieszy się, aby ratować nadszarpnięte (delikatne to słowo) zaufanie co do uczciwego przebiegu ostatnich wyborów do sejmików województw. Czyżby stosowana była znów ta sama technika, liczy się, że ludzie zapomną, zmęczą się, przestaną pytać?

A jednak w ostatnich wyborach było 2,5 miliona nieważnych głosów, około 18%. Odpowiedź na pytanie, dlaczego tak się stało, jest niezbędna. Dobra informacja jest taka, że Fundacja Batorego, niezależna organizacja pozarządowa, której jednym z priorytetów są działania związane z poprawą polskiej demokracji, powołała specjalny zespół mający przygotować raport „Co stało się 16 listopada – diagnoza i rekomendacje zmian”. Fundacja chciałaby przeanalizować nieważne głosy, jednak, jak się okazuje, nie jest to możliwe, bowiem wgląd do nich według obowiązującego prawa (zmienionego w 2011 r., do 2010 r. taka analiza była możliwa) mają tylko sądy, prokuratura i policja.

Są dwie interpretacje: aby to zmienić, trzeba zmienić prawo, ale i tak, ponieważ prawo nie działa wstecz, już do tych materiałów, do tych dowodów, sięgnąć się nie da. To oznacza tyle, że zostaną one zniszczone prawdopodobnie w kwietniu, gdy tylko uprawomocnią się orzeczenia sądowe po protestach wyborczych.

Druga możliwa interpretacja, wsparta autorytetem sędziego Jerzego Stępnia, byłego przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego, zakłada wykorzystanie wykładni per analogiam. Mianowicie można sprawdzić karty z nieważnymi głosami tak jak sprawdza się je w przypadku wyborów na radnych i burmistrzów. Skoro kodeks wyborczy takiego działania nie zabrania wprost, to znaczy, że jest ono dozwolone.

Ważną kategorią jest tu intencja. Przecież gdy istnieje mocne podejrzenie o złamaniu prawa, o przestępstwie, to należy interpretować przepisy tak, aby wątpliwości rozjaśnić, aby nie budzić niepokojów społecznych, aby w przyszłości uniknąć niejasnych sytuacji, skandalicznych opóźnień i chaosu. Chyba że intencja jest inna, chyba że próbuje się ustawić społeczeństwo w roli nieskutecznego petenta, który może się ubiegać, krzyczeć, grozić, a i tak zostanie zignorowany.

MF