Jak wyjaśniają autorzy tej inicjatywy, przyjęcie ustawy nr 1066 w obecnej formie grozi utratą suwerenności państwa Polskiego. Ponadto, tak ważna decyzja, jak możliwość wprowadzania na teren Polski obcych służb na mocy Konstytucji powinna być uzgodniona z obywatelami.

Petycję można podpisać TUTAJ . Nie zwlekajmy- zostało już niewiele czasu. Ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze założenia ustawy oraz dotychczasowe działania legislacyjne:

Ustawa o udziale zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uchwalona została na 58. posiedzeniu w dniu 10 stycznia 2014 r. w oparciu o przedłożenie rządowe. Przewiduje ona m.in.:

• stworzenie ram prawnych do wspólnych działań Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Straży Pożarnej z zagranicznymi funkcjonariuszami i pracownikami

• wspólne operacje (podejmowane w celu ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz zapobiegania przestępczości) lub wspólne działania ratownicze (czynności podjęte w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidacja przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia)

• z wnioskiem o wspólną operację lub wspólne działanie ratownicze ma występować szef odpowiedniej służby, a w niektórych przypadkach minister

• każdorazowo zostanie sporządzony wykaz ustaleń zawierający szczegółowe warunki uczestnictwa zagranicznych funkcjonariuszy i pracowników

• przed przystąpieniem do wspólnej operacji zagraniczni funkcjonariusze mają przejść szkolenie w zakresie zasad udziału w niej. Od szkolenia będzie można odstąpić w przypadkach niecierpiących zwłoki

• koordynacja i nadzór nad wspólną operacją sprawowana będzie przez właściwe polskie organy

• najdalej idące uprawnienia będą mogły być wykonywane tylko pod dowództwem i w obecności polskiego funkcjonariusza

• wprowadzonych zostanie szereg przepisów umożliwiających funkcjonariuszom obcych państw wykonywanie takich czynności (np. objęcie ich ochroną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych, prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych itp.).

Sejmowa Komisja Spraw Wewnętrznych usunęła z projektu ustawy najbardziej kontrowersyjny zapis: wniosła do projektu m.in. poprawkę wyłączającą z uczestniczenia w operacjach funkcjonariuszy służb państw, które nie są członkami Unii Europejskiej. W trakcie drugiego czytania Sejm uchwalił ustawę w brzmieniu zaproponowanym przez komisję.

W chwili obecnej nad poprawkami do ustawy pracuje Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Propozycje zmian przewidują m.in.:

• doprecyzowanie możliwości użycia broni palnej przez funkcjonariuszy drugiego państwa

• zawężenie możliwości użycia broni. Polski funkcjonariusz, może posłużyć się bronią tylko w przypadku przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu, a funkcjonariusz zagraniczny – w przypadku przeciwdziałania wszystkim czynnościom zmierzającym do zamachu. Senat nie zgadza się na nadawanie obcym funkcjonariuszom uprawnień szerszych, niż posiadają polskie służby

• ograniczenie możliwości stosowania niektórych urządzeń operacyjnych. Pierwotny przepis nie określa trybu i sposobu korzystania z urządzeń. Może to sugerować dowolność w tym zakresie- jest to swoboda dalej idąca niż w przypadku np. Policji, która może zastosować urządzenia techniczne do kontroli operacyjnej na zasadach określonych w art. 19 ustawy o Policji (elementem procedury jest m.in. zarządzenie sądu okręgowego)

• przedstawiany zagranicznym funkcjonariuszom wyciąg z przepisów prawnych dotyczących zasad udziału we wspólnej operacji, w szczególności zasad i warunków użycia i wykorzystania broni palnej i środków przymusu bezpośredniego, każdorazowo powinien być udostępniony w języku ojczystym danej osoby a nie tylko w wersji angielskiej

• Skarb Państwa solidarnie ze sprawcą odpowiada za szkody wyrządzone przez zagranicznych funkcjonariuszy i pracowników biorących udział we wspólnej operacji lub wspólnym działaniu ratowniczym, w okresie ich pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Propozycje Senatu dążą do zredukowania nadmiernych uprawnień funkcjonariuszy zagranicznych, co jest tendencją pozytywną. Jednak Senat nie neguje samej ustawy, najwyraźniej nie dostrzegając zagrożenia dla suwerenności państwa polskiego. Istnieje też duże prawdopodobieństwo, że poprawki zostaną odrzucone.

Przyjrzyjmy się, co przyświecało inicjatorom ustawy:

Według premiera Donalda Tuska „Projekt ustawy ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej” (Druk nr 1066). Dotychczas istniejące umowy dwustronne uznane są za niewystarczające a nowa ustawa ma przynieść maksymalne uproszczenie procedur i wprowadzić możliwość błyskawicznego zastosowania. Świadczą o tym np. poniższe fragmenty uzasadnienia:

- Obecnie udział zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników państw obcych we wspólnych czynnościach operacyjnych lub działaniach ratowniczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może odbywać się na podstawie aktów prawa międzynarodowego, w tym przede wszystkim dwustronnych umów międzynarodowych

- Obowiązujące umowy i porozumienia oraz akty prawne Unii Europejskiej dotyczące współpracy w ochronie porządku publicznego i bezpieczeństwa z innymi państwami, w większości przypadków stwarzają podstawy do zapewnienia wsparcia polskich służb porządku publicznego przez siły podobnych służb innych państw. Współpraca ta bywa jednak nieefektywna i niewystarczająca, z uwagi m.in. na brak przepisów, które pozwalałyby na jednoczesny udział we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych funkcjonariuszy lub pracowników zarówno z państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i państw spoza Unii (…) Brak uregulowań prawnych w tym zakresie niejednokrotnie skutkuje:

• nieefektywną koordynacją w odniesieniu do wspólnych działań,

• niewystarczającymi zasobami ludzkimi udostępnianymi do wspólnych działań,

• nieadekwatnymi środkami udostępnianymi do udziału we wspólnych działaniach w stosunku do skali problemu, wynikające z braku szczegółowych ustaleń,

• niewystarczającą i nieefektywną współpracą z państwami trzecimi.

- Potrzeba jej uchwalenia wynika przede wszystkim z konieczności dostosowania polskiego porządku prawnego do decyzji Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (Dz. Urz. UE L 210 z 06.08.2008, str. 1), decyzji Rady 2008/616/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie wdrożenia decyzji 2008/615/WSiSW w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (Dz. Urz. UE L 210 z 06.08.2008, str. 12) oraz decyzji Rady 2008/617/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie usprawnienia współpracy pomiędzy specjalnymi jednostkami interwencyjnymi państw członkowskich UE w sytuacjach kryzysowych (Dz. Urz. UE L 210 z 06.08.2008, str. 73)

- decyzje powinny być podejmowane na szczeblu centralnych organów służb uprawnionych do udziału we wspólnych operacjach lub wspólnych działaniach ratowniczych po stronie polskiej, w celu uproszczenia procedur, co ma związek z potrzebą szybkiego reagowania w obliczu nagłych zdarzeń. W takich sytuacjach wsparcie międzynarodowe powinno być udzielane bez nadmiernych formalności, w razie zaistnienia bieżącej potrzeby

- Wniosek o udział zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników we wspólnych działaniach związanych ze zgromadzeniami, imprezami masowymi lub podobnymi wydarzeniami oraz zagranicznych funkcjonariuszy lub pracowników z państw trzecich we wspólnych operacjach będzie kierowany bezpośrednio do organów państwa wysyłającego

Odnosząc się do powyższego, należy zadać pytania:

• jakie konkretnie operacje dotyczące bezpieczeństwa i porządku publicznego wymagają wzywania posiłków z innych krajów?

• czy istnieje jakakolwiek analiza właściwych organów państwa, wskazująca na konieczność wprowadzenia takiej ustawy- a jeżeli nie, to co kierowało inicjatorem ustawy?

• dlaczego obywatele w tak ważnej i drażliwej (uwarunkowania historyczne i kulturowe) sprawie zostali pozbawieni możliwości wyrażenia opinii?

Do tej pory swoją opinię na temat kształtu i celowości ustawy wyraziły:

• Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (wniosek o przyjęcie ustawy z niewielkimi poprawkami- z-ca Przewodniczącego Stanisław Iwan)

• Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (wniosek o odrzucenie ustawy w całości- Przewodniczący Michał Seweryński)

• Sąd Najwyższy (nie zgłosił uwag- Pierwszy Prezes SN Stanisław Dąbrowski)

• Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych (brak uwag- dr Grażyna Rogala- Pawełczyk)

• Naczelna Rada Lekarska (brak uwag- prezes Maciej Hamankiewicz)

AN