Nadzieje Rodzin Oficerów pomordowanych w Katyniu legły w gruzach. Trybunał nie odważył się wystąpić wprost w roszczeniem wobec Rosji. Salomonowy wyrok? Nie - to krzywdzący wyrok!
Większością głosów Trybunał Praw Człowieka {sic!] oddalił roszczenia skarżących o przyznanie słusznego zadośćuczynienia. Poniżej szczegóły orzeczenia.
Polski MSZ podał w komunikacie, że niezależnie od poniedziałkowego wyroku strasburskiego Trybunału Polska będzie nadal domagać się od Rosji prawnej rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej oraz przekazania wszystkich tomów akt śledztwa katyńskiego prowadzonego przez prokuraturę rosyjską.
--------------------------------------------------------------------------------------------------

Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że Rosja nie wywiązała się ze współpracy z Trybunałem w postępowaniu ws. zbrodni katyńskiej. Orzekł jednocześnie, że nie może oceniać rosyjskiego śledztwa w sprawie oraz że Rosja nie dopuściła się nieludzkiego i poniżającego traktowania bliskich ofiar.

Wielka Izba ETPCZ orzekła - większością głosów - że Trybunał nie ma kompetencji do zbadania zarzutów krewnych ofiar zbrodni NKWD naruszenia przez Rosję Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do życia) i że nie doszło do naruszenia art. 3 Konwencji (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania), a także - jednomyślnie - że Rosja naruszyła zobowiązania wynikające z art. 38 Konwencji (obowiązek udzielenia niezbędnych ułatwień dla zbadania sprawy).
Taki ostateczny wyrok wydało siedemnaścioro sędziów Wielkiej Izby. Sędziowie Alvina Gyulumyan (Armenia) i Dmitry Dedov (Rosja) złożyli zdania odrębne do uzasadnienia. Sędzia Krzysztof Wojtyczek (Polska) złożył częściowe zdanie odrębne do uzasadnienia i częściowe zdanie odrębne do wyroku. Sędziowie Ineta Ziemele (Łotwa), Vincent de Gaetano (Malta), Julia Laffranque (Estonia) i Helen Keller (Szwajcaria) złożyli wspólne częściowe zdanie odrębne do wyroku.
Trybunał uznał, że aby mógł on zbadać skuteczność śledztwa dotyczącego zdarzeń, które miały miejsce przed ratyfikacją przez Rosję Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, musi istnieć "rzeczywisty związek" między tymi zdarzeniami a datą wejścia w życie Konwencji  w stosunku do Rosji.
Według Trybunału okres między zdarzeniem a datą wejścia w życie Konwencji musi być relatywnie krótki, a zasadnicza część śledztwa powinna być przeprowadzona w okresie po wejściu Konwencji w życie.
Trybunał uznał, że krewni skarżących muszą być uznani za zgładzonych przez władze sowieckie w 1940r. Jednakże, ponieważ Rosja ratyfikowała Konwencję w maju 1998 r., a więc 58 lat po egzekucji, Trybunał uznał, że taki okres czasu był za długi, aby stwierdzić istnienie "rzeczywistego związku" między ich śmiercią a datą wejścia w życie Konwencji.  Śledztwo zakończono w 2004 r., a kluczowe czynności, w szczególności ekshumacje, ekspertyzy medyczno-sądowe, przesłuchania świadków, przeprowadzono we wczesnych latach 90
Trybunał zauważył, że w okresie po 5 maja 1998 r. nie przeprowadzono żadnych istotnych czynności procesowych, a po tej dacie nie pojawił się żaden istotny dowód. Dlatego Trybunał uznał że żadne z kryteriów "rzeczywistego związku" nie zostało spełnione.
Trybunał podkreślił, że mogą zaistnieć wyjątkowe sytuacje, które nie spełniają standardu "rzeczywistego związku", lecz w których wystarczającą podstawą dla jego uznania może być potrzeba zapewnienia rzeczywistej i skutecznej ochrony podstawowych wartości Konwencji. Może to dotyczyć poważnych zbrodni określonych w prawie międzynarodowym, takich jak zbrodnie wojenne, ludobójstwo lub zbrodnie przeciwko ludzkości. Jednakże, nawet w takich sytuacjach klauzula ta nie może być zastosowana do zdarzeń, które wystąpiły przed przyjęciem Konwencji, czyli przed 4 listopada 1950r., ponieważ dopiero wtedy Konwencja rozpoczęła swoje istnienie jako międzynarodowy traktat prawczłowieka - uznał Trybunał.
Według Trybunału cierpienia członków rodziny osoby zaginionej, którzy przechodzili przez długi okres wahań między nadzieją i rozpaczą, może uzasadnić naruszenie art. 3 Konwencji w związku zobojętną postawą władz wobec ich próśb o informacje o losie osoby bliskiej. Jednakże w tej sprawie jurysdykcja Trybunału obejmuje wyłącznie okres, który rozpoczął się 5 maja 1998 r., tj. w dacie wejścia w życie Konwencji w stosunku do Rosji. Trybunał podkreślił, że po tej dacie nie było stanu przedłużającej się niepewności co do losu polskich jeńców wojennych.

za: wpolityce.pl

POLECAMY: felietony i relacje powiązane - świadectwo naszej Pamięci o Katyniu!
{foto: pod Pomnikiem Katyńskim w W-wie, VI Katyński Marsz Cieni - W-wa - 2013r.]