Pomnik ku czci Ukraińskiej Powstańczej Armii na cmentarzu komunalnym w Hruszowicach stanął w 1994 roku z inicjatywy byłych upowców z Polski i Ukrainy - informuje portal kresy.pl. Części pomnika zostały przywiezione z Lwowa, w całość zebrał je mieszkaniec Hruszowic, były członek UPA. Pomnik ma kształt łuku z godłem Ukrainy na szczycie, nie kryje jednak miejsca pochówku upowców.
Stawianie członkom UPA pomników jest w Polsce nielegalne. Pomnik w Hruszowicach zdobi tablica z napisem "Chwała bohaterom UPA" w języku ukraińskim.
Na pomniku, który znajduje się w Białymstoku pod Dołhobyczowem, znajduje się napis: „Poległym żołnierzom UPA za wolność Ukrainy”. Członkowie Armii Krajowej oraz Wołyniacy nie kryją swojego oburzenia i domagają się reakcji polskich władz – pisze portal kresy.pl.
Pomnik postawiono nielegalnie. Gloryfikuje on ukraińskich nacjonalistów. Monument ma około 180 cm wysokości. Pod złotym tryzubem (oficjalne godło Ukrainy) napisane jest:„Poległym Żołnierzom UPA za Wolność Ukrainy 26 lutego 1946 roku”. Poniżej znajduje się lista banderowców, a pod nią kolejny napis: „Wdzięczni potomkowie”.
Pomnik ustawiony jest kilometr za popegeerowskim osiedlem w Białymstoku. W mieście mieszka około czterdziestu rodzin. Większość z nich to renciści i emeryci.
W 2008 roku na trudno dostępnych leśnych zboczach Chryszczatej został nielegalnie postawiony, najprawdopodobniej przez Ukraińców z Kanady, pomnik poświęcony członkom UPA, który został uznany przez komisję wojewody podkarpackiego za „samowolę budowlaną” w związku z jego wzniesieniem bez konsultacji z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Na umieszczonej na nim tablicy wyryto dwujęzyczny napis: „Cześć pamięci żołnierzom UPA poległym 23.01.1947 w walce z żołnierzami WP w obronie podziemnego szpitala. Cześć ich pamięci. Towarzysze broni”. Z uwagi na fakt, iż nie udało się ustalić inwestora (prawdopodobnie Ukraińcy z USA i Kanady), koszt rozbiórki musi pokryć zarządca terenu.
W kwietniu 2009, nielegalnie stojący pomnik został zniszczony przez nieznanych sprawców. Wywrócono również sześć z siedmiu metalowych krzyży stojących wokół pomnika. W odpowiedzi na to zdarzenie lwowscy radni 30 kwietnia podczas sesji Lwowskiej Rady Miejskiej zażądali od prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki reakcji na demontaż pomnika UPA w Polsce, ukraińscy radni zwrócił się także z oświadczeniem do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Ukrainy o skierowanie do przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie oficjalnej noty protestu. Oprócz tego ukraińscy deputowani zażądali od Konsulatu Generalnego RP we Lwowie Grzegorza Opalińskiego oficjalnego wyjaśnienia w sprawie „aktu wandalizmu”, poparcia odbudowy tego znaku i pociągnięcia winnych do odpowiedzialności. W czerwcu 2009 roku Radni Rady Obwodowej we Lwowie wyrazili po raz kolejny swoją reakcję na wydarzenia w Bieszczadach i w odwecie zażądali tym razem usunięciem rzeźby Szczerbca z polskiego Cmentarza Orląt Lwowskich. W wypowiedzi dla mediów Ołeh Pankewycz, radny nacjonalistycznej partii „Swoboda”, nazwał Szczerbiec militarnym i antyukraińskim symbolem nielegalnie znajdującym się na ukraińskiej ziemi.
Szkoły i programy nauczania w szkołach ukraińskich w Polsce!!
Problem powstawania pomników hołubiących faszyzm ukraiński nie znika, wręcz odwrotnie – nasila się! Otóż kilka lat wstecz w szkole, w której językiem wykładowczym jest ukraiński, dotowanej przez Polskę, realizowano program pod nazwą „Mój dziadek był w UPA”. Program gloryfikował działalność zbrodniarzy UPA – obecnych „kombatantów”, ukazując ich jako bohaterów narodowych. Nasuwa mi się pytanie, gdzie jest nadzór pedagogiczny i wychowawcy tej szkoły? Co to za program, który w treściach nauczania popiera wychowywanie młodzieży w duchu nacjonalistycznym? Nie zapominajmy, że nasi dziadkowie byli w okrutny sposób mordowani przez oprawców z UPA, którzy dziś uznawani są za „bohaterów” Ukrainy! My dzisiaj przepraszamy za akcję Wisła, a czy druga strona nas przeprosiła za ludobójstwo dokonane w czasie II wojny światowej?
Za:
Materiał filmowy 1 : Pamięć i niepamięć zbrodni wołyńskiej 1939-1947 - Ewa Siemaszko