Polska od lat jest wśród krajów płacących najdrożej za rosyjski gaz. Dla przykładu, na początku 2013 roku rosyjski dziennik „Izwiestia” ujawnił, że w pierwszej połowie 2012 roku płaciliśmy 526 dol. za 1000 m3 gazu. W Europie więcej płaciła jedynie Macedonia (564 dol.), „europejska średnia” wyniosła 413 dol., a najniższą cenę uzyskała Wielka Brytania (285 dol.) [1]. Umowa, na podstawie której płacimy Gazpromowi tak dużo, została wynegocjowana w 2010 roku przez premiera Pawlaka. Początkowo umowa miała zostać podpisana już na przełomie kwietnia i maja 2010 r., a więc zaraz po katastrofie smoleńskiej. Polska zobowiązywała się w niej do kupowania rosyjskiego gazu do 2037 r. oraz gwarantowała Gazpromowi wyłączność na tranzyt gazu przez nasze terytorium gazociągiem jamalskim [2]. Ten drugi punkt budził wątpliwości Komisji Europejskiej, w wyniku których umowa została zmieniona – nowe porozumienie zakłada dostawy gazu do Polski do 2022 r., a przesył do 2019 r. Zniknął też zapis o wyłączności Rosjan na tranzyt gazu [3, 4]. W świetle zainteresowania światowych koncernów polskim gazem łupkowym zdumiewająca jest chęć polskiego rządu wiązania się umową z Gazpromem na tak długi okres. Zwłaszcza biorąc pod uwagę ceny, jakie płacimy za rosyjski gaz.
Na marginesie warto również wspomnieć o podpisaniu przez Gazprom i EuRoPol Gaz, w którym 48% udziałów ma Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, memorandum na budowę II nitki gazociągu jamalskiego [5]. Nie jest to wiążąca umowa, jednak już wywołała duże zaniepokojenie na Ukrainie, gdyż II nitka ma omijać ten kraj, umożliwiając tym samym zakręcenie Ukrainie gazu bez konieczności wstrzymania dostaw do reszty Europy [6].
Rosjanie uzyskali w 2013 r. 45% udziałów w Zakładach Azotowych Tarnów, polskiej firmie przemysłu chemicznego [7]. Ponieważ fabryka konsumuje aż 20% zużywanego w Polsce gazu [7], wpłynie to również na polski rynek tego surowca.
Po katastrofie smoleńskiej zmianie uległy również wspólne z Litwą, Łotwą i Estonią plany budowy na Litwie elektrowni jądrowej uniezależniającej nas od Rosji – pod koniec 2011 r. Polska Grupa Energetyczna wydała następujące oświadczenie: „Na podstawie wnikliwej analizy informacji przedstawionych przez Wisagińską Elektrownię Atomową, PGE Polska Grupa Energetyczna podjęła decyzję o zawieszeniu swojego zaangażowania w budowę elektrowni jądrowej w Wisagini na Litwie” [8]. O tym, jak ważna była to inwestycja dla Litwy, świadczy fakt, że wielokrotnie przedstawiciele strony litewskiej zabiegali o udział Polski w projekcie. Dla przykładu, w lipcu 2012 r. premier Litwy mówił na spotkaniu z premierem Tuskiem: „Polska może odegrać rolę lidera w projektach, które w najbliższej dekadzie będą najważniejsze dla niezależności energetycznej krajów bałtyckich” [9]. Nasze wycofanie z projektu koresponduje z planami Rosji budowy w obwodzie kaliningradzkim Bałtyckiej Elektrowni Jądrowej. Obwód jest samowystarczalny energetycznie, więc inwestycja nakierowana jest na eksport energii do Polski, Litwy czy Niemiec [10]. Oznaczałoby to uzależnienie Polski oraz krajów bałtyckich od Rosji na kolejnym polu...
Rosyjskie korzyści z opisanych powyżej faktów są podwójne – poza zyskami finansowymi ze sprzedaży swoich surowców, Rosja na wiele lat jeszcze bardziej uzależnia politycznie Polskę od siebie. W minionych latach Kreml wielokrotnie udowodnił, m.in. na Ukrainie, że może posunąć się np. do szantażu odcięciem dostaw gazu [11]. Oznacza to, że Polska nie będzie mogła podejmować suwerennych decyzji. A przeciętni obywatele przez dziesiątki lat będą się składać na budżet Kremla, płacąc drożej za żywność i inne produkty, na które ceny gazu mają pośredni wpływ (poprzez np. koszty transportu)...
Opracował AK
Tekst jest częścią „Kompendium smoleńskiego”.
Źródła:
[1] http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,13348060,Czy_Polska_przestanie_placic_najdrozej_w_UE_za_gaz.html
[5] http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/996839.html
[7] http://niezalezna.pl/40559-rzad-oddaje-rosjanom-polska-chemie
[8] http://kurierwilenski.lt/2011/12/09/pge-zawiesza-zaangazowanie-w-elektrownie-jadrowa-na-litwie/
[9] http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,12157539,Litwa_zabiega_o_udzial_Polski_w_budowie_atomowki.html
