Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu przyjęła uchwałę dotyczącą ustanowienia 17 września Dnia Sybiraka, zgodnie z sugestią Związku Sybiraków.
Prezes Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź przypomniał, że związek tradycyjnie obchodzi swoje święto 17 września – data ta została ustalona jako, dotąd nieformalny – Dzień Sybiraka – 23 lata temu podczas spotkania Sybiraków z ks. kard. Józefem Glempem. Posłowie postanowili usankcjonować uchwałą sybiracką tradycję.
„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię, do Kazachstanu, Rosji oraz innych części Związku Sowieckiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tych, którzy tam zginęli, tych, którym udało się stamtąd mimo trudności powrócić do Ojczyzny, oraz tych, którzy pozostali w miejscu swego zesłania, gdzie kultywują polskość i ustanawia dzień 17 września Dniem Sybiraka. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanawia 17 września – rocznicę agresji sowieckiej na Polskę z 1939 roku Dniem Sybiraka” – głosi tekst projektu uchwały.
W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że celem ustanowienia Dnia Sybiraka jest „złożenie przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej hołdu wszystkim Sybirakom – Polakom, których w wyniku zbrojnych działań, począwszy od XVII wieku, zmuszono do długoletniego pobytu na »nieludzkiej ziemi«”. Autorzy uchwały przypominają, że Polacy zsyłani byli na Syberię już w XVII wieku, a pierwszą większą grupą zesłańców byli uczestnicy konfederacji barskiej (ok. 10 tys. osób).
„Druga wojna światowa przyniosła kolejny tragiczny rozdział w historii polskich Sybiraków. Wkroczenie Sowietów 17 września 1939 roku na wschodnie ziemie II Rzeczypospolitej przyniosło aresztowania, wcielenia do Armii Czerwonej oraz masowe deportacje Polaków na Syberię i do Kazachstanu (1,5 mln zesłanych osób), które miały na celu eksterminację Polaków poprzez pracę w nieludzkich warunkach. Obywatele polscy byli w barbarzyński sposób uprowadzani z domów, odzierani z godności, skazywani na katorgę, głodzeni, zmuszani do morderczego wysiłku i pozbawiani wszelkiej nadziei na powrót do kraju”
--------------------------------------------------
Publikujemy treść wystąpienia posła, który wniósł ten projekt uchwały:
Poseł Krzysztof Jurgiel (PiS) – spoza składu Komisji:
Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo. W imieniu wnioskodawców przedstawiam projekt uchwały Sejmu w sprawie ustanowienia 17 września Dniem Sybiraka.
Treść uchwały jest następująca: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię i do Kazachstanu oraz odbywającym, tam katorgę. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tych, którzy tam zginęli, tych, którym udało się stamtąd mimo trudności powrócić do Ojczyzny oraz tych, którzy pozostali w miejscu swego zesłania, gdzie kultywują Polskość i ustanawia dzień 17 września Dniem Sybiraka”.
Celem projektu uchwały jest złożenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej hołdu wszystkim Sybirakom – Polakom, których w wyniku zbrojnych działań, począwszy od XVII wieku, zmuszono do długoletniego pobytu na „nieludzkiej ziemi”. Już uczestnicy wojen Rzeczypospolitej Obojga Narodów z Carstwem Rosyjskim w XVII wieku byli zsyłani na świeżo przyłączoną do Rosji Syberię. Jako pierwsza większa grupa w głąb Rosji zesłani zostali konfederaci barscy (około 10 tys. osób). W ich ślad poszli uczestnicy powstań narodowych: kościuszkowskiego, listopadowego, a w końcu styczniowego. Wśród zesłańców przeważały inteligencja i szlachta, które wniosły ogromny wkład w kulturę i cywilizację Syberii, podnosząc poziom gospodarki i kultury zamieszkałych tam Rosjan i wielu innych narodów. Na przełomie XIX i XX stulecia na Syberię zsyłani byli działacze konspiracji niepodległościowej, w tym Józef Piłsudski.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach niewoli, do kraju zaczęli napływać Polacy z różnych zakątków Rosji: zesłańcy, ale też emigranci zarobkowi, urzędnicy, kolejarze, żołnierze różnych jednostek wojskowych oraz jeńcy wojenni. Wszystkich łączyło to, że mieszkali, pracowali, walczyli lub byli uwięzieni na Syberii. Środowisko to wkrótce zaczęło się jednoczyć, w wyniku czego w 1928 roku powstał Związek Sybiraków. Jego zadaniem było kultywowanie pamięci o zesłaniach i szerzenie patriotyzmu. W bieżącym roku przypada 85. rocznica powstania Związku Sybiraków.
Druga wojna światowa przyniosła kolejny tragiczny rozdział w historii polskich Sybiraków. Wkroczenie Sowietów 17 września 1939 roku na wschodnie ziemie II Rzeczypospolitej przyniosło aresztowania, wcielenia do Armii Czerwonej oraz masowe deportacje Polaków na Syberię i do Kazachstanu (około 1,5 mln zesłanych osób), które miały na celu eksterminację Polaków poprzez pracę w nieludzkich warunkach. Obywatele polscy byli w barbarzyński sposób uprowadzani z domów, odzierani z godności, skazywani na katorgę, głodzeni, zmuszani do morderczego wysiłku i pozbawiani wszelkiej nadziei na powrót do kraju.
Po wojnie część Polaków wróciła do Ojczyzny. Kultywowanie pamięci o śmierci i cierpieniach na Wschodzie było jednak zakazane. Dopiero w 1988 roku możliwa była reaktywacja Związku Sybiraków, który podobnie jak przed wojną szerzy prawdę historyczną o losach Polaków na Wschodzie. W bieżącym roku przypada 25. rocznica reaktywowania Związku Sybiraków.
Corocznie 17 września w rocznicę napaści rosyjskiej na Polskę odbywa się Dzień Sybiraka, obchodzony już od 23 lat.
Ustanowienie Dnia Sybiraka mocą uchwały Sejmu RP przyczyni się do nadania tej tradycji szczególnej i podniosłej formy.
Ustanawiając Dzień Sybiraka należy pamiętać o tych naszych rodakach, którzy pozostali w miejscu swojej zsyłki. Na Syberii mieszka obecnie około 60 tysięcy osób deklarujących narodowość polską i znacznie więcej osób polskiego pochodzenia. Rzeczpospolita Polska powinna ich wspierać w trudzie o utrzymanie polskości i kultywowanie polskiej kultury, a tym którzy do tego dążą – zapewnić repatriację.
Ustanowienie przez Sejm RP Dnia Sybiraka będzie wyrazem pamięci o naszych rodakach oraz o ich tragicznych przeżyciach – barbarzyńskich wywózkach, ekstremalnych warunkach życia w głębi Rosji, śmierci, cierpieniu, niewolniczej pracy oraz ciągłej walce o własną godność i utrzymanie polskości.
W imieniu posłów wnioskodawców proszę o przyjęcie uchwały. Dziękuję.
za: sejm.gov.pl
-------------------------------------
foto.HD - ostatnie zdjęcie przedstawia oryginalny Dom Sybiraka z XIX - przeniesiony do Polski z Irkucka do Szymbarka i na nowo zmontowany - upamiętnia zesłania Polaków, które rozpoczęły się tuż po rozbiorach Polski; obok niego zrekonstruowano łagier sowiecki i wagony, którymi przewożono zesłańców podczas II wojny światowej.
Polecamy zwidzenie tych obiektów; więcej informacji:
http://cepr.pl/
