Kartka z kalendarza: Akcja pod Arsenałem
data:25 marca 2013     Redaktor: csp

 
To najbardziej znana akcja odbicia więźniów z rąk niemieckich i jedna z najważniejszych akcji zbrojnych Grup Szturmowych (GS) Szarych Szeregów, przeprowadzona 26 marca 1943 r. podczas okupacji w Warszawie.

 
 
Chyba większość Polaków słyszała o niej – albo z lektury znakomitej książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec (pierwsze dwa wydania w drukarni konspiracyjnej AK, jeszcze w czasie okupacji!), albo z filmu Jerzego J. Stawińskiego (scen.) i Jana Łomnickiego (reż.) Akcja pod Arsenałem (1978). Także z książki Stanisława Broniewskiego „Orszy” (dowódcy całej akcji) Akcja pod Arsenałem (1983).

Głównym celem akcji było uwolnienie aresztowanego przez Niemców 3 dni wcześniej hm. GS Jana Bytnara „Rudego”, znanego z brawurowych akcji propagandowych w Warszawie (w ramach harcerskiej Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”), m.in. zerwania wielkiej flagi niemieckiej ze swastyką z gmachu Zachęty czy namalowania znaku Polski Walczącej na pomniku Lotnika.

Akcją pod Arsenałem (skrzyżowanie Bielańskiej i Długiej – stary warszawski Arsenał to Długa 52, dziś gmach Muzeum Archeologicznego) dowodził Stanisław Broniewski „Orsza”, a bezpośrednio na miejscu Tadeusz Zawadzki „Zośka”. Uwolniono Janka Bytnara i 25 innych więźniów politycznych, mężczyzn i kobiet, przewożonych z Alei Szucha (siedziba Gestapo) na Pawiak. Niestety, 4 dni później Janek umarł, co było spowodowane okrutnymi metodami „przesłuchania”. Wywiad AK ustalił nazwiska niemieckich „śledczych”, zostali zlikwidowani przez harcerzy z GS.

W akcji został ciężko ranny wybitny harcerz GS, przyjaciel „Zośki” i „Rudego” – Alek Dawidowski „Kopernicki” (zasłynął akcją usunięcia z pomnika Mikołaja Kopernika w centrum Warszawy niemieckiej tablicy). Umarł 30 marca – tego samego dnia, co Janek Bytnar! Także z ran odniesionych na miejscu akcji umarł 2 kwietnia 19-letni Tadeusz Krzyżewicz „Buzdygan”.

Dowódcą sekcji w tej akcji był Janek Rodowicz „Anoda”, jeden z bohaterów Kamieni na szaniec. Po wojnie zamordowany w imieniu Polski sowieckiej! Został wyrzucony przez bandytów z UB z IV piętra gmachu MBP przy Koszykowej 7 stycznia 1949 i zakopany pod płotem na Powązkach, bez powiadomienia rodziny. Nie było już Grup Szturmowych, nie miał kto ustalić nazwisk bandytów i pomścić bohatera harcerskiej konspiracji – tak jak pomszczono śmierć Janka…

Na zdjęciu: Jan Bytnar ps. "Rudy".


Piotr Szubarczyk

za: wolnapolska.pl





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.