Kartka z kalendarza: Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą…
data:13 lutego 2013     Redaktor: csp

Przed 70 laty, na mocy rozkazu naczelnego wodza Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysława Sikorskiego, zakonspirowane wojsko polskie w okupowanym kraju, dotychczas nazywane Związkiem Walki Zbrojnej (przedtem Służbą Zwycięstwu Polski), zostało przemianowane na Armię Krajową.

 
 
 



W ten sposób w historii Polski pojawiła się nazwa, z którą – nie tylko na czas wojny, ale i na wiele lat po wojnie – związały się serca Polaków-niekolaborantów. Najsilniej w okresie drastycznego prześladowania polskich patriotów, w pierwszej powojennej dekadzie sowieckiego dominium w Polsce.

Armia Krajowa – używająca także kryptonimów PZP (Polski Związek Powstańczy), SZK (Siły Zbrojne w Kraju) – była organizacją wojskową, częścią Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, działających na obszarze państwa polskiego w jego legalnych granicach sprzed wybuchu wojny i sprzed IV rozbioru Polski. Podlegała naczelnemu wodzowi i rządowi RP na uchodźstwie.

Głównym zadaniem AK były przygotowania organizacyjne i zbrojenie się do ogólnonarodowego powstania, które miało ogarnąć cały kraj w decydującym momencie wojny, gdy okupanci nie będą już mogli dłużej sprawować skutecznej kontroli nad Polską. AK ograniczała bieżące akcje zbrojne, by nie narażać ludności cywilnej na represje wroga. Kiedy jednak trzeba było zlikwidować niebezpiecznych konfidentów czy okrutnych funkcjonariuszy aparatu represji wroga, nie wahano się przed użyciem skutecznych środków. Najbardziej znanym przykładem takiego działania był głośny zamach na szefa policji i SS w tzw. dystrykcie warszawskim, Franza Kutscherę.

Planowane od początku wojny powstanie ogólnopolskie nie udało się z powodów politycznych. Jeden z okupantów, Związek Sowiecki, dokonał w latach 1944-45 nowego rozbioru Polski, tym razem w porozumieniu z naszymi nielojalnymi „aliantami”: Stanami Zjednoczonymi i W. Brytanią. Premier rządu RP na Uchodźstwie Tomasz Arciszewski stwierdził to później jednoznacznie: Oderwanie od Polski wschodniej połowy jej terytorium przez narzucenie tzw. linii Curzona jako granicy polsko-sowieckiej, Naród Polski przyjmuje jako nowy rozbiór Polski, tym razem dokonany przez sojuszników. (wypowiedź z 13 lutego 1945).

Najbardziej dramatycznymi aktami tragicznego powstania końca wojny były operacja Ostra Brama w Wilnie i Powstanie Warszawskie. Operacja wileńska polegała na wspólnym wyzwoleniu Wilna od Niemców – przez armię sowiecką i wileńską AK, kosztem życia około 500 żołnierzy AK. Kilka dni później sowieci rozpoczęli na wielką skalę akcję osaczania i rozbrajania powstańców wileńskich, których potem wywożono do Kaługi. Podobnie było na innych obszarach, „wyzwalanej” przez sowietów Polski. Najtragiczniejszym skutkiem zdrady aliantów i nowej okupacji była zagłada stolicy Polski podczas Powstania Warszawskiego i po jego zakończeniu, dokonana przez Niemców, z biernym udziałem Związku Sowieckiego i obojętnością „aliantów”.

Po rozwiązaniu szeregów Armii Krajowej 19 stycznia 1945, działały dalej struktury poakowskie, kontynuujące, już w warunkach okupacji sowieckiej, walkę o niepodległy byt kraju, z nadzieją na interwencję aliantów: organizacja NIE(podległość), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj, Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość.

Dowódcami AK od roku 1942 byli gen. Stefan Rowecki „Grot” (1942-43), gen. Tadeusz Komorowski „Bór” (1943-44), gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” (1944-45).

Według stanów ewidencyjnych, w lutym 1944 AK dysponowała 300 tysiącami żołnierzy i innych członków konspiracji. Historycy mówią, że tak liczna armia podziemna – serce Polskiego Państwa Podziemnego – była fenomenem czasu II wojny światowej i fenomenem w dziejach Polski w ogóle.

Armia Krajowa była najważniejszą częścią większej struktury konspiracyjnej – Podziemnego Państwa Polskiego. Był to system konspiracyjnych instytucji politycznych, wojskowych i administracyjnych, sprawujących władzę w okupowanej przez Niemcy i Sowiety Polsce, z upoważnienia władz RP na uchodźstwie.

Polskie Państwo Podziemne tworzyły nie tylko struktury zbrojne. Już w lutym 1940 utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy, do którego weszli przedstawiciele stronnictw politycznych działających w kraju i komendant główny ZWZ. W grudniu premier mianował pełnomocnika Rządu RP na Kraj, który zorganizował Delegaturę Rządu RP na Kraj. Była to starannie przemyślana, podziemna administracja państwowa. W styczniu 1944 powstała Rada Jedności Narodowej (jako namiastka przyszłego parlamentu), do której weszli przedstawiciele najważniejszych polskich partii niepodległościowych, także Kościoła katolickiego. Dla podkreślenia znaczenia konspiracyjnych struktur krajowych, w maju 1944 pełnomocnik Rządu RP został mianowany wicepremierem i wspólnie z ministrami tworzył Krajową Radę Ministrów. Polskie Państwo Podziemne miało więc swoje władze cywilne i wojskowe, także policję (w postaci Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa) i sądownictwo (wojskowe i cywilne sądy specjalne.

Podziemne państwo ujawniło się w pełni podczas Powstania Warszawskiego. Symbolicznym znakiem tego ujawnienia były biało - czerwone opaski z napisem „Wojsko Polskie”, noszone przez powstańców na ramieniu. W marcu 1945 niemal całe kierownictwo Polskiego Państwa Podziemnego zostało aresztowane przez NKWD i postawione przed moskiewskim sądem. Okoliczności tego aresztowania wskazują na to, że nasi przywódcy zgodzili się na to świadomie. Polskie Państwo Podziemne wypełniło swoje zadania, a w warunkach nowej okupacji można już tylko było zamanifestować swój sprzeciw wobec bezprawia.

Niestety, polityczny „świat” końca wojny za nic miał uroczyste deklaracje zawarte w Karcie Atlantyckiej z sierpnia 1941, która miała porządkować stosunki polityczne między państwami na gruncie poszanowania prawa wszystkich ludów do wybrania sobie formy rządów, pod jaką chcą żyć.

Przysięga Armii Krajowej

Przysięgający:

W obliczu Boga Wszechmogącego

i Najświętszej Marii Panny, Królowej Korony Polskiej,

kładę swe ręce na ten Święty Krzyż,

znak Męki i Zbawienia,

i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej

Rzeczpospolitej Polskiej,

stać nieugięcie na straży Jej honoru

i o wyzwolenie Jej z niewoli

walczyć ze wszystkich sił

– aż do ofiary życia mego.

Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej

i rozkazom Naczelnego Wodza

oraz wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej

będę bezwzględnie posłuszny,

a tajemnicy niezłomnie dochowam,

cokolwiek by mnie spotkać miało.

Tak mi dopomóż Bóg!

Przyjmujący przysięgę:

Przyjmuję Cię w szeregi Armii Polskiej,

walczącej z wrogiem w konspiracji

o wyzwolenie Ojczyzny.

Twym obowiązkiem będzie walczyć

z bronią w ręku.

Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą,

zdrada karana jest śmiercią!
 
 
 
 
 
Zbigniew Kabata ps. „Bobo”
żołnierz AK z oddziału „Jędrusie”

Armio Krajowa

Rdzą nam dola na lufach osiadła,
w krzywe patrzeć kazała zwierciadła,
wiodła szlakiem dobrym i złym.

Napełniliśmy groby koślawe,
a piosence oddaliśmy sławę,
po polach rozwłóczył ją dym.

Niepotrzebnym i nieuznawanym,
tym najbliższym i tym zapomnianym
mój ubogi ofiaruję rym.

Byłaś dla nas radością i dumą,
jak stal prężna, jak żywioł surowa,
ustom - pieśnią, sercu - krwawą łuną,
Armio Krajowa!

Zimny ogień, granat pod podłogę,
łańcuch co dzień spajany od nowa,
zbrojne kroki nocą leśną drogą,
Armio Krajowa!

W bohaterów prowadziłaś ślady
naród zwarty jak grupa szturmowa,
aż spłynęłaś krwią na barykady,
Armio Krajowa!

Nie rabaty, nie barwy mundurów,
nie orderu wstęga purpurowa,
ale skowyt i krew spod pazurów,
Armio Krajowa!

Choć nagrodą było Ci wygnanie,
kula w plecy, cela betonowa,
co się stało, nigdy nie odstanie,
Armio Krajowa!

Nas nie stanie, lecz Ty nie zaginiesz.
Pieśń Cię weźmie, legenda przechowa.
Wichrem chwały w historię popłyniesz,
Armio Krajowa!

Aberden, Szkocja rok 1964



Piotr Szubarczyk


za: wolnapolska.pl
Zdjęcia do artykułu :
Zdjęcia do artykułu :





Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.