Św. Andrzej Apostoł

30 listopada kojarzy się każdemu Polakowi z imieninami Andrzeja i z tradycją andrzejków – wieczorów wróżb i zabaw, zwykle ostatnich hucznych zabaw przed Adwentem. Także z krzyżem św. Andrzeja na przejazdach kolejowych oraz z charakterystycznym krzyżem w herbach i na flagach państw i miast. Krzyż św. Andrzeja to charakterystyczna forma, pochodząca od greckiej litery X (Xristos), wiąże się z przekazami o ukrzyżowaniu w ten sposób św. Andrzeja.

Warto tego dnia zwrócić się w akcie strzelistym do św. Andrzeja Apostoła, rodzonego brata św. Piotra. Zgodnie z tradycją, był pierwszym powołanym przez Chrystusa apostołem i za to właśnie został ukrzyżowany.

Apostoł Andrzej jest świętym Kościoła katolickiego, ale także prawosławnego, ewangelickiego, ormiańskiego, koptyjskiego, anglikańskiego. Szczególną czcią otaczają go kościoły prawosławny i katolickie kościoły wschodnie. Także w Polsce jest ponad 130 kościołów i kaplic pod wezwaniem św. Andrzeja. Święty jest patronem narodu rosyjskiego, ale także Szkocji, Grecji, Hiszpanii i innych krajów i krain. Jest także patronem miast, np. Neapolu.

Pochodził z rybackiej rodziny z Betsaidy, nad Jeziorem Galilejskim. Mieszkał ze swym bratem Piotrem w Kafarnaum. Uczeń św. Jana Chrzciciela, potem Jezusa Chrystusa, do którego przyprowadził swojego brata Piotra, późniejszą opokę Kościoła Chrystusowego. Jako pierwszy z apostołów głosił Ewangelię w Bizancjum, potem w Azji Mniejszej, w Grecji, nad Morzem Czarnym.

Za swą misję i wierność Chrystusowi został pojmany i ukrzyżowany w greckim mieście Patras, w roku 62 po Chrystusie, choć podaje się też rok 65 lub 70.

W ikonografii atrybutami św. Andrzeja są rybackie sieci, ryba, księga, a przede wszystkim ten charakterystyczny krzyż X.

W polskiej tradycji ludowej żywe jest do dziś przekonanie, że gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg w polu leży. Niechby tak było w tym roku, śnieg chroni przecież oziminy.

Piotr Szubarczyk

Na obrazie: Malarskie studium głowy św. Andrzeja Apostoła rosyjskiego mistrza Aleksandra Iwanowa (*1806 †1858). Galeria Tretiakowska w Moskwie, źródło Wikipedia.

Źródło: http://wolnapolska.pl/index.php/item/30-listopada-kadego-roku-2.html?category_id=4