Adam Doboszyński- wybitny Polak, brutalnie zamordowany przez komunistów
data:01 września 2012     Redaktor: MichalW

Przypominamy sylwetkę Adama Doboszyńskiego - przemilczanego, wybitnego działacza ruchu narodowego [za TV Fides et Ratio]

Paweł Tomasik
Jeden z czołowych ideologów obozu narodowego w latach 30., organizator słynnej "wyprawy myślenickiej" i działacz konspiracyjny został zamordowany przez UB strzałem w tył głowy za rzekomą ..." współpracę z wywiadem hitlerowskich Niemiec i Stanów Zjednoczonych".

 

Adam Doboszyński przyszedł na świat 11 stycznia 1904 r. w Krakowie w rodzinie ziemiańskiej.

 

W czasie wojny polsko-bolszewickiej przez kilka miesięcy walczył jako ochotnik w 6. pułku artylerii ciężkiej w Krakowie. W 1920 r. zdał maturę a następnie podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim na wydziale prawa, skąd po kilku miesiącach przeniósł się do Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku. Podczas studiów działał w organizacjach narodowych, był współzałożycielem „Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polskich” oraz prezesem Związku Akademików Gdańskich "Wisła".

 

W 1925 r. Doboszyński ukończył studia, uzyskując dyplom inżyniera budowlanego. W kolejnych latach kontynuował naukę w Szkole Nauk Politycznych w Paryżu, którą przerwał z powodu kłopotów materialnych rodziny.

 

Po powrocie do kraju ukończył z wyróżnieniem Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, uzyskując stopień podporucznika rezerwy.

 

Działalność stricte polityczną Doboszyński rozpoczął na początku lat 30. wstępując do Obozu Wielkiej Polski. W 1933 r. podczas pobytu w Anglii, nawiązał znajomość z Gilbertem Keithem Chestertonem, pisarzem i myślicielem, zwolennikiem dystrybucjonizmu - doktryny politycznej odrzucającej zarówno kapitalizm jak i komunizm. Znajomość ta wywarła duży wpływ na poglądy Doboszyńskiego, który w 1934 r. wydał pracę "Gospodarka narodowa” uznaną wkrótce w kręgach narodowych za symbol scalenia polskiego nacjonalizmu z nauką społeczną Kościoła katolickiego.

 

W połowie lat 30., gdy bardzo wyraźnie uwidoczniły się głębokie spory wewnątrz obozu narodowego, Doboszyński opowiedział się za przynależnością do Stronnictwa Narodowego. Pod koniec 1934 r. objął funkcję prezesa Zarządu Powiatowego SN w Krakowie. Jako sprawny organizator struktur działał aktywnie na polu propagowania ruchu narodowego, wygłaszał odczyty w środowiskach robotniczych, organizował związki zawodowe "Praca Polska", zrzeszające robotników w ramach Stronnictwa Narodowego. Swoje poglądy publikował w wielu artykułach i drukach propagandowych, brał też udział w odczytach akademickich.

 

Przeszkodą dla działalności politycznej Doboszyńskiego były częste represje władz sanacyjnych w postaci konfiskat druków, rozwiązywania zebrań przez policję. W proteście przeciwko szykanom wobec członków SN w Polsce, a w swoim powiecie w szczególności, podjął on decyzję o przeprowadzeniu zbrojnej demonstracji, nazwanej później "wyprawą myślenicką".

 

Celem akcji była chęć wymierzenia sprawiedliwości wobec myślenickiego starosty Antoniego Basary, znanego z tolerowania korupcji, faworyzowania przedsiębiorców narodowości żydowskiej oraz utrudniania działalności Stronnictwu Narodowemu.

 

W nocy z 22 czerwca na 23 czerwca 1936 r. grupa kilkudziesięciu narodowców z Doboszyńskim na czele opanowała zbrojnie na kilka godzin miasteczko Myślenice. W trakcie akcji rozbrojono posterunek policji i zerwano kable telefoniczne. W znajdujących się na rynku sklepach żydowskich stłuczono szyby wystawowe, a znajdujące się w nich towary zostały zniesione na rynek i podpalone.

 

Podczas procesu Doboszyński wyjaśniał, że akcją tą chciał wpłynąć na opinię publiczną i nastawić ją przeciwko sanacji oraz komunistom inspirowanym przez żydowską mniejszość w kraju. Za organizację marszu został skazany na więzienie, które opuścił w lutym 1939 r.

 

Po wybuchu II wojny światowej Doboszyński wstąpił ochotniczo do wojska. Ranny w bitwie pod Lwowem, trafił do niewoli niemieckiej, z której zbiegł. Po klęsce kampanii wrześniowej wyemigrował do Francji a następnie do Wlk. Brytanii. Za zasługi wojenne został odznaczony Krzyżem Walecznych.

 

Na emigracji pozostał w wojsku w randze porucznika, prowadząc równocześnie na własną rękę działalność polityczną. Brał m.in. udział w pracach powołanego wiosną 1942 r. Komitetu Zagranicznego Obozu Narodowego, którego celem było wypracowanie wspólnego stanowiska politycznego i zbliżenia Stronnictwa Narodowego, Obozu Narodowo-Radykalnego "ABC" i falangistów Bolesława Piaseckiego.

 

Jednocześnie prowadził działalność publicystyczną, pisał artykuły do polskich i angielskich czasopism, był współwydawcą pisma „Jestem Polakiem”. Na łamach gazet propagował katolickie koncepcje ustrojowe i społeczno-gospodarcze, dawał wyraz swej niechęci do gen. Sikorskiego i jego uległej wobec ZSRR polityki, informował o zbrodni katyńskiej.

 

W grudniu 1946 r. Doboszyński powrócił do Polski. W ciągu pierwszej połowy 1947 r. odbył kilkadziesiąt spotkań z działaczami narodowymi i katolickimi w całym kraju. W tym czasie napisał swoją ostatnią pracę "W pół drogi", w której zawarł syntezę swej myśli politycznej.

 

3 lipca 1947 r. w Poznaniu Adam Doboszyński został aresztowany przez UB. Trwające dwa lata śledztwo prowadził osobiście znany z brutalności oficer bezpieki płk. Różański, Doboszyńskiemu postawiono absurdalny zarzut współpracy z wywiadem hitlerowskich Niemiec i Stanów Zjednoczonych. W lipcu 1949 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na śmierć. Wyrok poprzez strzał głowy został wykonany 29 sierpnia w więzieniu mokotowskim.

 

Po latach starań rodziny i przyjaciół, 29 kwietnia 1989 r. Sąd Najwyższy ostatecznie oczyścił Adama Doboszyńskiego ze wszystkich powojennych zarzutów, dokonując jego pośmiertnej rehabilitacji.

 

Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze "Na Łączce".

 

Program w TV Fides et Ratio poświęcony temu wybitnemu Polakowi:





 


 


 






Informujemy, iż w celu optymalizacji treści na stronie, dostosowania ich do potrzeb użytkownika, jak również dla celów reklamowych i statystycznych korzystamy z informacji zapisanych w plikach cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając z naszej strony, bez zmiany ustawień w przeglądarce internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies, opisaną w Polityce prywatności.